Pieter De Crem zegt intelligente dingen in De Standaard over de eventuele toetreding van Turkije tot de Europese Unie.
Hij verwijst naar de "eerst verdiepen en dan verbreden"-gedachte uit de jaren 80, en zegt dat Europa gewoonweg niet klaar is voor Turkije:
Veel krachtdadige organisaties hebben door uitbreiding hun slagkracht
verloren. Tot voor kort was de Unie een soort internationale
hogesnelheidstrein. Door de uitbreiding naar het oosten is er al wat
snelheid bij ingeschoten. Willen we evolueren tot een soort semi-direct, die veel minder performant is? Een soort Verenigde Naties van Europa
De logische vraag van DS is daarop of De Crem het een slecht gedacht vond om uit te breiden naar 25, en zijn antwoord is niet mis te verstaan:
Absoluut. […] De uitbreiding naar 25 is er al te vlug gekomen. De politieke unie bestaat op papier, maar niet in de praktijk.
Daar ben ik het overigens ook al een hele tijd mee eens. Het is niet dat ik onze Baltische en Oost-Europese broeders het niet gun, maar er waren genoeg interne hangijzers aan te pakken voor er verbreed werd. En als dat eerst was gebeurd, zaten we nu misschien niet met de aberratie van een veel te grote commissie of een totaal gebrek aan eenheid in buitenlandse politiek.
Het verschil tussen de uitbreiding naar 25 en een uitbreiding naar Turkijke, is wel dat Turkije in se weinig uitstaans heeft (had) met de
culturele, religieuze en humanistische tradities van Europa, die ten
grondslag liggen aan de ontwikkeling van de universele waarden van de
onschendbare en onvervreemdbare rechten van de mens en van vrijheid,
democratie, gelijkheid en de rechtsstaat
zoals omschreven in de preambule van de Europese Grondwet, of zoals De Crem het samenvat:
de cultuur van Athene en Rome, de joods-christelijke traditie en die
van het wetenschappelijk empirisme en het vrije denken, zoals dat
tijdens de Verlichting is ontstaan
Ik zou daar nog een verwijzing naar de middeleeuwen en de universiteiten tussen steken, maar het komt op hetzelfde neer: Turkije heeft daar niet of nauwelijks aan meegedaan. En nee, daar telt de bezetting van de Balkan niet mee als "meedoen", en de Griekse ruïnes in Turkije dateren ook van vóór de Turken 🙂
Waar het betoog van De Crem helemaal interessant wordt, is als hij pleit voor een Turkije met een rol die veel groter is buiten de EU dan binnen de EU:
Zijn rol is een soort pan-Turkije te worden: de verbinding tussen
Europa en Irak, Iran, de Kaukasus. Dat is een veel belangrijkere rol
dan die als Europese lidstaat.
Daar zie ik ook wel brood in: Turkije als regionale voortrekker van een "zo kan het ook"-moslimstaat: met scheiding tussen kerk en staat, met democratie en met respect voor de mensenrechten (any minute now, echt beloofd).
In een ideale wereld en als we dan nog eens echt helemaal gaan dromen, komen we misschien wel op een heruitgave-maar-dan-beter van de middeleeuwen terecht: een Europese ruimte, een Turkische ruimte (met de Kaukasus en de -stans uit de ex-Sovjetunie en dergelijke), een Islam-ruimte met moslimstaten waar op termijn de democratie als een olievlek verspreidt geraakt te beginnen in Pakistan, Egypte, Irak [one can but dream], een Aziatische ruimte, enzoverder.
Daar staat tegenover dat de wereld uiteraard niet zo eenvoudig in elkaar zit: de Armeniërs zijn de Turken nog niet vergeten, en het zit allemaal niet zo homogeen in elkaar als het lijkt, pak bijvoorbeeld alleen al het feit dat Israel daar ook nog ergens tussenbengelt.
…maar bon, om terug te komen in de realiteit: net zoals de uitbreiding naar 25 eigenlijk gebeurd is op kousenvoeten, zonder dat er ernstig over nagedacht wordt, is er nu hetzelfde aan de gang met Turkije, argumenteert De Crem:
Het verdrag van Ankara, uit 1963, zegt niet meer dan dat Turkije ooit lid kan worden van de Europese Economische
Unie – precies wat wij willen. Vervolgens heeft men Turkije
kandidaat-lidstaat genoemd en zijn de criteria voor de toetreding
vastgelegd. In 1999, op de top van Helsinki, heeft men op een drafje
gezegd dat Turkije voldoet aan de voorwaarden om de onderhandelingen te
beginnen. Wij willen af van die sluipende besluitvorming. Alleen zo kan
de eurofobie weer omslaan in een eurofolie.
Ook hier, en ik schrik een beetje van mezelf, kan ik het niet ander dan eens zijn met De Crem. We moeten een duidelijke visie hebben. Jacques Delors-achtig weten waar we naartoe gaan, geen semi-permeabele wand-toestanden waar we plots voor fait accomplis staan.
Ik ben het wel eens met de verdiepen en nog niet verbreden filosofie, maar ik denk niet dat Turkije nu zoveel anders is dan een Slovenia, Litouwen of Finland dat dit een belemmering tot lidmaatschap moet zijn.
Die ronkende woorden over Rome en Griekenland zijn toch erg West-Europees-centrisch.
De duitsers zijn toch ook bij de EU. 60 jaar geleden was dat nog een land met een zeer grote nationaal socialistische partij, en dat is toch ook niet echt onze cultuur (hoewel dat lijkt te veranderen). Of 90 jaar geleden… Of de tijden van Napoleon.
Mischien is het wel onze cultuur, en zijn ze in Turkije te vreedzaam -> hoewel de militairen daar in eigen land de beest uit hangen… onze militairen doen dat gelukkig voornamelijk bij de negertjes…
Het grote probleem aan de Turken is dat het meerdendeel macho’s zijn net zoals een groot deel van de vlaminx… Laten we hopen dat een toetreding de vrouwen aan de haard in turkije de mogelijkheid geeft zich te emanciperen.
Het Turkse model zou inderdaad een goed voorbeeld kunnen vormen voor andere islamitische landen, ware het niet dat het, 81 jaar na Ataturk, nog steeds geen echte democratie is, omdat het leger achter de schermen nog steeds de touwtjes in handen houdt en op ieder moment kan ingrijpen als het oordeelt dat het evenwicht tussen kerk en staat bedreigd wordt. In een echte modelstaat zou de democratie voldoende stevig in haar schoenen moeten staan om het zonder dergelijke anti-democratische “behoeders” te kunnen stellen.
Ik denk dus dat, vooraleer Turkije lid kan worden, er nog wat werk te verrichten is op het vlak van het verdiepen van de democratie en het verstevigen van de rechtsstaat.
Wat de twee reacties betreft: Finland, Slovenië, Litouwen zijn landen met een westerse cultuur, en, zoals De Crem zegt, met wortels in de judeo-hellenistische-christelijke cultuur.
Wat nazi-Duitsland betreft: dat politiek systeem en de waarden waarop het zich beriep, passen inderdaad niet binnen onze huidige visie op Europa. Maar was de “cultuur” (in ruime zin) van de Duitsers daarom zo anders tijdens die periode? Ging het om een niet-Europese cultuur? Cultuur is niet iets wat door een systeem opgelegd wordt, het is iets wat door de mensen gemaakt wordt. Cultuur is méér dan het tegen elkaar klappen van lederen laarzen of het bekijken van films van Leni Riefenstahl.
Wat doe je dan met:
1/ Het anti-semitisme hier in West-Europa doorheen de eeuwen? Dat is heus niet enkel beperkt gebleven tot het nazi-tijdperk. Denk maar aan het lot van de Sefardische Joden die beter af waren onder de Moren.
2/ De vele godsdienstoorlogen die West-Europa geteisterd hebben? Vrijheid van denken is niet zo oud als we zouden willen geloven.
3/ Het Byzantijnse rijk? Duizend jaar Europese cultuur in Turkije die de Ottomaanse sterk heeft beïnvloed.
4/ De tolerantie in het Ottomaanse rijk tegenover andersdenkenden? In West-Europa werden die in het beste geval weggepest, in het slechtste geval vermoord.
5/ Wat doe je met iemand zoals Kemal Atatürk?
6/ Wat doe je met het aandeel van de Arabische vertalingen van de klassieke geleerden in het ontstaan van het humanisme en de renaissance?
7/ Zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan.
Ik vind dat er een heel hooghartig discours gehanteerd wordt, waarin men nogal selectief tewerk gaat mbt tot de historische bewijsvoering. Veel West-Europese landen moeten heus niet onderdoen wat het plegen van gruweldaden betreft.
Turkije is geen land dat buiten Europa geleefd heeft. Er is hier een wetenschappelijke consensus over onder academische historici die geschraagd wordt door veel – moeilijk weerlegbare – bewijzen. Dit slaat niet alleen op de periode van de klassieke oudheid maar ook op mediëvisten en vorsers van de moderne tijden.
Als je het discours wil geloven dat dat wij West-Europeanen alle waarheid in pacht hebben en zo’n superieure cultuur en voorgeschiedenis hebben dat we van niemand lessen in bescheidenheid moeten krijgen: Doe dat, maar stop dan met naar de geschiedenis te verwijzen want daar zul je geen sterke bondgenoot in vinden.
Ter verduidelijking: ik erger mij gewoon aan die rechtvaardiging met historische argumenten om Turkije niet tot de EU toe te laten.
Turkije heeft inderdaad nog een lange weg te gaan o.a. wat de bescherming van minderheden en mensenrechten betreft maar om dan te zeggen dat Turkije en zijn voorgangers al altijd zo autoritair geweest zijn dat is toch wel een beetje heel veel de splinter in andermans ogen zien en blind zijn voor de balk in de eigen oog.
Nog voorbeelden:
De mediterrane wereld was dominant tot de 16de eeuw. Daarmee wordt bedoeld: de drie continenten die elkaar ontmoeten rond de Middellandse Zee (en de onderlinge uitwisseling die daaruit volgt, plus de verbindingen met het Verre Oosten).
Bij veel van de landen die nu reeds geruime tijd deel uitmaken van de E.U., of bij de recente uitbreiding waarbij gesproken werd van een Europa dat eindelijk opnieuw verenigd werd (een ‘onrecht’ dat ongedaan gemaakt werd etc.) gaat het over gebieden die lang een heidense periferie geweest zijn, en die in een traag proces veroverd zijn vanuit het Noordwesten (8ste-14de eeuw). De groei van(uit) NW-Europa ging traag, ook qua inwonersaantallen (vb. groei van grootsteden pas erg laat in vgl. met de Mediterrane wereld).
Hieruit blijkt dat men in antwoord op de vraag naar de kern van Europa (en tot waar de “Europese” gebieden zich uitstrekken) die kern in elk geval niet ergens in Duitsland kan veronderstellen.
(Inspiratie: prof. W. Blockmans)
Leest U meer over de kwestie Turkije bij de EU:
http://roepstem2.tripod.com/turkije.html
en
http://roepstem2.tripod.com/turkije2.html
Met vriendelijke groet,
Marcel Bas.
Ik snap niet waarom men zo “bang” is voor de toetreding van Turkije in de EU. Het is een land die op elk vlak, economisch, cultureel, democratisch gemakkelijk kan meten met de landen als Bulgarije, Polen, Slovenie, Finland etc..
Ik denk dat er hier met 2 maten wordt gemeten..
De Turken worden duidelijk niet eerlijk behandeld.
Ik denk dat een zeer grote deel van de ‘angst’ en de beoordelingen onterecht zijn.
De Turken hebben meerdan 4 eeuw zeggenschap gehad over grote delen van Europa, Asie en Afrika. Ze hebben altijd de mensen daar in hun waarde gelaten. Als we kijken na onze moderne westerse landen, hebben ze in een paar decenia durende kolonisatie complete stammen uitgemoord en de taal en de godsdienst van de bezetter in dat gebied gedwongen opgedragen..