Ik geef het toe: ik word er een beetje kregelig van, als ik zoiets lees van “met welk programmaatje hebt gij dat gemaakt”. Dat is voor mij de andere kant van de zo mogelijk nog meer irritante vaststelling “PowerPoint zuigt”.

It’s a poor workman who blames his tools, zeggen ze, en ze hebben daar overschot van gelijk in. Een min of meer leesbare grafiek maken, heeft weinig of niets te maken met het programma waarin de grafiek gemaakt wordt.

Gegeven een lijst van gegevens in ongeveer deze vorm, die ik met een query uit de WordPress-database gegenereerd heb en dan geopend in Excel (2007, maar dat doet hier niets ter zake):

post_date	posts	comments	postlength	words	length/post
02/07/2002	415	36	192918	35726	86
03/07/2002	544	100	295672	54754	101
04/07/2002	645	116	360288	66720	103
05/07/2002	428	85	209634	38821	91

Stap één, de kolommen geselecteerd waarin ik geïnteresseerd ben en insert > line chart gedaan. Dat geeft iets in deze zin (alhoewel: ik heb hier al twee van de drie lijnen op één as gezet, en één op de andere as):

…en dan kan een mens zich gaan uitleven in de Mogelijkheden Van Het Programma. Zoiets bijvoorbeeld:

Woohoo! Groots! 3D! Spectaculair! Onleesbaar! Nutteloos!

Nee, ik ben helemaal een gelover in de Tufte School of Infographics: haal alles weg dat niet absoluut noodzakelijk is, en wees zo eerlijk als mogelijk in het voorstellen van de gegevens.

En daar heb je helemaal geen speciaal tool voor nodig, gewoon wat minimale kennis van om het even welk programma waarin je werkt. In mijn geval is dat Excel 2007, maar het had even goed een oudere versie van Excel kunnen zijn, of Illustrator, of voor mijn part Openoffice.org calc.

Stap één: overbodige kleur weghalen. In het ideale geval en als het missiekritisch is, betrouw ik niet op kleur: een redelijk percentage van de volwassen mannen zijn kleurenblind, niet iedereen heeft een kleurenprinter, kleuren hebben een intrinsieke emotionele waarde, etc., etc.

Hier: de achtergrond weggehaald (deed niets te zake), aantal posts en lengte per post in dezelfde kleur gezet en onderscheiden door het soort lijn (discutabel, ik weet het).

Stap twee: overbodige lijnen weghalen. Al die kaders en de lijnen op de assen, brengen die eigenlijk informatie aan? Nee, niet echt. Dus ze mogen weg. De gridlines, die brengen wel informatie aan, maar ze storen omdat ze te nadrukkelijk aanwezig zijn. Dus die mogen in een lichter grijs komen te staan.

Zo. De grafiek is nu wel heel erg gecomprimeerd in de breedte, dus heb ik ze nog wat uitgerekt. Eens ze uitgerekt was, heb ik de data op de Y-as anders geformatteerd (jaar maand, vertikaal ipv dag/maand/jaar, schuin), en heb ik nog vertikale gridlines toegevoegd ook, dat ik gemakelijker kan zien in welke maand iets gebeurt. En om duidelijk te maken welke lijnen op welke as gevolgd moeten worden, heb ik de labels van de assen dezelfde kleur gegeven als de lijnen.

Dat geeft dan dit:

…enfin ja, om maar te zeggen: het tool maakt dus écht niet uit. Koop dit en dit en dit en ge zijt vertrokken.