’t Was vanmiddag matzevah, de onthulling van de grafsteen van mijn tante die vorig jaar overleden is.

De rabbijn, een overig erg sympathieke mens, deed heel erg langzaam een op het eerste gehoor redelijk verward verhaal — we waren met een paar die afwisselend dachten dat hij de draad kwijt was, dat hij in slaap aan het vallen was, of dat hij het ter plekke aan het uitvinden was. Het verhaal begon “un hassid arrive avec son fils chez un psychiatre”, in die zin dat er meer dan één iemand was die dacht hij gewoon een lol ging vertellen, zo van “een hassid, een mode-ontwerper en een charmezanger komen in een café”.

Het verhaal kwam uiteindelijk wel goed, het was ontroerend en het ging over Rachel en grafmonumenten en verhalen en tradities, maar het besluit was dan wel weer een beetje mistig. Het was iets in de zin van “En dat verhaal ging dus over iemand, ik weet niet meer precies wie, maar het was wel een heel goeie vriend van Herzl, enfin, misschien kan iemand hier het wel terugvinden.”

Euh ja. Een psychiater, vriend van Theodor Herzl, en een verward verhaal over een man die met zijn zoon bij die psychiater kwam en het over een verhaal met Rachel en grafstenen had.

We hebben met twee gezocht, Yaron en ik, elk op een telefoon — en niet aflaten tot we wisten wie die mens was. Serieus: probeer maar. Vrienden van Herzl die psychiaters zijn? Psychiaters die iets gezegd hebben aan een jongetje?

Uiteindelijk hebben we het gevonden: Yaron vroeg zich af of het niet over Max Nordau zou kunnen gaan, die wel geen psychiater was maar wel een dokter en die samen met Herzl het zionisme zowat uit de grond gestampt heeft. En dan deed ik een welgemikte “Max Nordau matzevot midrash” bij Google, en hey presto, onderaan resultaat één:

Rachel’s grave is a truly fitting place for a monument, a link between heaven and earth. It represents the eternity of the Jewish spirit and our eternal relationship to the land of Israel. Max Nordau became the leader of World Zionism after the death of Theodore Herzl. He was a Viennese physician who was not at all an observant Jew and had no previous connection to the Zionist movement. What made him a committed believer in Jewish return? He writes in his diary that a Hassidic family whose young daughter had been stricken with a mysterious disease came to him for a diagnosis. He diagnosed the malady and discovered the cure. The grateful family returned, promising – despite their poverty – to pay whatever they owed him because he had saved their daughter’s life. He smiled and suggested that she kiss him on the cheek as a fitting payment. The young girl, who had just reached the age of 12, blushed as she explained that she could not kiss a grown man. He then suggested that she give over to him the Torah lesson she had learned that morning as substitute payment. She cited the midrash I have just brought about Rachel’s grave site. Max Nordau writes in his diary that if after 2000 years of exile Jewish children still learn about and believe in Jewish return to Israel, the Jews will certainly return.

Geen psychiater, een dochter in plaats van een zoon, en een eigenlijk heel andere reden om het verhaal te doen, maar voor de rest: dat was het, dus. We gaan de rabbijn een mailtje moeten sturen met de juiste gegevens erin. 🙂