Ha! Ik heb Robert Price doen lachen, mijn maand is helemaal goed! Ik had twee vragen voor de man, en ik voelde mij gelijk een klein kind zo blij met zijn antwoorden.
Vraag 1:
A while ago someone asked this question at Reddit’s Historical What If subreddit: “What if Christianity and Islam had never existed, or at least remained small cults in the Middle East?”
My immediate and perhaps naive answer was this: “My guess: any one of a number of Christianity-like religions with Christ-like figures at the center would have gone through the same evolution as Christianity did. And I guess that at some point in time a Mithras or Isis or Dionysos cult would have become the official state religion of the Roman Empire too, and not much would have changed in the end.”
Do you have any thoughts? Do you think a christianity-like religion with a Christ-like figure was more or less inevitable? And if, say, Mithras or Isis or for that matter a messianic Baldur or some such had prevailed, do you think Jews still be persecuted, for instance? Or do you see major things going differently?
Zijn antwoord in het kort (want hij ging er toch wel in detail op in): ja, inderdaad, dat is wat hij ook zou denken, dat een christelijk-achtige mysteriegodsdienst zou gedaan hebben wat het christendom gedaan heeft. En dat hij zijn geld op Mithras zou gezet hebben: dat was al eens de officiële staatsgodsdienst geweest, en een hele stapel van Mithras is toch overgenomen door het christendom.
En dat antisemitisme absoluut geen christelijke exclusiviteit was.
Vraag 2:
I find it endlessly fascinating that –as we speak– a Palestinian or Egyptian boy might just have found another cache of first century scrolls that could radically change our understanding of biblical history.
In your wildest dreams, what would you hope to find? A complete Q document? A letter going “Dear diary, the guys have taken to calling me ‘The Baptist’. I don’t like this a bit, the missus was just getting used to the ‘Teacher of Righteousness’ soubriquet”? A letter from a Roman stoic in Jerusalem to a colleague that starts with “Dear Quintus, get a load of this!” and continues with a detailed description of the latest developments regarding that crazy Ben Pandera kid and his brothers?
Ik vind dat dus écht ongelooflijk fascinerend, en dat van die Palestijnse/Egyptische gasten, dat verwijst natuurlijk naar Qumran en Nag Hammadi.
Dr. Price moest met mijn voorbeelden lachen (ha!), en zou die voorbeelden inderdaad ook graag zie gevonden worden, maar hij had meteen een hele lijst van andere documenten.
Papius‘ Uitleg van de Logia van de Heer (waarvan alleen fragmenten bestaan), om te beginnen. En het Evangelie van de Hebreeën en dat volgens Marcion (die Price allebei heeft proberen reconstrueren in The Pre-Nicene New Testament), en dat volgens de Ebionieten, en volgens de Nazarenen.
En wat ik zei: Q, natuurlijk. Of om het even welke verwijzing naar Jezus-de-persoon door mensen van uit de tijd van Jezus. Zelfs al is Price een voorstander van de Jezus-heeft-nooit-bestaan-theorie: hij zou het fantastisch vinden als de ja dan nee-vraag definitief zou kunnen opgelost worden, met iets zoals het fictieve evangelie volgens Jakobus, zoals in The Word van Irving Wallace, bijvoorbeeld.
Of een complete tekst van het Onbekende Evangelie. Of van Egerton. Of om het even welk nieuw evangelie dat uit de tweede eeuw zou komen. Of stukken nieuw testament met een duidelijke datum erop.
Heh. Een mens kan maar dromen.