Je favoriete leraar en waarom net hij/zij? Welke invloed had hij/zij op jou?
Er is geen competitie. Mijn leraar Engels en Nederlands in de derde Latijn-Wiskunde, Jan Van Herreweghen (of was het zonder n? ’t is ook al dertig jaar geleden).
Hij was om te beginnen een uitstekend goede leraar. Het derde jaar Latijn-Wiskunde, toen, dat was het eerste jaar dat we Engels hadden. Het handboek Engels was die naam niet waard: een pamflet op groot formaat, met een blinkende kaft, knullige jaren-1970 tekeningen en leerstof voor beginners. Maar gelijk, écht beginners.
Ik tekende op elke pagina met mijn fijne Rotringpen allemaal peetjes bij, en spraakbalonnetjes, en illustraties. Jan Van Herreweghen had voor elke bladzijde wel tien of vijftien bladzijden extra cursus gemaakt.
Met grammatica, woordenschat, fonetiek, zegswijzen. Niét gemakkelijk. Veel. Ging het op het blad in het boek over Amerika, dan hadden we het in de ‘stencils’ (zoals dat toen heette, al waren het al járen fotokopieën) over the abolition of slavery, bijvoorbeeld.
Ik had op de lagere school al wat Engels gehad, en ik las met een handwoordenboek bij de hand Engelse computertijdschriften, maar in de twee jaar bij Jan Van Herreweghen heb ik Engels geleerd.
Hij was meer dan een uitstekende leraar. Er kon ook mee gesproken worden. Niet tijdens de les — dan was het les, en moest er opgelet worden — maar daarbuiten was hij altijd beschikbaar voor advies.
Geen touchy-feely-gedoe, maar rechttoe rechtaan, no nonsense. Een goeie gast. Ik was toen niet de beste leerling (euh, zeer verre van, op allerlei mogelijke vlakken), maar hij bleef er in geloven.
Hij was ook ongelooflijk grappig. In de allereerste les die ik ooit van hem kreeg, op een Jezuïetencollege in de jaren 1980 om de context te situeren, was er iemand nog voor de les begon met een Pritt-ding aan het spelen in plaats van op te letten. “Steek die plakpenis weg”, zei de leraar, en de toon was gezet voor de rest van het jaar.
Zijn Engels was van het mooiste — perfect van uitspraak en niet geaffecteerd. Bij momenten haalde hij een eigen soort gekuist Gents-Nederlands boven. Hij rookte cigarillo’s: er was toen nog een rokerslerarenkamer. Hij maakte episch lange examens Nederlands met illustraties en bonusvragen.
Het was de enige leraar die ik ooit schreef (in de tijd dat er nog geen internet was, papieren brieven) om te zeggen hoeveel hij mij geleerd heeft, en hoe graag ik hem had.
Het was ook de enige leraar die ik graag als vriend zou gehad hebben.
Hij is overleden, vijftien jaar geleden. Ik heb er veel spijt van dat ik hem niet beter kende. En ja, ik weet dat ik hem ongetwijfeld idoliseerde, maar toch.
En bij u?
Reacties
4 reacties op “Merci, Jan”
Meneer Frans: gaf Nederlands, Engels en Duits, derde graad, op een oerkatholiek jongenscollege. Eén van de weinige leerkrachten bij wie ik het gevoel kreeg dat ik iets kon, en de lat bijzonder hoog legde. Time magazine lezen, Huxley, een stuk van Miller doorgronden; naspelen – in het vijfde middelbaar. Leerde me zien dat schrijven iets voor mij kon zijn; en had een hekel aan onverschilligheid – onwrikbare integriteit: correct, hard, maar niet zonder hart. En bijzonder grappig, bijwijlen. Bij dezen: van harte bedankt, Meneer Frans.
Professor Humblet die mij sociaal recht gaf. Cynisch en no nonsens. Wat een verademing na enkele jaren soms wollige psychologie.
Ah, Jan Van Herreweghe (zonder n, volgens mij). Een remarkabel figuur waar ik nu ook met veel respect aan terug denk.
Al is dat ooit anders geweest. Want wellicht was ik een nog minder goede leerling dan jij, met zowel strafstudies als herexamens tot gevolg. Het was dan ook vaak een strijd tussen Jan Van Herreweghe en mij in die 3 jaar dat ik van hem Nederlands en Engels heb gehad. Maar hij gaf nooit op en uiteindelijk heb ik door hem toch wel degelijk Engels geleerd en heb ik er een paar jaar later zelfs een talenwedstrijd door kunnen winnen.
De stencils van Jan Van Herreweghe waren inderdaad legendarisch. Ik heb er vaak op gevloekt omdat er zoveel extra in stond, maar dat was natuurlijk ook de sterkte er van. Jammer genoeg is er waarschijnlijk geen spoor meer van terug te vinden, maar ik zou ze nu met plezier wel eens willen terug inzien.
En zelfs zijn examens waren bijzonder. Voorzien van allerlei illustraties en mogelijkheden om bonuspunten te verdienen door het nieuws dagelijks te volgen en met een uitgebreide parate kennis. Nergens anders kon je een extra punt scoren met de Poolse naam van de toenmalige paus (Karol Wojtyla, by the way).
Fond memories, fond memories…
[…] mijn klastitularis in het vijfde jaar, en op die ongenaakbare (en helaas ook al een tijd overleden) andere Jan, de beste leraar die ik ooit heb […]