Mijn jongste dochter moet een boek lezen voor Nederlands op school, en het is 54 minuten geworden, van Marieke Nijkamp. Ik blijf graag op de hoogte, dus ik heb het boek ook maar eens gelezen.

Dat heeft minder dan een uur geduurd, want als er één boek is dat gemaakt is om diagonaal te lezen, is het dit wel. Het boek vertelt, tja, 54 minuten tijdens een school shooting ergens in Opportunity, een bekrompen gat in Alabama. Door een Nederlandse schrijfster, jawel, en waarom ook niet?

Eén reden waarom misschien toch niet: het boek is écht niet goed geschreven en geresearched. Ik heb de indruk dat ik een meer realistische omschrijving van smalltown America zou kunnen schrijven. En elk personage is een karikatuur. Motivaties? Karakterontwikkeling? Nah.

Tyler, de schutter, is door- en doorslecht. Hij is een verkrachter (niet letterlijk gezegd, maar het ligt er zó vingerdik op), hij is homofoob: hij is helemaal zijn even door- en doorslechte gun nut vader — terwijl zijn zus Autumn karikaturaal goéd is. Ze kan zó goed dansen dat ze een persoonlijke uitnodiging kreeg van Juilliard: ze is helemaal hun fantastisch goede, kosmopolitische, getalenteerde, kunstminnende maar helaas te vroeg gestorven moeder.

Oh, en omdat het niet clichématig genoeg kon zijn, is ze ook lesbisch. Haar vriendin Sylvie was, ge raadt het nooit, jawel, verkracht door Tyler.

Alle doodgeschoten personages zijn inwisselbaar en anoniem. Of inwisselbaar en een karikatuur: de hispanic personages krijgen om de zoveel zinnen eens een (vind ik toch) schaamtelijk zinnetje in het Spaans, bijvoorbeeld. Of we hebben twee meisjes waarvan het boek ons zegt dat ze op elkaar verliefd zijn, maar ook daar heeft Nijkamp dat van show, don’t tell maar van zeer ver gehoord. Ik gelóóf geen enkel personage, en de schutter al helemaal niet.

De reden trouwens dat dit boek zo ongelooflijk snel uit te lezen was — het staat me bij dat ik het misschien wel sneller gelezen heb dan de tijd die het boek beschrijft: het hele boek is één lange gimmick. Minuut per minuut vertellen telkens een paar personages wat ze meemaken. En niet alleen is er veel overlap, eigenlijk zijn er op elk gegeven moment maar een paar personages die het verhaal vooruit laten gaan: Autumn die het grootste deel van het boek quasi-gegijzeld is door haar broer, en Sylvie, waarvan we te weten komen dat zijn en Autumn op mekaar verliefd zijn, en die het grootste deel van het boek de gijzeling meemaakt.

Er zijn ook nog een reeks kinderen die toevallig niet aanwezig waren om gegijzeld te raken en dus toevallig beschikbaar waren om achtergrond te vertellen, maar ik kan me eigenlijk zelfs niet meer herinneren wat hun bijdrage aan het verhaal was. Het was niet wezenlijk nodig, in alle geval.

Wat wél wezenlijk nodig was, maar totaal afwezig, was het standpunt van Tyler. Pijnlijk.

Een teleurstellend, teleurstellend boek.