Wat voorafging: Martin van de band Wintergatan maakt een muziekmachine geïnspireerd door Animusic. De muziekmachine werkt met metalen kogellagers en is grotendeels uit multiplex gemaakt. De video die hij ervan op Youtube zet gaat meteen viraal:

Het is een beetje verraderlijk, dat filmpje, want de machine werkte bijna nooit, verloor stapels en stapels kogellagers, liep vaak vast, en was in het algemeen eigenlijk onbruikbaar.

Een tijd later begint Martin aan de Marble Machine X, een totaal verbeterde versie van zijn originele ding. Hij post zijn voortgang op Youtube, en Wintergatan Wednesdays worden een begrip. Hij verhuist naar het Zuiden van Frankrijk en bouwt er zijn machine op het eerste verdiep van zijn huis. Week na week ziet de wereld hoe het met enorm veel horten en stoten vooruitgaat.

En vaak ook achteruit, helaas: Martin is géén ingenieur, en als hij de keuze heeft tussen “het is complex maar het ziet er cool uit” en “het werkt”, kiest hij veel te vaak het eerste. Keuzes die hij in het begin van het project maakte, komen hem keer op keer op keer duur te staan in het vervolg — zo maakte hij bijvoorbeeld eerst het frame van de machine en begon hij daarna pas te kijken hoe hij de instrumenten er in zou kunnen hangen, waardoor hij altijd in de problemen raakte. Een ander voorbeeld is dat hij helemaal in het begin had besloten dat hij naast een traditionele “knikkertrap” ook magneten zou gebruiken om de metalen kogellagers weer naar boven te krijgen.

Dat zag er inderdaad indrukwekkend uit, met die knikkers die leken te verdwijnen in het grote wiel aan de rechterkant en er dan bovenaan weer uitkwamen, maar het gevolg was wel dat de ijzeren knikkers gemagnetiseerd waren en aan mekaar begonnen te plakken. Wat wou zeggen dat hij een demagnetiseermachine moest in mekaar boksen.

Of al die keren dat hij in de soep draaiden omdat de knikkers niet proper verdeeld raakten, omdat hij ze absoluut in verschillende kanalen wou leiden die dan weer samen zouden komen.

Na een paar jaar bloed, zweet en tranen kwam hij op het punt dat het gewoon niet meer lukte. Zijn Wintergatan Wednesdays, waarmee hij zichzelf nog een de bijkomende druk oplegde om een wekelijks filmpje te maken dat er telkens indrukwekkend goed uitzag, moest er aan geloven. Het werd onregelmatig, hij miste soms een woensdag, en dan meer dan één woensdag. En dan stapte hij over op livestreams van zijn werk, en dan ging hij meer life coaching content posten waar hij eigenlijk vooral zichzelf en zijn slechte beslissingen tegenkwam.

Op het einde deed hij een aantal heroïsche pogingen om alsmaar meer knikkers door het systeem te jagen, maar het werd alsmaar meer duidelijk dat het heel, heel erg moeilijk zou worden.

En dan werd het helemaal stil.

Maar kijk: Martin is terug! Hij heeft — er was geen andere keuze — de Marble Machine X gewoon afgeschreven. Ze gaat naar een museum, en hij begint aan een derde versie.

Met een aantal (voor hem) zeer radicale keuzes: niet de kunstenaar op de eerste plaats, maar wel de ingenieur. De vorm van de machine zal bijvoorbeeld bepaald worden door de plaatsing van de instrumenten (en niet omgekeerd). De instrumenten gaan geplaatst worden op een manier die het voor de machine het eenvoudigst maken, niet bepaald door wat er het mooist uitziet.

En vooral: hij gaat de hele machine éérst tekenen en proberen doen werken op een computer. Alleen als dat lukt, zal hij de machine ook bouwen. (Bij de eerste versie kwam er geen computer aan te pas, bij de tweede versie was het half-en-half, met tekenen op de computer en dan heel, heel veel tweaken in het echt, en als er tijd over was eventueel de wijzigingen terug in de computer steken.)

De manier waarop verandert ook: hij gaat met zijn maat Hannes samen in een ruimte zitten en al zijn werk livestreamen, met wekelijks op woensdag een korte samenvatting.

Ik heb natuurlijk niet de tijd om voortdurend te kijken, maar ik zet het wel op de achtergrond, dat ik het kan volgen. Ik ben eens benieuwd hoe het allemaal uitdraait.