Random rant follows. Please disregard.
Goed, die hele Lissabon-strategie is maar nonsens, zo ver zijn we. Europa gaat er niet geraken als het met streefcijfertjes voor R&D te doen zal zijn.
Onze grote bedrijven doen het relatief goed vergeleken met de VS. Het zijn onze KMO’s die slabakken. Geen initiatief. Geen risico’s.
In Europa denkt maar 30% van de mensen dat ze hun eigen lot in handen hebben; in de VS is dat 60%. Fatalistisch, in Europa.
Ja, in de VS heeft 1% van de mensen 38% van de rijkdom in handen. Dat zou onaanvaardbaar zijn in Europa—en eigenlijk, dat is het ook in de VS. Maar een statistiek die veel meer zegt, en die niet zoveel vermeld wordt: 19% van de Amerikanen denken dat zij in de 1% zitten. Te bescheiden, Europeanen.
Bang voor veranderingen, in Europa. En da’s een paradox: er zal veel moeten veranderen als we willen dat alles blijft zoals het nu is, heeft ooit iemand gezegd.
Bange politici. Kleine politici ook. Geen Spaak meer, in Europa. Geen Adenauer. Geen Mitterand. Zelfs geen Delors meer, begod. Het meest schrijnende citaat in deze:
We know exactly what to do, but we do not know how to win the next elections once we have done it.
Jean-Claude Juncker in 2005. Pijnlijk schrijnend wegens zo ondraaglijk wààr. Kleine, bange, politici.
Nu, op dàt vlak hebben we geen lessen te krijgen van de VS. ‘t Is altijd dat.
Ja, ik ben het eigenlijk wel volledig eens met deze analyse. Maar we verschillen waarschijnlijk wel van mening over de remedie. Meer impulsen vanuit de overheid om het ondernemerschap aan te moedigen? De Verenigde Staten van Europa waar Verhofstadt naar toe wil? Ik denk eerder in de richting van: drempels en hinderpalen (bureaucratische en andere) die de politici zelf in het verleden hebben opgebouwd, weer afbouwen.
Het zou erop neer moeten komen dat we onze hele mentaliteit zouden moeten veranderen, en tegelijkertijd nog altijd Europa blijven en niet de VS worden.
Op lange termijn kunnen we alvast beginnen in het onderwijs—vanaf de lagere school of jonger zelfs. Creativiteit belonen. Critisch denken. Risico’s nemen.
Maar dat vereist dan nóg meer aanpassingen in inspanningen van de mensen in het onderwijs, en zij zullen zeggen dat ze daarvoor—ook maar niet noodzakelijk vooral financieel—te weinig geapprecieerd worden. Anderen zullen dan weer zeggen dat “het onderwijs” onredelijk reactionair vasthoudt aan zijn eigen gemakzucht.
En de waarheid ligt ergens in het midden, en tegen dat we daar uit zijn, zijn we weer ene paar jaar verder.
Ik persoonlijk heb er geen idee van wat er kan aan gedaan worden op korte termijn—wellicht een goeie mix van harde maatregelen, een dosis realisme in sociale zekerheid en bureaucratie, en (intelligente) steun allerhande.
Maar probeer dàt maar eens langs de sociale partners te krijgen, die in een carcan van “elk voorzijn eigen bollenwinkel” gevangen zit…
Wat Juncker zegt, heeft dààr ook mee te maken: zelfs al weet pakweg de minister van begroting precies wat hij wil doen en heeft hij de moed en de politieke wil om het ook echt te laten gebeuren, dan nog zit hij met een heel middenveld waar niemand meer langs kan, en die óók diezelfde moed moeten hebben.
En eigenlijk: ze moeten ook rekening houden met de omliggende regio’s en landen, want er zijn geen grenzen meer in Europa—dus elke ingrijpende maatregel inzake bijvoorbeeld sociale zekerheid of fiscale politiek zou ook meteen pan-Europees moeten aangepakt worden, waardoor zowel pakweg de regering-Marcinkiewicz als de mannen van Villepin als die van Blair óók mee moeten… ‘t is een soep.