Kijk, de laatste foto die ik van mijn vader genomen heb, een paar weken geleden:
De vroegste herinnering die ik aan mijn vader heb, is dat hij laat thuiskomt. Mijn vader kwam altijd laat thuis. Ik lig al in bed, maar hij komt naar boven, en we babbelen. Al fluisterend, in het donker. Tot ik in slaap val — en soms, tot hij in slaap valt. In mijn hoofd lijkt het alsof we bijna elke avond gesprekken voerden. Over school, en verdriet, en schrijven, en zijn werk, en boeken; jaren aan een stuk, over vanalles en nog wat.
Een jaar of elf geleden is mijn vader voor het eerst geopereerd. Hij had het niet verwacht dat ze zijn twee stembanden eruit zouden halen, en dat hij nooit meer normaal zou kunnen spreken.
Hij vertelde ons dat hij na de operatie op zijn kamer lag, en dat er twee mensen van de steungroep voor getracheotomeerden langs kwamen—hij had zo’n gat in zijn keel—met folders en brochures: meneer, u moet begrijpen, ondanks uw vréselijke handicap, zou het tóch kunnen dat u op een bepaalde manier soms ooit toch nog een béétje een soort normaal leven zou kunnen leiden.
Ik denk niet dat ze in de geschiedenis van de steungroep al ooit ergens zo snel buiten gesmeten zijn. Met een handgeschreven briefje dan nog wel. Mijn vader moest geen medelijden hebben.
In plaats van maanden revalidatie te doen, heeft hij zichzelf opnieuw leren spreken. De operatie was midden december: hij heeft nieuwjaar thuis gevierd, en in januari was hij weer aan het werk.
’s Morgens heel vroeg kreeg hij zijn chemotherapie en bestralingen, en dan om een uur of acht, halfnegen, nam hij de trein naar Brugge, en ging hij werken tot ’s avonds laat. Dat is natuurlijk eigenlijk onmogelijk, al wie ervan wist, verklaarde hem gek — maar hij weigerde toe te geven. Hij heeft nooit een kik gegeven en hij heeft nooit geklaagd. Business as usual, end of story, geen discussie.
Mijn vader is de laatste tien jaar nooit blijven stil staan, zoals hij nooit is blijven stil staan. Hij heeft voor zijn werk de wereld afgereisd, soms op een week van Zuid-Amerika tot in Siberië via Bulgarije; hij heeft departementen voor Europese studies uit de grond gestampt van Sint-Petersburg tot Maleisië; projecten gestart en begeleid, contacten gelegd, en veel, véél mensenlevens veranderd.
*
* *
Kanker is een smerig beest. Die dingen zijn nooit helemaal zwart-wit, maar hoe je ’t ook draait of keert: mijn vader wist sinds ergens eind vorig jaar zéker dat hij de zomer niet zou halen.
Hij is niet gestopt met werken, natuurlijk: hij ging tot een paar weken geleden nog naar Brugge. Hij had onmenselijk veel pijn, hij zat letterlijk met zakken pijnstillers op de trein — maar hij heeft het nooit opgegeven. En toen hij stierf, was hij niet op ziekteverlof: hij had zijn vakantiedagen opgenomen.
Hij heeft het nooit opgegeven.
Heel soms zei hij het: dat hij al jaren met een zwaard van Damocles boven zijn hoofd leefde. En dan was dat half al lachend, en ik weet niet of er veel mensen beseften hoe ongelooflijk moeilijk hij het er eigenlijk mee had.
Wij zijn niet zo communicatief, qua gevoelens, in de familie Vuijlsteke. Mijn vader was in veel opzichten voor ons allemaal een mysterie: we zagen elkaar doodgraag, maar we kenden elkaar niet echt.
Toen mijn grootmoeder stierf, stond op haar doodsbriefje iets wat er eigenlijk op dat van mijn vader had kunnen staan: we hadden elkaar nog zoveel te vertellen.
Er was nog immens veel te doen en te zeggen.
Hij was zijn doctoraat aan het herwerken, en ik ben er trots op dat ik hem daar (een beetje) heb kunnen bij helpen. Hij was opzoekingen aan het doen over familie in Rusland. Hij sprak er vorige maand zelfs nog over om met de hele familie een boot te huren en te gaan varen.
Vergis u niet: hij wist zeer goed wat er aan het gebeuren was, maar hij weigerde stil te staan. En hij dacht, zoals hij heel zijn leven al gedacht had, dat er meer tijd zou zijn. Dan eens. Later.
Het is hem heel zijn leven gelukt om op het laatste moment, met al dan niet bovenmenselijke moeite, gedaan te krijgen wat er moest gedaan gekregen worden—een toespraak, een rapport, een boek, een artikel, de belastingen.
Deze keer niet meer.
Ik wil er geen sprookje van maken: de laatste maanden en weken was het voor mijn moeder, voor mijn broer en voor ons allemaal, maar vooral voor mijn vader, echt slecht. Hij had veel pijn en hij was aan het doodgaan en hij wist het, en helemaal op het einde besefte hij plots dat het sneller ging dan dat hij gedacht had, en dat hij geen tijd meer had.
*
* *
Mijn vader heeft elf jaar geleden kanker gekregen, en hij is zaterdag gestorven. Ik ben ongelooflijk triestig dat hij dood is, maar ik ben opgelucht dat hij geen pijn meer heeft.
Mijn vader heeft elf jaar geleden kanker gekregen. Zelie is tien jaar. Ik kan niet zeggen hoe gelukkig ik ben dat mijn kinderen hun grootvader hebben gekend.
Mijn vader was gepassioneerd door honderd dingen: geschiedenis, taal, science fiction, politiek, muziek, discussie, reizen — maar ik heb hem nooit gelukkiger gezien dan met Zelie, Louis, Jan en Anna.
Als ze mij later zullen vragen wie hun grootvader was, dan zal ik heel erg gemeend zeggen wat ik nu soms al lachend zeg: mijn papa was superman. En hij zag jullie heel, heel graag. En hij hoopte dat jullie hem niet zouden vergeten.
Hij moest zich geen zorgen maken: wie mijn vader leerde kennen, vergat hem niet meer.
Papa, on ne t’oubliera jamais.
*
* *
Dr. Marc Vuijlsteke, geboren in Gent op 9 mei 1947, is overleden in Gent op 11 juli 2009.
Reacties
57 reacties op “Papa”
Ik zit hier met tranen in mijn ogen na het lezen van dit bericht. Ik heb je vader maar één of twee keer mogen ontmoeten, maar ik ben er toch niet goed van.
Ik leef met jullie mee.
Sterkte aan de hele familie.
Michel, je hebt vanmiddag gewoonweg iedereen ontroerd met je prachtige tekst.
Ook al maakt dit natuurlijk de pijn niet minder.
Heel mooi geschreven. Sterkte.
Chapeau. Zo heb ik hem nu ook mogen leren kennen. Sterkte aan je mama, en al wie hem liefhad.
De blik van Zelie spreekt
boekdelen. Mooier kan nauwelijks
om niet te zeggen niet.
Ik kan niet anders dan herhalen wat Koen zei:
Heel mooi geschreven. Sterkte.
[…] ik dit lees, dan vind ik het ongelofelijk spijtig dat mijn kinderen mijn eigen moeder nooit gekend hebben, […]
Ik kan me alleen maar aansluiten bij de voorgaande reacties: respect en sterkte!
Veel sterkte gewenst. Ik ben er zeker van dat hij in jullie allemaal een heel stuk voortleeft.
Een mooi eerbetoon. Jammer dat de aanleiding zo droevig is, natuurlijk. Geniet van de herinneringen.
Wow, ik word er echt stil van. Het brengt herinneringen teweeg. Heel veel sterkte aan jou en je naasten gewenst, Michel.
En, zoals je zegt, je kinderen hebben tenminste hun grootvader gekend en kunnen de herinneringen aan wie hij was koesteren.
Hij klinkt als een groot man, iemand waar je terecht naar opkijkt … Veel sterkte.
Beste Michel,
mijn oprechte deelneming. Ik ben blij voor u en uw familie dat u zo’n mooie vader hebt mogen meemaken. Veel sterkte.
Rijk eerbetoon, je tekst.
Sprekend, niet enkel je dochters blik, maar ook die van jezelf die dit vastlegde…
Zo te lezen liet je vader jou – en wellicht heel wat anderen – een prachtige ‘nalatenschap’ na : wijsheid, sterkte, moed, bescheidenheid, kracht.
Goede moed. Hij leeft nu al verder.
Ich dachte, es dauert mindestens 6 Monate vor etwas zu einer Gewohnheit
Hou die herinneringen levend…
Die foto met Zelie is zo mooi, je ziet hoe graag ze hem zag, vind ik.
Koester de herinneringen, en de foto’s, en de kleine details. En het besef dat het fantastisch is dat je zo’n inspirerende vader hebt gehad.
Veel courage, Michel.
Twijfelend aan de ongepastheid van het reageren op een blogitem over zoiets persoonlijks, wil ik toch zeggen: een mooi schfitelijk eerbetoon.
Fantastische tekst waarin de affectie en de positieve gevoelens heel erg duidelijk komen bovendrijven! Veel sterkte Michel.
Gisteren was niet echt de plaats om veel te zeggen, maar ik vond het een heel mooie persoonlijke dienst en ik hoop dat jullie er veel troost gevoeld hebben van al die vrienden en collega’s van je vader. Ge hebt heel schoon gesproken, ook.
Mijn heel welgemeende deelneming Michel, en ook aan je familie.
Ik maak de laatste maanden de vuilaard kanker van heel dichtbij mee… ik had me liever niet zo kunnen inleven in jouw verhaal. Het is niet eerlijk.
Je tekst straalt warmte uit, dat doet heel veel deugd.
Ik ben aangedan van je tekst, Michel. Prachtig. Denk vooral terug aan alle mooie momenten samen!
Mooi eerbetoon, Michel. Take care.
Je vader leek me een bijzonder wijs man. Koester die herinneringen, laat ze voortleven…
Veel sterkte aan jou en je familie.
De blik van Zelie ondersteunt je prachtige tekst, veel sterkte voor iedereen die hem kende.
Mijn oprechte deelneming. Klinkt cliché; is heel gemeend.
Dit raakt me. Wat een liefdevol schrijven bij dit heengaan. Sterkte.
Ik heb je vader maar een aantal keer, en vluchtig ontmoet, maar het is zeer zeker een man die je bij blijft. Het is iemand die hard zal gemist worden.
Veel sterkte, voor je mama, jezelf en je familie.
Mijn deelneming. Veel sterkte aan jou en je naasten.
Een mooie, ontroerende post, die voor een ieder die jouw blog al een paar jaar leest duidelijk maakt dat voor wat betreft het omgaan met ziekte de appel niet ver van de stam valt…
Het is een mooi eerbetoon wat je hier geschreven hebt. Ik wens jou en je familie heel veel sterkte.
Fascinerende man, lijkt me een rots in de branding. Hartverwarmende tekst.
Moed en sterkte.
Ook mijn innige deelneming Michel. En sterkte. Voor u en de hele familie
Een krop in de keel, en tranen in de ogen.
Hou je goed, Michel.
Sterkte Michel, voor jou, je gezin en de familie. Zij die herinnerd worden sterven nooit.
Innige deelneming. Nu begrijp ik ook wie jou die veelzijdigheid en gedrevenheid die blijken uit je blog, heeft meegegeven, iets wat ongetwijfeld ook weer op die nakomertjes zal overgaan. Veel sterkte toegewenst!
michel,je vader heeft van jou een mooie mens gemaakt ,en ook een goede vader !!!
innige deelneming
Hoewel jullie het misschien met weinig of zonder woorden zegden, lees ik in je erende tekst dat jullie erg hielden van mekaar, en van het leven. Dat je deze herinneringen moge koesteren. Sterkte met deze droeve tijding.
Kippenvel hier. Prachtig stukje. Mijn oprecht medeleven aan jou en je familie, vooral aan je mama.
Een prachtig in memoriam, in woord én beeld. Mijn condoleances.
Sterkte Michel, voor jou en de hele familie.
Innige deelneming.
Michel,
Het is zo waar wat je zegt dat wie je vader leerde kennen hem ook niet meer vergeet.
Ik heb verre herinneringen, hij was nog niet ziek, aan een ontmoeting in Brussel, en meer nabije, aan een samenzijn in de tuin op de verjaardag van Zelie, waar we tot lang zaten discussiëren en hij ondanks een zwakkere stem door zijn ongelofelijk doorzicht en scherpe humor toch domineerde. Maar dan op een fijne manier. Zoals zo’n avond hadden er nog vele mogen komen, en ik koester deze die we hadden.
Sterkte aan je mama, aan jou en je broer, en aan je gezin.
Eva
Ik wens jullie alle sterkte toe. Je vader moet wel een heel bijzonder mens geweest zijn.
Veel sterkte Michel.
Sterkte Michel.
Sterkte.
Innige deelneming, Michel.
Beste Michel,
De prachtige foto omschrijft haast alles.
Oprechte deelneming
U onbekende maar fanatieke lezer,
Judas
Sterkte, heel veel sterkte.
Een mooie herinnering aan je vader, echt.
Sterkte, Michel.
Veel sterkte gewenst voor de ganse familie!
Mooier kan je zoiets niet schrijven… Mijn deelneming, Michel.
‘k heb je papa gekend als medestudent aan de UGent en daarna als medewerker van de Taalkampen Roeland. Af en toe nam ik hem ook mee naar het station, toen hij op de bus wachtte… Lang geleden… In mijn herinnering is hij een rustig en wijs man. Zijn overlijden is hard en doet pijn, maar je tekst typeert hem zeer goed. Dank, Michel. Maak mijn groeten over aan je mama. Sterkte.
Freddy De Wit
[…] pagina'sMeer van deze site Papa — Michel Vuijlsteke's Weblog Tales of Drudgery and Boredom – altijd al een dagboek willen bijhouden. Vanalles overallerlei. Rijk […]
[…] juni vond ik het tijd om Jan te proberen voorbereiden op het feit dat zijn grootvader zou […]