“Maar wij moeten die data niet kennen”, da’s een zinnetje dat ik al een paar keer teveel gehoord heb de afgelopen jaren.
Akkoord, dat 479 de slag bij Plataea was, en dat Perikles ongeveer zo rond 460-430 de baas was in Athene, dat is allemaal niet zo verschrikkelijk boeiend om weten. En ‘t is ongetwijfeld pedagogisch onverantwoord om te verwachten dat kinderen van 13 dat allemaal kunnen onthouden.
Maar als die data er niet zijn, dan is er geen samenhang, en hoe zat het nu weer met die Delisch-Attische bond, was dat vóór of ná de Peloponnesische Oorlogen, en hoe zat het nu weer met Leonidas, of was het Daskalides?
Er was een tijd dat ik aan Zelie kon vragen over de slag bij Salamis, en dat ze wist wie er verloor en wie won, en over Pericles en dat zij wist wat hij allemaal gedaan had, maar dat ze geen flauw idee had hoe dat in elkaar zat. Dat ik vroeg “Pericles, wanneer leefde die eigenlijk?” en dat zij mij aankeek alsof ik een salamander in mijn neus had gestoken: “Euh… 8ste tot 5de eeuw?” “Jamaar, voor of na Salamis?” “Euh… voor? of nee, na?” “Okay, hoeveel na? 20 jaar? 200 jaar?” “Euh…”
Het helpt ook niet dat het in het boek allemaal in kort korte stukjes staat met veel discursies en intermezzo’s, terwijl het eigenlijk allemaal aan een simpel verhaaltje met wat data kan opgehangen worden:
- 500: Perzië slokt wat Grieken op in Klein-Azië. Die zien dat niet zitten, en doen een Rebel Alliance vs. Empire met de hulp van Athene.
- 490: Perzië is kwaad, stapt in een paar boten en gaat vechten. Steekt de Egeïsche Zee over. Landt bij Marathon, Sparta was juist afwezig wegens verlof, maar hey, Athene wint verrassend tegen een overmacht.
- 480: Grr. Perzië komt terug. Te land én ter zee, deze keer. Rond de Egeïsche Zee, deze keer. Landleger vecht bij Thermopylae tegen Sparta en wint (och here Leonidas, en awoert die lelijkaard uit 300!), na een gelijkstand bij Artemisium verliest het zeeleger tegen Athene bij Salamis (yay Themistocles!)
- 479: Alleman tegen de Perzen! Ze waren heel de Egeïsche Zee rondgegaan, Griekenland binnengekomen van boven, dan naar het zuidoosten gegaan, door Athene, en weer op weg naar het noordwesten, maar een beetje boven Athene, bij Plataea was het gedaan met het landleger van die vieze Perzen.
- 478: Hoera we zijn gewonnen! Snel, wat bonden vormen! Athene en een resem andere in de Delisch-Attische Bond, Sparta en kompanen in de Peloponnesische Bond.
- Sparta heeft het lastig met zijn heloten, maar Athene voelt zich op geen tijd de baas van “zijn” bond. De kassa wordt verhuisd van Delos naar Athene, en hey, als we daar nu eens wat decoratie mee zouden doen in plaats van een leger en een vloot te onderhouden? Want wij zijn hier wel gepakt door die vieze Perzen hé, onzen Acropolis is kapot en alles. Cue nieuwbouw op Acropolis, cue ruzie, cue het vervolg van de leerstof.
En zo weet een mens waar dat geld vandaan kwam om die tempels te bouwen, waarom ze (her)bouwd werden, hoe het zat met de volgordes van de grote slagen, wat met die Bonden, en met een kaartje erbij is het zo ongeveer onmogelijk om het allemaal te vergeten:
Enfin, morgen examen geschiedenis. Op hoop van zege.
Reacties
11 reacties op “Geschiedenis”
wow, Michel, ik zou graag les krijgen van jou. Je zou dat machtig goed doen.
Ik kijk al uit naar het vervolg!
En misschien ook nog iets vertellen waarom Atheense oorlogspropaganda uit 480 nog steeds wordt overgeleverd en we nog steeds spreken van vieze Perzen 😉
Komaan, ‘t zijn moslims! Islamofascisten, die hier ons OCMW komen opeten!
…maar op een meer serieuze noot: ja, inderdaad, en helemaal juist.
Er wordt alsmaar gesproken vanuit één standpunt: een beetje de Egyptenaren, en dan verdwijnen die en gaat het via Kreta alleen over de Grieken, en dan ontploft dat in Hellenisme en wordt er vaag vermeld dat er Seleuciden en Ptolemeërs zijn, maar die verdwijnen ook naar de marge, om alleen maar terug te komen als vijanden van Rome en als Cleopatra. En dan vergeten we de Perzen en Byzantium en gaat het alleen nog over West-Europa, en zo gaat het maar door.
We bekijken de geschiedenis door een telescoop met een zeer beperkt gezichtsveld, en ik begrijp niet waarom dat is.
Met een wat breder beeld is het toch alleen maar gemakkelijker om dingen te inthouden? Als je het begrijpt in plaats van het van buiten te moeten leren?
Zeg dat wel. De Indische beschaving, waar China stond op het moment van de Griekse Gouden Eeuw en zo, daar gaan we zo makkelijk aan voorbij (eigenlijk wordt er met geen woord over gerept). Het lijkt erop dat onze versie van de geschiedenis nog altijd teruggaat op wat eeuwen geleden verteld werd.
Daar nog los van: zelfs als we de focus houden op de Griekse beschaving, dan nog zou het duidelijker en coherenter kunnen zijn.
In één hoofdstuk wordt er gesproken over filosofie, dat het van zuiver godsdienst over natuurfilosofie genre Democritus tot meer geavancerde filosofie gaat die antwoorden geeft over leven en dood en goed en kwaad.
In een ander hoofdstuk wordt er gesproken over godsdienst, dat het van min of meer animisme gaat naar Zeus en companen, en dat ze dan zochten naar iets gesoficisticeerder dan “Eastenders op de Olympos” en uitkwamen bij mysteriegodsdiensten, die antwoorden geven over leven en dood en goed en kwaad.
Dat is alletwee rond dezelfde momenten, en dat is alletwee een antwoord op dezelfde vragen, en dat wordt nérgens met elkaar in verband gebracht!
Allez, hoe moeilijk kan dat nu zijn?
Awel, misschien zien die leerkrachten en auteurs van geschiedenisboeken dat zelf ook als losstaande gebeurtenissen ? ‘t Is in elk geval een oud zeer, waar ik me al aan ergerde toen ik zelf geschiedenis studeerde.
Ik kan me helemaal vinden in je betoog. Ik vrees dat het er niet zal op verbeteren als P smet zijn VSO zal invoeren in het secondaire onderwijs. Nog meer eenheidsworst en nog minder kennis. Jammer!
En voor we ‘t verhaal graag in het lang leest: http://www.tom-holland.org/books/persian-fire/ Zeer duidelijk, boeiend en met ook ruimte voor het Perzisch perspectief.
Tja, het is zoiets als een kind vragenstellen over de russich – japanse oorlog. Of -later- de fins- russchische.
OK.
We houden het bij een mop.
Wat is de naam, nu, van Cyprus?
Cyp.
De rus is weg.