Wij moeten binnenkort een auto kopen. Iedereen in het gezin heeft daar een zeg in, maar de kinderen toch minder dan ik, en ik minder dan Sandra. Een gezin is geen democratie, namelijk, en beslissingen over de aankoop van een gezinswagen worden beter genomen door mensen met iets meer kennis van zaken dan een achtjarige.
Het lijkt mij zo duidelijk als iets: iemand die niet kan koken, die moet niet beslissen welke ingrediënten er in een mayonaise moeten gegooid worden. Iemand die geen kaas van bouwen gegeten heeft, die moet geen steunmuren uitkappen en veranda’s plaatsen.
En toch kan zomaar elke idioot volgende zondag een stem uitbrengen. De belachelijke bagger die in de reaguursels op kranten en Facebook staan: een mens houdt het niet voor mogelijk hoe achterlijk een groot deel van het kiesvee is.
Ik vind dat dus niet logisch. Ik vind dat er minstens een kort examen zou moeten zijn.
Zo’n examen hoeft niet voor interloktuelen te zijn, maar het zou wel minstens een aantal basisconcepten moeten aftoetsen: hoe zit onze staatsstructuur in mekaar? wie zat in welke regering vorige legislatuur? wat is de index? waar is Van Rompuy nu ook al weer baas van, en wat is de functie van dat ding? Eenvoudige zaken dus, maar wel zaken die redelijk vitaal zijn om een begin van begrip te hebben over de situatie, en om een aanzet tot eigen oordeel te kunnen vormen over de partijprogramma’s. Een paar vragen over de inhoud van die programma’s zouden er ook mogen tussen staan, trouwens.
Laat dat examen opstellen door een neutraal comité of een afvaardiging van alle partijen, hou het beknopt en onambigu. Wie wil stemmen, moet aan het examen meedoen. En alleen wie erdoor is, mag stemmen. En hoe meer punten, hoe meer keer men mag stemmen.
En nog iets!
Ik vind dat stemmen zowel positief als negatief uitgebracht mogen worden. Iemand die dan bijvoorbeeld tien stemmen verdiend heeft, die kan +4 geven aan sp.a, +3 aan Groen, en -3 aan N-VA. Of +5 aan N-VA en -5 aan PVDA+. En op het einde worden alle stemmen opgeteld en telt het netto, en voor de rest mag alles bij het oude blijven. Behalve dat er een federale kieskring moet komen.
Reacties
26 reacties op “Het kiesstelsel moet hervormd worden”
Best dan dat politici ineens ook eerst een examen afleggen…
Ik weet dat je er een schepje bovenop doet, maar ik zal mij toch maar laten vangen:
Je zegt dat mensen die te dom zijn om een eigen oordeel te over partijprogramma’s te vellen, niet zouden mogen stemmen. Dat zou kloppen, als intelligente mensen zouden oordelen in het belang van iedereen. Bij de meesten (ongeacht hun intelligentie) draait het toch maar om “wat betekent dit standpunt voor mij, en worden ik en de mijnen er beter of slechter van”.
Trouwens, die toegangscriteria zijn er al. Je moet 18 zijn, en niet gerechtelijk onbekwaam zijn verklaard. Met welk recht zou je daar groepen mensen van uitsluiten? Wat zou jij er van vinden als enkel soldaten, brandweerlieden en politie-agenten recht zouden krijgen op een stem? Zij hebben hun land gediend, zij hebben aangetoond dat ze het beste voor hebben met de inwoners, dus zij mogen kiezen welk beleid er wordt gevoerd. Niet de mensen die heel de dag op hun computertje zitten tokkelen zoals jij en ik. Wat weten die?
Nog een bedenking: partijen kunnen de omschrijving en de verspreiding van hun programma aan de intelligentie van de kiezer aanpassen. De partij die het beste er in slaagt om hun standpunten uit te leggen zodat een vijfjarige ze snapt, en meer op de markt tussen de mensen rondloopt, zal meer zwevende kiezers uit de pot van de domme stemgerechtigden trekken, dan een partij die enkel dure woorden gebruikt en zich verheft boven het kiesvee. Waarom hebben partijen slogans? Waarom gebruikt de NVA het V-teken?
Jij gebruikt het woord ‘achterlijk’, ik zet daar ‘intelligent’ tegenover. Nu wil je het ineens hebben over ‘ongeïnformeerd’ versus ‘geïnformeerd’. Mij goed, maar dat invalideert mijn vorige comment niet.
Mensen uitsluiten om te stemmen door middel van een examen is *niet* hetzelfde als mensen uitsluiten om dokter te zijn, een wapen te bezitten, met de auto te rijden, etc., door middel van een examen. Het gaat hier wel over een van de (zo niet hét) belangrijkste basisrechten in een democratie. Je ontneemt mensen de kans om te kiezen onder welk beleid ze de komende 4 jaar gaan leven, en belangrijker nog, aan welke maatschappelijke regels en wetten ze onderhevig zijn voor nog veel langer dan 4 jaar (wetten blijven langer bestaan dan de regering die ze gemaakt heeft).
Ik denk dat je niet beseft of wil beseffen hoe veel mensen het criterium dat je beschrijft niet zouden halen. Ik haalde Heinlein aan om een voorbeeld te geven van een systeem waarin jij en ik zouden worden uitgesloten. Jij zou dat systeem accepteren? Ik ook niet. En gelijk hebben we.
“Achterlijk” in de zin van “moedwillig ongeïnformeerd”. De grote meerderheid van de problemen kan –zoals je zelf zegt– uitgelegd worden aan een kind van vijf.
En ja, ik ontneem graag die mensen die moedwillig ongeïnformeerd willen blijven dat basisrecht. Dat is net mijn punt.
Het Starship Troopersmodel is ook een model, net zoals cijskiesrecht er een ander is. Het verschil is dat wat ik voorstel wél een goed idee is. 😀
Je blijft semantische spelletjes spelen. Nu gaat het al over *moedwillig* ongeïnformeerd.
Ik kan om het even wie op minder dan tien minuten tijd uitleggen hoe het staatsbestel van België er uit ziet […]
Michel, in België mogen (moeten!) mentaal gehandicapten stemmen. Get real, dude. Your shit’s not going to fly.
Altijd een fijne truuk, om “jamaar, dat is allemaal maar semantiek” te roepen, ’t is een beetje het equivalent van “och och, politique politicienne”. 🙂
Het is niet omdat ge zegt “semantische spelletjes” dat het dat ook is. Iedereen kan zich informeren. Wie weet dat hij geïnformeerd moet zijn om iets te kunnen doen en zich dan nog niet informeert, die is moedwillig ongeïnformeerd.
“Jamaar, ik wist wel dat ik een examen moest afleggen maar ik heb niet kunnen studeren” is ook geen excuus.
Mensen die dermate mentaal gehandicapt zijn dat ze mijn uitleg niet begrijpen, zullen zich zeer wellicht in een staat van verlengde minderjarigheid bevinden, en die mogen niet gaan stemmen.
Get informed, dude.
😀
K vind het meest belachelijke dat voor posities die het hele land vertegenwoordigen per provincie moet worden gestemd. Wat is het nut van debat van twee mensen die in verschillende regio’s opkomen. Bovendien waarom mag ik niet op mensen van verscheiden lijsten stemmen. Ik kies voor iemand die mij vertegenwoordigt, niet voor een partij ( tenminste dat is het idee, want hier in buitenland mag ik niet eens meer kiezen in welke provincie ik stem, niet dat die provincie een moer geeft om mij …)
Ik moet hier absoluut op reageren maar ik ga dat doen als ik er eens lang over nagedacht heb.
Akkoord dat er een minimum aan geïnformeerdheid moet zijn, maar zoals sommige proffen vroeger zeiden: wat is het nut van encyclopedische kennis zoals “wie zat in welke regering vorige legislatuur?”? Er zijn hier zoveel regeringen, ministers, staatssecretarissen,… waarvan er sommigen tijdens het regeringsjaar (die dan nog niet allemaal over alle regeringen samenvallen) nog veranderen van post. Wie kan dat bijhouden, behalve Wikipedia? En wat voor nut heeft dat?
Je kan nu wel denken: minister Die-of-die heeft dat in de vorige legislatuur prima gedaan op die post, ik stem opnieuw op hem. De kaarten worden bij de verkiezingen echter opnieuw geschud en de portefeuilles worden opnieuw verdeeld. Wie zegt dat mijn minister niet op een andere post terugkomt waar hij het deze keer niet goed doet?
Je kan nog steeds voor mensen stemmen van partijen wiens ideeën je wel aanstaan, maar daarvoor hoef je volgens mij niet van iedereen te weten op welke stoel ze de vorige keer zaten…
(Ik weet dat alleszins niet, daarom voel ik mij aangesproken 🙂 )
Als je meer dan een keer mag stemmen, dan eindig je volgens mij in corruptie. Een partij gaat dan mensen opleiden om door de test te geraken met vlag en wimpel, zodat ze een kudde maximum-aantal-stemmen-kiezers heeft die aan zich verbonden zijn… Dan komt het weer neer op wie de meeste middelen en achterban heeft?
Negatief stemmen, dat vind ik dan weer wel interessant…
Misschien een tussenverhaal: ieder één stem, maar wie door je test geraakt, mag daarnaast zijn mening geven over het beleid, bv. waar het geld van de belastingen naartoe gaat.
Het nut van “encyclopedische” kennis zoals “wie zat in welke regering vorige legislatuur”? Ik zou al content zijn als een iedereen weet welke partijen in de vorige regering zaten.
Volgens mij weet een groot aantal mensen bijvoorbeeld niet dat N-VA de afgelopen vijf jaar in de Vlaamse regering de bevoegdheden Financiën, Begroting, Werk, Ruimtelijke Ordening, Sport, Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand in handen hadden.
Wat ? De nv-a bestaat al langer dan 5 jaar ? Moh …
Als ze al eens gewoon de stemming niet meer verplicht zouden maken he dat zou al veel doen. Want dat dom kiesvee zoals je het zegt dat zijn vaak mensen die totaal geen interesse hebben in de politiek.
Mij kan het bevoorbeeld geen bal schelen. Noem me dan maar dom kiesvee I don’t care. Maar als ik mocht kiezen of ik zou stemmen laat dan de mensen dat er interesse in hebben het maar zelf uitzoeken.
Laat dan ook die zelfde mensen op zondag van zeven tot 16u gaan zitten ipv van ik!
Goed voorstel. Gegarandeerd nog minder stemmen voor SP-A, CD&V en VB, mooi zo.
Ok, ik ga proberen.
De voorbeelden van ‘examenvragen’ die je geeft, gaan allemaal over feitenkennis. Het is inderdaad zo dat een minimum aan feitenkennis van belang is om een onderbouwde visie op politiek te kunnen hebben. Alleen vraag ik me af of je voorbeelden wel goeie voorbeelden zijn. Denk je niet dat in politieke debatten rekening wordt gehouden met het feit dat niet iedereen die kennis heeft? Heel eerlijk: ik ken geen bal van economie en heb toch nog nooit de indruk gehad dat ik de grote lijnen van wat in de politiek aan bod komt over economie, niet kan volgen.
Eigenlijk zeg je: je moet er iets van afweten om te mogen stemmen. Stel dat ik nu zeg: je moet empathisch genoeg zijn om te mogen stemmen. Mijn redenering is dan: politiek gaat over iedereen, dus moet je ook in staat zijn in te schatten wat in het algemeen belang is. Stel dat ik zeg dat je in plaats van een kennisexamen onderworpen wordt aan een test om empatische vermogens in kaart te brengen. Onder een bepaald minimum mag je niet stemmen. Wie heel hoog scoort, krijgt meerdere stemmen. Wat is jouw reactie daar dan op?
Ten derde: is jouw voorstel een compromis tussen democratie in de meest brede betekenis en het totale gebrek aan democratie? ‘We gaan er uitsluiten, maar nu ook niet zo heel erg veel, want dat voelt verkeerd aan.’ Als we jouw redenening even volgen (‘je moet aan bepaalde kenmerken voldoen’), wat voor argumenten zijn er nog in te brengen tegen een dictatuur als we net die persoon dictator kunnen maken die perfect aan die kenmerken voldoet? Waarom dan nog per se vasthouden aan het idee dat er op z’n minst toch een aantal mensen wat in de pap te brokken moeten hebben?
Genoeg empathie: zeer zeker, waarom niet. Genoeg algemene kennis zou ook mogen, zelfs.
En jawel: ’t is een compromis. Met als leidraad een combinatie van “absolute power corrupts absolutely”, “democracy is the worst form of Government except for all those other forms that have been tried from time to time” en “la guerre est une chose trop grave pour la confier à des militaires”.
=)
Ik wil al niet gaan stemmen, laat staan nog eens een extra examen afleggen. Ik heb wel andere dingen te doen.
Akkoord, van mijn part mag het stemrecht meteen afgeschaft worden.
Op voorwaarde dat enkel wie gestemd heeft, het recht heeft om te reageren op artikels die van ver of van dicht ook maar iets met politiek te maken hebben. 🙂
Het gaat niet op van tegelijkertijd het recht te willen hebben om overal “vuile polleNIEKSERS” uit te braken en “Jogan zal anders nog wat zilverfondsgeld verbranden”, maar dan ook te weigeren om er iets aan te doen door te stemmen.
HA!
Zelf ben ik ook geen groot voorstander van hoe het nu is. Maar iedereen vindt zichzelf de slimste van den hoop, dus aan het principe dat iedereen moet kunnen stemmen (ik zou zelfs pleiten voor een lagere drempelleeftijd dan 18!) wil ik niet raken.
Wel zou ik willen kunnen kiezen voor “een echt beleid”: iets dat jaren en jaren doorgezet wordt, door mensen met verstand van zaken, die ook de mogelijkheid moeten krijgen om dingen bij te sturen na een tijdje. (Het zou me dan niet eens zo veel kunnen schelen hoe die mensen gekozen worden, als ze maar bekwaam zijn en natuurlijk moeten ze wel gecontroleerd kunnen worden.) Helaas is dat nu net iets waar je niet voor kunt kiezen, doordat er zo vaak verkiezingen moeten zijn.
Een minder radicaal en meer realistisch voorstel:
Eens er overal elektronisch gestemd wordt, zouden ze na het stemmen op lijsten/mensen (zoals dit nu gebeurt) een optioneel tweede deel kunnen invoeren met specifiekere vragen over het beleid (in het genre van zo’n stemtest). Geïntresseerden/geïnformeerden zouden zo specifiekere voorkeuren kunnen doorgeven. En mensen die zichzelf daar niet toe rekenen mogen sneller naar huis. 🙂
Eerst het “kiesvee” achterlijk en idioot noemen om dan uit politiek correctheid de term “ongeïnformeerd” te gebruiken. Zelden zo’n paternalistische en elitaire visie gelezen.
Het stemrecht als statussymbool. Het zou grappig kunnen zijn mocht je het niet oprecht menen. Laat ons wel wezen: een alleenstaande moeder die ongeschoold is en al jaren bandwerk doet in een fabriek, die weet niet wie onze minister-president is. Die hoort het in Keulen donderen als het over confederalisme gaat en denkt bij “index” in het beste geval aan haar BMI. Maar is ze daarom niet in staat om te beslissen welke partij haar belangen en visies het beste kan vertegenwoordigen? Kan ze daarom geen enkel politiek programma beoordelen?
Het “gepeupel” heeft een eeuw terug geknokt om stemrecht te verkrijgen en nu wil je het opnieuw laten afhangen van “intelligentie”. (“Geïnformeerdheid” zo je wil). Want enkel wie kan uitpakken met dure woorden en de kans heeft gekregen om naar operavoorstellingen te gaan weet welke richting dit land uit moet… Op die manier worden de armen nog armer en de rijken nog rijker. In alle mogelijke betekenissen van het woord.
Iemand die niet weet wie onze minister-president is, die het in Keulen hoort donderen als het over confederalisme gaat en die “index” in het beste geval aan zijn of haar lichaamsgewicht denkt?
Neen, die is niet in staat is om te beslissen welke partij zijn of haar belangen en visies het beste kan vertegenwoordigen. En die kan inderdaad geen enkel politiek programma beoordelen.
Het heeft niets met intelligentie te maken, en dat gesneer naar operavoorstellingen is al helemaal nergens voor nodig — alsof opera enkel voor intelligente mensen zou zijn, alsof uw hypothetische randdebiele zwaarlijvige bandwerkster niet naar opera zou luisteren, en alsof ik zou gezegd hebben dat men met “dure woorden” zou moeten uit kunnen pakken om te mogen stemmen.
Ik kan om het even wie op minder dan tien minuten tijd uitleggen hoe het staatsbestel van België er uit ziet met al zijn regeringen en parlementen, net zoals ik dat aan een kind van tien kan uitleggen. En zonder ten minste een notie van hoe het nu is, vallen de helft van de programmapunten van de helft van de partijen, met hun splitsingen en bevoegdheidspaketten en hun BHV gewoon niet te begrijpen, laat staan dat men er zich een oordeel over kan vellen.
En als je niet beseft dat een opinie als “ik stem voor X omdat met X in de regering er tenminste iets zal veranderen” nonsens is als je niet weet dat X al járen in de regering zat, dan is er geen enkele hoop voor wat voor discussie dan ook.
Moesten we nu eens beginnen met stemplicht af te schaffen ipv nog extra dictatuur op te leggen?
Gij weet het!
Is het basisprincipe van democratie niet net dat het verkiezingsresultaat een evenredige vertegenwoordiging van de bevolking afspiegelt? Wars van enige bias t.o.v kenmerken zoals intelligentie, blonde haarkleur, blauwe ogen, etc.?
Ik geloof niet in een technocratie waarin “Gij zijt klootjesvolk. Gij moet zwijgen want gij weet niet waar gij over spreekt. Wij beslissen wel in uw belang.” een valide argumentatie is. Dat lijkt me helemaal geen aangename maatschappij om in te leven.
Dat gaat botsen omdat niemand zich betutteld wil voelen door mensen die omwille van sociale komaf, opvoeding, scholing, keuzes, etc. het recht voorbehouden om te besturen of hun stem door te drukken. Da’s nu eenmaal de menselijke natuur.
“Ja maar, Matthias, zo’n examen sluit toch niemand uit? Iedereen kan toch deelnemen? Desnoods meerdere keren!” Euhm, toch wel, juist omwille van iemands plaats in de maatschappij is zo’n test nooit neutraal: Wie omwille van voorgeschiedenis geen ASO / hogere vorming heeft gehad, zou bij voorbaat al minder kans maken om te slagen voor zo’n examen.
Uiteindelijk creëert een beperkt kiesrecht altijd ruimte voor een groep om haar eigen belangen te bestendigen (cijnskiesrecht, anyone?) En in het slechtste geval is dat een recept voor een maatschappij die juist minder stabiel en sociaal rechtvaardig is, dan dat je op het eerste zicht zou denken.
Een goede stielman hoeft geen groot socioloog te zijn, maar juist daarom is zijn stem niet minder waard.
Afin, tot daar mijn wollig gepreek (laten we daar ook niet al te flauw over doen).
En ja, ook ik erger mij soms aan de cafépolitiek en de tenenkrullende uitspraken die uit de onderbuik van de Interwebs komen.
Ik ben het inderdaad met je eens dat enkel een geïnformeerde stem een waardevolle stem is.
De tegenargumenten (zoals iedereen die vertegenwoordigd moet zijn) onderschrijven dit idee eerder dan ze het tegenspreken. Want hoe kun je nu kiezen wie jou het beste vertegenwoordigt als je niet weet waarvoor elke partij staat? Dan kies je in het beste geval omdat je een politicus al eens ‘in het echt’ op de markt bent tegen gekomen, of omdat dat een mooie vrouw is, of omdat je die naam al eens gehoord hebt aan de toog…
Verder lees ik ook dat een beperkt aantal kiezers zou inhouden dat er een stemmende elite is die niet stemt voor het algemene belang. Ik vrees dat zowat iedereen in de eerste plaats stemt voor het eigenbelang. Kijk maar naar allerlei stellingen in de stemtesten: Belastingverlagingen voor de ‘gewone mensen’ waartoe ze zelf behoren en vermogensbelasting voor ‘de rijken’ omdat ze daar zelf geen last van hebben, om er eentje te noemen. Dat is eenzelfde egoïsme als het typische nimby gedrag. Mensen zijn zo. Zelfs de geïnformeerden.
Ik weet ook niet of het versimpelen wel helpt of een goed idee is. Een maatschappij is nu eenmaal heel complex en alles hangt met alles samen. Er is vaak ook geen ‘juist’ of ‘fout’ aan een bepaalde politieke visie. (Moet je een job ‘zoeken’ of een job ‘krijgen’ om een typisch rechts/links voorbeeld te geven). Je komt dan al snel uit bij goedkope slogans die de volledige lading niet kunnen dekken (‘Eigen volk eerst!’ ‘Alle kerncentrales morgen dicht!’ ‘Laat de rijken de crisis betalen!’)
De verschillende beleidsniveaus worden ook constant door elkaar gehaald, ook door politici zelf. De hele Oosterweel polemiek is meer een interne Antwerpse politieke afrekeningskwestie, waar allerlei lokale besturen dan ook nog eens hun graantje willen meepikken, terwijl dat eigenlijk een Vlaamse en Europese mobiliteitskwestie is.
Ik zou zelf ook gewoon de opkomstplicht afschaffen om de ongeïnteresseerde en dus waardeloze stemmers de kans te geven thuis te blijven. Deze verkiezingen kan je immers niet zeggen dat er niet voldoende informatie beschikbaar was in de media en brievenbus om je een deftige mening te kunnen vormen.
Blij dat ook iemand denkt zoals ik. 🙂