Er was documentaire over kleuters op televisie. In het kort: (a) kleuters worden alsmaar vroeger naar school gestuurden (b) kleuters worden alsmaar later zindelijk.
Gevolg: kleuterjuffen met twintig tot dertig kinderen, waar een niet onaanzienlijk deel in zijn broek doet. Kleuterjuffen die gewrongen zitten tussen proberen iets pedagogisch verantwoord doen en kinderverzorgster zijn.
Ik trap niet in de val van “het is de schuld van de ouders” — de ouders bestaan niet, en een mens weet nooit wat er achter elk specifiek geval schuil gaat. Maar mijn eerste buikreactie (en ook mijn tweede en derde, als ik eerlijk ben), was: soms kan het niet anders omdat ouders moeten gaan werken, meestal loopt het redelijk snel allemaal relatief vlot, maar er is een kleine minderheid van ouders die het voor iedereen lastig maken.
Ouders die het niet zien zitten om hun kinderen zelf bij te houden of naar de crèche te laten gaan tot ze helemaal klaar zijn voor school, niet omdat ze het niet kunnen wegens geld of werk, maar omdat het gemakkelijker en veel goedkoper is om kinderen naar een gratis school te sturen waar de juf hen wel zal leren op het potje gaan, eerder dan het thuis te moeten doen en een week of twee drie achter hun gat te moeten dweilen, of extra geld betalen om ze nog een tijde in de crèche te laten.
En dat is uiteraard op geen enkele manier een veroordeling van ouders waar het écht niet kan of lukt, wegens ouder-redenen als geen geld of tijd, of wegens kinder-redenen als er gewoon niet klaar voor. Dat is een uitspraak uit zuiver anecdotische eigen beleving, van ondertussen zes kinderen over een periode van vijftien jaar in de kleuterschool: het aantal ouders dat uit gemakzucht en niet uit noodzaak zegt “het is mijn taak niet, ik heb daar geen goesting in, de school zal het wel doen, laat mijn hoofd gerust” is echt wel gestegen.
Ik heb er wel op liggen herkauwen, ‘s avonds in bed. Er was één mens in die reportage die vond dat we van zorgmomenten ook leermomenten moesten maken en van leermomenten meer zorgmomenten. En dat klinkt natuurlijk uitstekend, maar hoe in ‘s hemelsnaam moet dat lukken met dertig kleuters, één kleuterjuf en een paar uur kinderverzorging op weekbasis? Dat is toch gewoon onmogelijk? Ilse (die les geeft aan toekomstige kleuterjuffen en dus weet waar het op staat) reageerde er op de Twitters ook op: VBJK had “Yesssss! #pano Zorgmomenten in het #kleuteronderwijs moeten we zien als volwaardige leermomenten” getweet, en zij daarop: “Absoluut waar. Maar dan met voldoende kleine klassen, mogelijkheid om te slapen en genoeg kleuterleraren. Anders blijft het behelpen.”
Ja natuurlijk, ja uiteraard. Maar hoe?
Elke Decruynaere, schepen van Onderwijs in Gent, heeft er ook een opinie over. Met iets meer oplossingen dan vragen. Ha!
Elke zegt zeer ware dingen. Ik zou er nog aan toevoegen: it takes a village to raise a child. Ik denk dat we als (post)moderne samenleving die aloude waarheid aan het vergeten zijn.
Ik kan me helemaal vinden in uw betoog en dat van Elke Decruynaere. Ik was redelijk verbouwereerd door de reactie van onze minister van onderwijs in die reportage. Ik hoop – en vermoed- dat ze in het echt wel genuanceerder was en men nu enkel een zeer eenzijdige visie van haar heeft getoond. Want nu kwam het heel sterk over als, “we hoeven niks te veranderen. Als de ouders nu gewoon eens hun kinderen opvoeden, dan is er geen enkel probleem.” Dit klinkt heel erg als, “een betere fietsinfrastructuur is niet nodig, want als iedereen zich gewoon eens aan de verkeersregels zou houden, dan zouden er geen ongevallen gebeuren.”
Ik zei het al op facebook; overal krijg ik te horen dat we die zindelijkheid niet mogen forceren. Ik heb een tweeling van 2,5 die na de herfstvakantie voor het eerst naar school zullen gaan. In principe mochten ze al op 1 september starten, maar ik heb het wat uitgesteld omdat ik vond dat ze er nog niet klaar voor waren. Ik heb het geluk een crèche te hebben waar dat kon, een crèche die groot genoeg is om zo’n zaken op te vangen. In vele crèches moeten kinderen aan 2,5 plaats maken voor baby’s, want de opvangplaatsen zijn beperkt.
Maar goed, dochter 1 is zindelijk, bij dochter 2 hoop ik dat ze eindelijk de klik zal maken. We hebben nog een week. Ik voed ze op dezelfde manier op. Misschien, had ik echt heel hard doorgedreven vanaf hun 2 jaar, dat beiden nu zindelijk waren. Maar zowel bij K&G, als de kinderartsen, als op de crèche kreeg ik te horen dat als het kind het niet wil, je ze niet mag dwingen. Dus heb ik dat niet gedaan. Dat de adviezen zijn gewijzigd t.o.v. vroeger is dus ook een reden waarom kinderen nu later zindelijk zijn.
Als men vindt dat 2,5 te jong is voor school, dan moet men school maar laten starten aan 4 jaar en de opvangcapaciteit in de crèches verhogen. Als men school inricht vanaf 2,5 jaar, dan moet men rekening houden met de maatschappelijke realiteit en dus een extra verzorgende voorzien voor grote peuterklasjes.
Maar afgaande op de reactie van de minister van onderwijs, moeten we daar niet op hopen. En dat is dan vooral dikke pech voor de juffen die mogen ploeteren met 30 kleine peutertjes in hun klas.
De mijne zullen nog geluk hebben, ze zullen starten met maar 7 peutertjes.