Het is niet vaak dat ik in De Standaard aanraders voor games. Dit artikel over Pentiment heeft mij meteen naar Steam doen lopen om het spel te komen.

Ik moest niet verder lezen dan de inleidende paragraaf, waar staat dat Josh Sawyer erachter zit. Josh Sawyer is de mens van Icewind Dale, dat ik heel graag gespeeld heb, en Neverwinter Nights 2, dat ik ook graag gespeeld heb, en van Pillars of Eternity, dat ik gesteund heb op Kickstarter en ook graag gespeeld heb.

De halve verwijzing naar de naam van de roos maar dan 200 jaar later en het altijd boeiende gegeven van een maatschappij op de drempel van enorme veranderingen — het einde van de scriptoria en het begin van de boekdrukkunst, de reformatie, ik zeg maar iets — en ik was eigenlijk al lang overtuigd.

Ik heb er nu een uur of zo in gezeten, en het is al meteen helemaal mijn ding. Ik vermoed (hoop?) dat er ketterijen en Oude Goden of zo in zullen zitten, en ‘t is gewoon ook geestig om de verwijzingen allemaal op te zoeken op het internet en niet alleen op de in-game hints te rekenen.

Zo kwam ik een konijnengat over Perchta terecht, en kwam ik meer te weten dan ik ooit dacht te weten te komen over Sankt-Moritz, ‘t is te zeggen, de Heilige Mauritius, die zowaar een Zwarte Medemens was en dat niemand daar een probleem van maakte tot de Afrikaanse slavenhandel van start ging.

Het gaat ook hier en daar over manuscripten, en ‘t is leutig om te zien wat échte manuscripten zijn, wat hertypte teksten met een oud lettertype zijn, en wat géén echte manuscripten zijn. Er was een authentiekachtig (denk ik) manuscript van Vergilius, ik vond op basis van een paar woorden dat één manuscript Le Miroir des âmes simples anéanties et qui seulement demeurent en vouloir et désir d’amour was (een gemak als ge Frans kunt, een gemak als ge oud-achtige fonts kunt lezen, een nog groter gemak als het een moderne Franse versie is), en ik kwam nu net deze tegen:

Het is natuurlijk meteen duidelijk dat dit géén echt manuscript is. Het is een mooi font, daar niet van, maar ondanks hier en daar ligaturen: letters die tot op het kleinste detail identiek hetzelfde zijn, dat springt er direct uit.

‘t Is ook grappig dat er niet alleen de twee soort s gebruikt worden (en), maar ook twee soorten r: de gewone r en de rotunda (ꝛ). Maar ik kan mij niet inbeelden dat een dergelijke tekst zonder ook maar één afkorting zou geschreven zijn — “Quorum” zou wellicht “Quoꝝ” zijn, en in plaats van “vera sapientia quae est nostri Domini Jesu Christi” zou er wellicht “DNJC” staan, of minstens Dn̄i in plaats van Domini, en waarschijnlijk ook iets als “sapĩa” voor sapientia, enzoverder enzoverder.

Dit is hoe een ik zou verwachten dat het eruitziet (beeld van op de bibliotheek van mijn werkgever):

Mijn Latijn zit al heel heel ver, maar dit is niet zo ingewikkeld en soms wat meer potjeslatijn dan echt Latijn, dus ik deed mijn best om erdoor te lezen. Het gaat over bepaalde boeken waar “ze” de kennis van nodig hebben, en dat die tegen de katholieke kerk is. Dat het over astrologie gaat (libris matheseos) maar dan (weird), doen veel mensen alsof het niet over astrologie gaat maar over necromancie (??) — tenzij “multi dissimulant libris matheseos simulando curam necromantiae” iets helemaal anders wil zeggen dan wat ik denk dat het wil zeggen (“velen verbergen de boeken door te doen alsof ze om necromantie geven”).

Afijn. Ik kom het ongetwijfeld nog allemaal te weten. Het enige spijtige is dat ik helemaal uit mijn willing suspension of disbelief gehaald werd op het einde. Ik lees dit:

Unde et quidam virzelabat fidem et philisophiam, quisque in suum locum destinavimus, utique, quae animum ad facere a album of utrumque generis librorum showing eorum numero, titles, incipit et eorundem contenta inter se in generali, et qui fuerunt auctores

Geen flauw idee was “virzelabat” betekent. Geen idee of dat 3-achtige teken een z of een fout of wat dan ook is. Verder betekent dat ruwweg, denk ik, “daarom hebben we besloten dat ieder op zijn eigen locatie een compilatie zal maken van beide soorten boeken, met hun aantal, titel, korte inhoud en de inhoud die ze gemeenschappelijk hebben (?), en wie de auteurs waren.

Helaas, driewerf helaas: “facere a album”? Ik kan mij “album facere” inbeelden, ja, maar die “a” lijkt mij overgebleven van Google translate of zo. Net zoals — eurgh! — “showing eorum numero, titles“. Grrr. Doe dat niet. Grrr.