Voor ik iets zeg: dit zijn mijn persoonlijke opinies, en ik kan me inbeelden dat ik hierin niet de meerderheidsopinie van recruteerders verwoord, dus don’t take my word for it.

Ik heb al ontelbare versies van Word’s resume wizard gezien, en ingevulde professional of elegant of contemporary resume templates. In se niets mis mee, Microsoft doet dat helemaal niet slecht, maar verander toch minstens de namen van de hoofdingen—ik heb al veel te veel CV’s gezien die beginnen met een “objective” en verder helemaal amerikaans aanvoelen:

Stijl: mutatis mutandis gelden alle regels voor de begeleidende brief ook voor het CV. Houd het simpel, gebruik niet te veel stijlen, lettertypes en kleuren, en zorg ervoor dat het gemakkelijk leest. En maak het niet langer dan een drietal pagina’s.

Taal: als de jobadvertentie in het Nederlands is, stuur dan geen Engels CV op (en vice versa). Zelfs als het een job in de IT betreft. Behalve, uiteraard, als de advertentie specificeert dat het CV in een bepaalde taal moet zijn. Als in het Nederlands: niet tot in het absurde gaan, zeker niet in IT-termen. Ik persoonlijk heb een gloeiende hekel aan het woord webstek, en als ik er één hoor spreken van bladerprogramma in plaas van browser of van belbalie in plaats van call center, dan mag die persoon héél erg op zijn tellen passen.

Maak je een algemeen CV en stuur je dat op naar iedereen, of maak je een CV op maat voor de positie waarvoor je solliciteert?

Er zijn bepaalde dingen die je uiteraard altijd gaat overnemen, maar ik ben er helemaal voor om voor elk bedrijf waar je solliciteert een specifiek CV te maken. Dat wil niet zeggen dat je moet liegen, maar het helpt als je verschillende accenten kunt leggen. Voorbeeld.

Als ik zou solliciteren (quod non) als programmeur voor een ander IT-bedrijf (quod non), dan zou ik mijn CV als volgt kunnen opbouwen:

• relevante ervaring
  • 1982 – nu: [als hobby] programmatie op ZX Spectrum (Basic, Z80 assembler), Atari ST (GfA Basic, Modula-2), DOS (C/C++, QuickBasic, Turbo Pascal), Windows (etc. etc.)
  • 1986 – nu: [als vrijwilliger] database-ontwerp en implementatie (xBASE, Access, SQL Server etc.)
  • 1995 – nu: webontwikkeling, Netpoint, Gent
    exhaustieve lijst van technologieën, programeertalen en -omgevingen, etc.
• studies
  • middelbaar
  • universiteit
• overige
  • hobbies: programmeren, internet, fotografie
  • etc.

Als ik zou solliciteren (quod non) in de culturele sector (quod certissime non), dan zou ik mijn CV bijvoorbeeld zo kunnen presenteren:

• relevante ervaring
  • 1994-95: projectionist, Studio Skoop, Gent
    twee zinnen over wat voor een bastion van culturaliteit de Skoop wel is
  • 1995 – nu: webontwikkeling, Netpoint, Gent
    een korte lijst van een aantal klanten van Netpoint, te beginnen met de Blauwe Maandag Compagnie over Radio 3 (toen nog), Museum voor Schone Kunsten, Vlaams Radio Orkest, Brugge 2002, etc. waar duidelijk uit blijkt dat we eigenlijk vooral in kunst en cultuur geïnteresseerd waren en de mammon erbij namen omdat het nu eenmaal moest
• overige
  • hobbies: lezen, fotografie, schrijven
  • etc.
• studies
  • middelbaar
  • universiteit

Als ik zou solliciteren (quod non, ik ga het niet blijven herhalen 🙂 in iets Europees, dan zou ik mijn CV bijvoorbeeld zo kunnen presenteren:

• studies
  • middelbaar
    extra-curriculair: European Youth Parliament, deelnemer
  • universiteit
    extra-curriculair: lid Centraal Bestuur Vlaams Rechtsgenootschap, verantwoordelijk voor publicaties, etc.
  • overige: Central European Univeristy (pilot), etc.
• relevante ervaring
  • 1989-1994: [als vrijwilliger] European Youth Parliament
    uitleg over mede-organisatie etc.
  • 1993-1997: [als vrijwilliger] Secretaris, bvba Europees Jongerenparlement België
    uitleg
  • 1995 – nu: internetprojecten, later project management en algemeen directeur, Netpoint, Gent (sinds 1999 onderdeel van een Europese multinationale groep met nauwe contacten over heel Europa)
    korte lijst van een aantal klanten van Netpoint, te beginnen met de Europese Commissie, het Europacollege in Brugge, Pioneer Electronic Europe, etc. waar duidelijk uit blijkt dat we eigenlijk vooral in Europa geïnteresseerd waren en de rest erbij namen omdat het nu eenmaal moest
• overige
  • hobbies: actualiteit, lezen, schrijven
  • etc.

Maak dus best een custom CV voor elke sollicitatie. Twee caveats:

1. Lieg niet. In het voorbeeld hierboven heb ik nergens gelogen, hoogstens de zaken een beetje beter of meer georganiseerd voorgedaan dan ze eigenlijk wel waren. Als je liegt of je bent inconsistent met eventuele andere CV’s die je uitgestuurd hebt, dan komt dat hoedanook altijd uit.
2. Sollicitaties bij grote (gróte) bedrijven. Daar ga je er best van uit dat je CV in een databank terechtkomt, en dus voor meer dan één positie in aanmerking kan komen. Schrijf dus wel nog altijd een CV specifiek gemaakt voor dat ene bedrijf, maar kijk een beetje uit dat het CV polyvalent genoeg is om nààst die ene positie waar jij in geïnteresseerd was, ook nog interessant genoeg over te komen voor andere, eventueel toekomstige posities. Heather Leigh van bij Microsoft gaat hier dieper op in.

Niet gewenst in een CV, toch naar mijn persoonlijke smaak:

• Foto’s. Ik ben niet geïnteresseerd hoe een persoon er uitziet. Uiteraard is dat niet helemaal waar, en zal ik uiteindelijk misschien minder geneigd zijn om een dame van het hairy knuckle-dragging drooling troglodyte fenotype aan te nemen als hostess op een stand op een beurs, maar ik doe heel erg mijn best om niet beïnvloed te worden door het uitzicht van de mensen. Groot, klein, dik, mager, oud, jong, mooi, afzichtelijk: ik maak mezelf tenminste wijs dat het me niet uitmaakt. En komt daarbij dat de meeste foto’s op CV’s lelijke pasfoto’s zijn.
• More information than I needed: schoolresultaten (“63.87% voor mijn eindwerk”), niet-relevante medische informatie (“ik heb last van chronische diarree, dus liever geen werkplaats ver van het toilet”), te veel familiale informatie (“samenlevend met mijn vriendin Anja Verplaetse, 28 jaar, en haar twee dochters Rita (8) en Tania (4) uit haar vorig huwelijk, met mijn zoons Ronny (12) en Gerard (9) die ik van mijn ex-vrouw Marie-Anne heb”), …
• no badmouthing: ik wil niet lezen over slechte bazen, zelfs (zeker!) niet om een ontslag te verantwoorden
• marketingees: major turn-off als ik dingen van het kaliber “objective: to enhance value-added synergetic relationships in team-based win-win paradigms”. Voor dergelijke nonsens bestaatDilbert’s Mission Statement Generator al.

Absoluut noodzakelijk in een CV, toch volgens mij:

1. Naam en contactgegevens. Niet tot in het absurde: telex en ICQ nummer moet ik écht niet hebben, adres, telefoon/GSM en e-mail zijn ruim voldoende.
2. Burgerlijke stand. Controversieel misschien, maar ik weet graag of iemand kinderen heeft of niet. Veel details moeten daar niet bij, bijvoorbeeld “alleenstaand” of “samenwonend” of “gehuwd met Peggy, twee dochters (Kelly en Sabrina)”.
3. Opvoeding: opnieuw, niet in belachelijke details gaan (lagere school, alle mogelijke keuzevakken, diploma dactylografie, …), maar wél bijvoorbeeld relevante extracurriculaire activiteiten. Als je solliciteert voor cafébaas kan het zeer relevant zijn dat je tijdens je studies burgerlijk ingenieur drie jaar lang feestpraeses bent geweest.
   Vergeet ook niet eventuele (relevante) bijscholingen en dergelijke te vermelden. Per opvoedingsding weet ik graag:
   • begin- en eindddatum
   • naam van de school
   • behaald einddiploma
   • eventueel, als het niet duidelijk zou zijn, een (zeer) korte omschrijving
4. Relevante ervaring. Ik zeg specifiek niét enkel “vorige werkgevers”. Dingen zoals vrijwilligerswerk, lidmaatschap van verenigingen (als het om actief en relevant werk gaat, niet enkel een lidkaart), etc. passen hier soms in, vooral als je nog maar net begint op de arbeidsmarkt en dus wat stoffering kan gebruiken. Voor elke werknemer liefst:
   • datum van-tot
   • functie(s), eventueel met omschrijvingen indien niet duidelijk
   • heel in ’t kort: (relevante) verwezenlijkingen.
5. Vaardigheden: talen, technieken (houtbewerking, project management, team building, …), computerkennis, etc. Leef u uit, maar zoals altijd: houd het relevant.

De volgore van die elementen is mij eigenlijk om het even. De volgorde binnen dingen als opvoeding en ervaring is me ook om het even, al heb ik een licht voorkeur voor chronologisch in plaats van omgekeerd chronologisch (ik overloop het toch chronologisch, en ik kom wel vanzelf uit bij de laatste werkervaring, geen nut om me erop te wijzen).

Bad smells. Net zoals er in refactoring slechte geuren zijn, zijn er ook bij CV’s van die indicatoren die me meteen op mijn hoede doen zijn:

• Marketingees: (zie boven) als de kandidaat er niet in slaagt om zijn ding in mensentaal te zeggen, dan is er veel kans dat hij niet begrijpt waar het over gaat.
• Inconsistenties: ik las onlangs een CV van iemand die zei dat hij een expert was in VBA en ASP.NET, maar die daarnaast ook zei helemaal niets af te weten van Visual Basic, VB.NET, C++ of C#, en er ook nog nooit in aanraking mee was gekomen. Fishy.
• Overdreven overdrijvingen: iemand die uit de kokschool komt, nog nooit een computer heeft aangeraakt, dan een VDAB-cursus “webmaster” volgt, en als eerste werkervaring opgeeft “analyse, ontwerp en implementatie van het intranet voor de Stad Gent”: not bloody likely. Wellicht heeft die mens dan ergens meegewerkt aan één of meer aspecten ervan, maar ik ben niet gediend van zo’n overdrijvingen. Als er ook maar ergens twijfel kan zijn, geef dan specifiek aan wat jouw rol binnen het team was.
• (noties) of (basic knowledge) voor IT-kennis. De vertaling van “C++ (noties)” in het CV van een sollicitant voor programmeur is “ik heb ooit zeer tegen mijn goesting C++ moeten studeren maar ik heb het nooit graag gedaan, was met de hakken over de sloot, en sinds ik dat boek heb dichtgedaan, heb ik geen letter C++ geschreven”. De vertaling van “XML (basic knowledge)” is meestal “ik heb een boek gekocht van XML en als ik ooit eens tijd en goesting heb, zal ik er eens in beginnen bladeren”. De vertaling van “PHP (noties)” is meestal “ik kan wat ASP, dus PHP zal ook wel geen probleem zijn, al heb ik het eigenlijk nog nooit gedaan.
• Twaalf stielen, dertien ongelukken: ik word zeer nerveus van mensen die job na job hebben met telkens ronkende middle management titels. Ik ben niet voor job-hoppers.