Hollands

Ieeeee!!! Zegt de Volkskrant, over de desastreuze start van WordPerfect for Windows:

WordPerfect miste die ontwikkeling [Windows] en kwam te laat op de markt én met een product vol weeffouten.

Weeffouten?

Brave jongens, is dat niet wat knullig?

Het woord zelf staat niet in de on-line versie van Van Dale.

Het Nederlands zijnde wat het Nederlands is, een taal waar je naar eigen goeddunken zoveel woorden kan maken als je zelf wil door andere woorden aan elkaar te plakken (weblogsoftwareimplementatiefout, pakweg), verbaast me dat niet meteen.

En de term “weeffout”, als “een fout in het weven” bestond natuurlijk al eeuwen, getuige bijvoorbeeld alhier, een bedrijf dat herstellingen doet aan zetels (“fauteuils” in het Schoon Hollands):

Beschadigde stoffering gerepareerd (weeffout)

Maar ik dacht op het eerste zicht dat de term zoals hij hier gebruikt wordt, een neologisme was voor “bug”, in de zin van “fout in een computerprogramma”. Je vind inderdaad een stapel verwijzingen op Google, bijvoorbeeld in de Telegraaf:

Door een weeffout in de software kunnen hackers ongemerkt kwaadaardige software
op de pc van de gebruiker plaatsen. (Lek in Norton SystemWorks, 12 januari 2006)

Van deze twee betekenissen naar een algemene figuurlijke “bug”, is een kleine stap, en deze in het Financieele Dagblad lijkt erop te wijzen dat een dergelijk betekenisverschuivingsproces al in 2003 aan de gang was:

De manier waarop het kabinet de belastingaftrek van hypotheekrente beperkt, is ‘kurieren am Symptom’, stelt prof. Leo Stevens, fiscaal econoom aan de Erasmus Universiteit. […] De maatregel om huizenbezitters bij de koop van een nieuw huis de overwaarde uit hun vorige huis te laten gebruiken, is een ‘stap in de goede richting’. Maar de ‘weeffouten’ in het fiscale regime voor het eigen huis blijven intact.

Het feit dat ‘weeffouten’ tussen aanhalingstekens staat, duidt er denk ik op dat de journalist wel beseft dat het geen “letterlijke” weeffouten zijn, maar dat het woord niet genoeg ingeburgerd is om zonder aanhalingstekens te gebruiken.

Dacht ik.

Maar neen: alvast in de Volkskrant staat het al sinds 1994 te lezen, zonder aanhalingstekens:

“Inmiddels is de samenstelling van de paarse ministersploeg bekend. Structurele weeffouten zijn er vooralsnog niet te ontdekken.” (Paarse kruisbestuiving, 19 augustus 1994)

“Het is dan niet zo gek te concluderen dat er allerlei weeffouten in onze economie zijn geslopen die tot zo’n vreemd resultaat hebben geleid.” (Het is gevaarlijk de wijsheden van de OESO te negeren, 13 juni 1994)

Altijd weer ontstaan er weeffouten en vetes die de kern van de latere mislukking van een kabinet in zich dragen. (De juiste mix van ministers, 25 juni 1994)

Het lijkt erop dat het een algemene term is voor “fout”, of “storing”, of zelfs “probleem”. En ik had het, tot vanmorgen, nog nooit van mijn leven gehoord. Zeer vreemd.

Op dit ogenblik denk ik niet dat het woord (op de letterlijke betekenis na natuurlijk) veel risico loopt snel ingeburgerd te raken in het Vlaamse taalgebied, maar met gastcolumns van Nederlanders in kranten en tijdschriften weet je maar nooit. Ik weet alvast dat ik het nooit vanzeleven zal gebruiken.

Mijn favoriete citaat, ook uit de Volkskrant (leve hun archief!), komt overigens uit een sportcolumn:

Zo trots ben ik niet op mijn karakterologische weeffouten. (Winnen, 31 december 2001)

“Karakterologische weeffouten”? Surely you must be joking.

nederlandstaal