Kijk hier, foto genomen op 8 juli 2004, om 16u33:
Dat was de allerlaatste foto die ik met mijn D70 in jpeg geschoten heb.
Er zijn al honderden mensen op het internet en in boeken die het verschil tussen jpeg en raw in foto’s uitgelegd hebben, maar in het kort is een raw-beeld heel erg letterlijk te vergelijken met een negatief.
Een D70 (of gelijkaardig) hebben en niet in raw fotograferen is zo’n beetje als een hyperprofessioneel fototoestel hebben met de beste lenzen en er de duurste film in steken, maar dan alle foto’s naar de Carrefour sturen om te laten ontwikkelen en de negatieven wegsmijten.
Een foto maken begint en eindigt niet als je op de knop van het fototoestel drukt. Er is voorbereiding—onder meer keuze van onderwerp en lenzen en belichting—en er is nabereiding. In analoge fotografie is de nazorg de ontwikkeling van de film, de afdruk en de eventuele retouchering (op film en/of op de afdruk).
In digitale fotografie is er uiteraard de eventuele retouchering in Photoshop, maar ook iets waar eigenlijk best wel weinig bij stil gestaan wordt: de “ontwikkeling” van het raw-beeld naar jpeg.
Er bestaan een stapel programma’s die beelden van raw naar niet-raw kunnen omzetten, en die geven allemaal een ander resultaat. Waarom die resultaten verschillen? Omdat er niet één eenvoudige manier is om een raw-beeld om te zetten.
Zo’n digitaal negatief bestaat uit rode, groene en blauwe beeldpunten met kleurwaarden van licht naar donker. Het is niet zo dat een fototoestel met 6 megapixels een sensor heeft met zes miljoen beeldelementjes die elk een kleur kunnen hebben, maar wel dat er ongeveer anderhalf miljoen rode, anderhalf miljoen blauwe en drie miljoen groene beeldpuntjes zijn. Dat mozaiek van zes miljoen punten die elk maar één kleurtje bevatten, wordt naar zes miljoen pixels met telkens een rood-, een groen- en een blauw-component omgezet, en de manier waarom dat gebeurt, kan verschillen.
Zó ziet die sensor er schematisch uit:
Om voor elke pixel een rood-, een groen-, en een blauw-waarde te hebben, moet er dus in groepjes gewerkt worden, bijvoorbeeld voor het puntje in het midden van dit groepje—
…kun je om te beginnen al deze combinaties bekijken:
…maar daar blijft het niet bij: de weging van de verschillende kleuren bijvoorbeeld, of je kan naar meer dan enkel de onmiddellijke omgeving kijken. En akkoord, er wordt rood en roen en blauw gemeten, maar wat is eigenlijk rood en groen en blauw? Voor de ene zal “echt” blauw bijvoorbeeld meer naar het groen overhellen, en voor de andere meer naar het violet…
En dan heb je naturlijk de witbalans: je kan een foto maken met alleen een 50 watt-gloeilamp als verlichting, en dan zal alles eigenlijk objectief gezien oranje-achtig gekleurd zijn. Onze ogen zijn niet objectief, en interpreteren dan lichtoranje als wit, en verschuiven alle kleuren verhoudingsgewijs mee. Digitale fotoetoestellen zijn wél obectief, zij tellen alleen maar hoeveel licht er binnen komt en de sensor ast zich na verloop van tijd niet aan aan de omgevingsbelichting. De witbalans-informatie wordt niet opgeslaan in de waarden van de raw-beeldpuntjes, maar staat apart in de raw-file. De manier waarop die toegepast wordt, is ook eigen aan de conversie.
Of nog zoiets: digitale camera’s zien een constant verloop van licht naar donker, maar analoge mensen zien dat niet zo. Wij zitten meer logaritmisch in mekaar, en da’s maar goed ook: in volle zon is er vele (véle) tienduizenden keren meer licht dan in een donkere kamer. Om al die lichtwaarden te kunnen opslaan moet een digitale camera vele (véle) keren gevoeliger zijn in de donkere tinten dan in de heldere, zodat er bij de omzetting van raw naar niet-raw meer informatie in de donkerte kan gestoken worden. De manier waarop dat gebeurt kan ook verschillen. [zie alhier voor meer informatie over dat linair/logaritmisch verhaal, trouwens]
Komt bij al de vorige dingen ook nog dat Nikon pertinent weigert om zijn de manier waarop de D70 intern raw naar jpeg omzet, volledig te documenteren, en elke softwaremaker is zo’n beetje vrij om te doen wat hij zelf het beste vindt.
Enfin, een lang verhaal om te zeggen dat ik wel eens bereid ben om verder te kijken dan mijn neus lang is, en dat ik wel eens wil kijken naar andere software dan wat ik anders toch al gebruik voor die conversie, ‘t is te zeggen, iets anders dan Adobe Camera Raw 3.3.
De verschillende programma’s hebben elk hun eigen pro’s en contra’s, en daarbij telt niet alleen de beeldkwaliteit, maar ook onder meer features (hoeveel kan in de conversie gebeuren, en waarvoor moet ik toch nog naar Photoshop gaan), daarmee eng verboden workflow (kan ik snel van camera naar Flickr/afdruk geraken?), uiteraard ook interface (hoe gemakkelijk is het allemaal in het gebruikt, kan ik alles met het keyboard doen of moet ik zitten pieren op minuskuul kleine schuivertjes) en snelheid (gaat alles snel en quasi real-time, of moet ik seconden/minutenlang zitten wachten tot een en ander op het scherm getoond wordt).
Ik vermoed dat mits wat prutsen uit zowat elk programma zowat elk resultaat te krijgen is, maar als de standaardconversie al goed is, is er hoedanook minder werk aan, dus om te beginnen bekijk ik de standaardconversie (links: alles op default, geen automatische correcties), en daarnaast probeer ik er naar mijn eigen goesting er iets goeds uit te halen (rechts: geen poging om het er overan hetzelfde te laten uitzien, gewoon fiedelen tot het mij in dat programma aanstaat).
Test één: een snapshot van een stuk speelgoed in de schaduw genomen, met wat verdord gras op de achtergrond.
Adobe Camera Raw 3.3:
PhaseOne Capture One 3.7 pro:
Nikon Capture 4.1.3:
RawShooter Essentials 2006:
Bibble Pro 4.7
Test twee: kleurcorrectienachtmerrie! een totaal onverdienstelijke foto van Sandra en de kinderen in de zetel, verlicht door de televisie, een spaarlamp op het plafond en een kiertje licht vanachter de gordijn.
Adobe Camera Raw 3.3:
PhaseOne Capture One 3.7 pro:
Nikon Capture 4.1.3:
RawShooter Essentials 2006:
Bibble Pro 4.7
Tot zover. Geen definitieve conclusies, want ik heb er nog niet genoeg mee gespeeld en ik heb nog niet rondgekeken bij Vrienden en Kennissen en Het Wereldwijde Interweb, maar alvast een aantal een aantal voorlopige conclusies:
Adobe Camera Raw 3.3
- heeft veruit de beste crop en rechtzet-functies
- doet vignetting en chromatic aberration (niet dat ik die ooit gebruik)
- is het ding waarmee ik het meest vertrouwd ben
- heeft uitstekende kleurcorrectie (uiteindelijk pas sinds kort, maar dat maakt hier uiteraard niets uit)
- heeft ondanks die kleur soms last van vlakke vleestonen
PhaseOne Capture One 3.7 pro
- is honds– en hondstraag in het finale aanmaken van het beeld
- is daarentegen snel ongeveer wat individuele beelden betreft: wijzigingen worden meteen toegepast op een lage-resolutie-versie die in de plaats van de hoge resolutie komt te staan, en zo snel als mogelijk verfijnd wordt
- heeft een naar mijn gevoel nogal onhandige interface, maar dat kan er ook aan liggen dat ik het tot nog toe het minst van al gebruikt heb
Nikon Capture 4.1.3
- is trààààg! voor zowat alles
- is de enige die een witbalans ook kan berekenen uit een selectie—de rest kan het enkel met een puntselectie
- is ook de enige die op wetenschappelijke wijze foto’s van mijn 10.5 fisheye naar breedhoek kan omzetten
RawShooter Essentials 2006:
- is veruit het snelst om mee te werken wat workflow betreft: tweehonderd beelden visioneren, klasseren, en na elkaar bewerken is op geen tijd gepiept
- is echt wel bare bones qua functies
- heeft een aantal nutteloze ingebouwde kleurcorrecties die lijken op fill flash maar gewoon vies doen
Bibble Pro 4.7
- blokkeerde een paar keer minutenlang tijdens eenvoudige operaties (files browsen, bestand opladen) en lijkt minder snel in het gebruik dan Capture One en RawShooter
- geeft alvast de indruk zeer veel te kunnen (ook wegens ingebouwde Noise Ninja)
- heeft een minder propere interface dan RawShooter, maar doet dan ook stukken meer [de interface stoort me niet, trouwens]
- trekt zich precies niet te veel aan van de output size die ik instel
Meer, erm, later dus.
update: ik heb alsnog Bibble getest, maar, en dit is toch wel voorlopig een deal breaker: ik krijg er gewoon niet de kleur uit die ik op mijn scherm zie. Zelfs als ik alle mogelijke combinaties van colour management aanklik en expliciet zeg sRGB te gebruiken, dan nog zit er een redelijk zeer groot verschil tussen wat ik op mijn scherm zie (dat het juiste ICC-profiel gebruikt en dat geen problemen geeft me de andere programma’s) en wat er in de file staat die Bibble schrijft.
Ter illustratie: links wat Bibble me toont in zijn interne previes, rechts wat elke andere viewer in Windows (Photoshop, Firefox, etc.) me toont van een Bibble het bestand weggeschreven heeft:
Reacties
23 reacties op “Rauw”
30 Rauw — Michel Vuijlsteke’s Weblog
Te zeer een rustig leesmoment waard om te laten verloren gaan in het del.icio.us-gewoel, Michel Vuijlsteke over RAW.
Je mist Bibble nog. Daar zit tegenwoordig NoiseNinja ingebouwd als plugin. ’t Akkoord dat het de estheten onder ons UI-gewijs niet zal plezieren, maar qua workflow is het behoorlijk geweldig. Plus ik zat bij de beta-testers en heb dus een levenslange gratis licensie. 😀
Thx voor de info. Ik zit met gelijkaardige toestanden. Komt er in en volgende sessie ook zicht op het omzetten naar DNG of doe je daar niet aan mee?
(d’r zitten een paar links scheef bij de foto van het speelgoedje)
@Pietel: waarom DNG? Om te archiveren? En lost dat alle problemen eigenlijk wel op: http://www.openraw.org/node/1482 ?
interessant om weten maar voorlopig dus wat te ingewikkeld allemaal voor mij hoor…
mijn fototoestel kan sind sik de software heb geupgraded ook in raw trekken maa rdat heb ik nog nooit gedaan 1 foto om de 15 seconden nemen is niet echt handig hé…
ik blijf dus maar in jpg-prutsen met als gevolg dat er niet vel correctie aan gedaan kan worden dan hier en daar wat levels enzo
@Steven: yep, Bibble stond ook op het lijstje, maar ik had er niet zo meteen een, ahem, evaluatieversie van. Gedownload, geïnstalleerd, en ik neem het volgende keer ook mee.
@pietel: de links die scheef zitten: bug in BlogJet. Steek twee beelden met dezelfde naam maar uit een verschillende directory in een entry, en hij overschrijft het eerste met het tweede beeld bij het posten. Grrr!
En DNG: ik vertrouw erop dat er genoeg miljarden beelden in de verschillende versies van NEF (Nikon raw) getrokken zullen zijn dat conversie altijd wel mogelijk zal zijn.
De enige reden waarom ik op dit ogenblik DNG zou gebruiken, is omdat eventuele correcties ook in het bestand opgeslagen worden. Maar voor zover ik zie geldt dat alleen voor correcties die door Adobe Camera Raw in een afzonderlijke XMP-file geschreven werden.
ik fotografeer dus *niet* in raw, voorlopig. Reden daarvoor is dat ik gewoon mijn foto’s wil overpompen van mijn kodak naar mijn pc zonder er werk aan te hebben. Ik snap ook niet waar jullie de tijd vandaan halen om al die foto’s nog eens door een programma te halen. en er filters op te zetten, te bewerken etc…
ik doe trouwens ook niet van photoshop, ik stel hoogstens eens een belichting een beetje bij, af en toe. Of ik zet eens een fotooken in zwart-wit als ik denk dat dat mooier gaat zijn.
Ik fotografeer bijna altijd in NEF.
Gewoon om zeker te zijn dat er geen vodden ontstaan met de bewerkingen tijdens het overpompen etc.
Om de foto’s te bekijken heb ik helemaal geen probleem gezien al de viewers die ik gebruik NEF ondersteunen (IrfanView, MS Digital Image Suite, Picasa, XnView, …).
Enige nadelen van NEF mijn inziens zijn filesize en dat een mens soms foutieve kleuren ziet (e.g. geelzweem in Picasa) door de vertaling van de viewer.
RAW ep. 324…
Te zeer een rustig leesmoment waard om te laten verloren gaan in het del.icio.us-gewoel, Michel Vuijlsteke over RAW….
Tiens, ben ik hier de enige mens die zijn ding op een Mac doet? Als er toch nog anderen in de zelfde schuit zouden zitten: Adobe Lightroom Beta 2 eens testen! Nu hopen dat het ook zal uitkomen voor Windows.
Nu goed, wat ik eigenlijk wou vragen Michel: hoe sla jij al je fotos op? Hou je al je finale JPGs samen in dezelfde directory als de RAW en XMP files? Maak je een 2e identieke directorystructuur aan en sla je die JPGs daar in op? (dus uiteindelijk 2 trees, 1 voor de RAWs en 1 voor de bewerkte/ontwikkelde zaken). Gebruik je ook een library applicatie om een overzicht te houden van al je getrokken materiaal?
Ik zit momenteel namelijk aan dat punt om de knop van JPG naar RAW te om te gooien en vroeg me af hoe je gans die boel uiteindelijk gaat bijhouden. Ik kan me voorstellen dat je na verloop van tijd door het bos de bomen niet meer gaat zien 🙂
Ook zoals i. al zei: waar haalt iedereen de tijd om die RAWs te bewerken? Dat is zowat de enige drempel die ik nog zie om de overstap te maken. De tijd nodig om alles te gaan omzetten, archiveren, etc.
Interessant schrijfseltje. Niet dat ik mezelf een fotograaf noem, maar ik beperk het gebruik van Photoshop toch ook tot een minimum (het zal er dan ook wel aan te zien zijn…). Niet omdat retoucheren veel tijd kost (is dat zo?), maar omdat ik er van overtuigd ben dat échte fotografen dat niet doen? Alweer een illusie armer … Is fotografie nog wel een kunst?
Ik schiet ook de meest beelden in RAW en gebruik daarvoor eveneens de Adobe Camera RAW.
Vroeger alles in DNG omgezet en daarna heb ik het ook nog JPEG’s bewaard.
Vandaag gebruik ik eerder zelden Photoshop om eens wat uitgebreider te corrigeren, maar heb me daarbovenop Photoshop elements gekocht, waar ik foto’s in RAW kan zien en bewerken als is het een JPEG. Bovendien integreert het naadloos met Photoshop en heb je versie-management!
Voor de RAW adepten met iets minder tijd kan ik het warm aanbevelen.
Steven: als ik het goed begrijp bewaar je dus geen JPGs meer? Enkel nog de RAWs in hun bewerkte toestand (XMP files?).
@ Michel: ik ben het DAM book van Peter Krogh aan het bestuderen. Hij adviseert om van NEF naar DNG te converteren, zodat alle metadata in uw RAW steken en niet er naast in xmp.
Zowieso wel jammer dat er geen standaard is de de fabrikanten weinig docu doorspelen naar de makers van software.
@ anderen: RAW/NEF bestanden altijd bijhouden en dubbel backuppen. Wel eerst batch renamen, metadata template over knallen, rating geven en uw RAW bewerkingen uitvoeren. `
Daarna archiveren. Op externe harde schijf. Op DVD (bucket systeem van Peter Krogh) en als het even kan nog een backup van uw harde schijf en een off-line backup buitenshuis.
@ CraHan: ook Mac, maar al zoveel verschillende dingen gehoord over lightroom (beta!) en aperture. Als het even kan zo weinig mogelijk soft gebruiken en kiezen voor een snelle optie.
@ Pietel: de reden waarom ik naar die Lightroom aan het kijken ben is omdat het al die zaken die je aanhaalt (batch renamen, omzetten naar DNG, bewerken, etc) allemaal kan en dit zonder een proprietaire library. Maw, Lightroom gebruikt de filestructuur die jij zelf aanmaakt (plus ’t is gratis en mja, ook wel beta. Maar ik ben nu geen professioneel en ’t gaat erom dat je regelmatig backups neemt).
Aperture daarentegen trekt alle files binnen en slaat ze op in een eigen bibliotheek waar je zelf moeilijk wijs uit raakt.
‘k Vroeg me trouwens af welke software je dan gebruikt om al je RAW/DNG files vlug te overlopen en ze allemaal netjes naast elkaar te zien? Of doe je dit niet en open en bewerk je ze 1 voor 1 in Photoshop? Maw, wat stel je voor als “een snelle optie”?
Verdikke, is dat geluk hebben de mannen van iView Multimedia hebben een Universal Binary uit voor iView Media Pro. Effe downloaden 😀
@Pietel: niet overtuigd voor het DNG-wegens-XMP-argument. Om te beginnen slaan lang niet alle programma’s alle metadata op in XMP. IPTC en EXIF en zo ja, maar kleur- en andere aanpassingen: voor zover ik weet is het enkel ACR dat dat in XMP bewaart.
Daarnaast is, gezien de ongedocumenteerdheid van de RAW-formaten, per defintie de enige manier om gegarandeerd geen data te verliezen bij omzetting naar DNG, dat je de hele originele RAW-file ook nog eens erbij steekt. En dan worden al je bestanden twee keer zo groot. Niet echt nuttig, als het er enkel om te doen is dat de XMP er bij zou zitten.
Ook niet gewonnen voor het “zo weinig mogelijk soft”-argument: zo efficiënt mogelijk ja, maar dat is làng niet hetzelfde als “zo weinig mogelijk verschillende programma’s”.
@ CraHan; Adobe bridge is een aanrader. Ideale browser soft. Het meest onderschatte programma uit de adobe reeks.
@ Michel: is een argument. Momenteel is het lang niet duidelijk wat er met RAW / NEF / DNG zal gebeuren. Die XMP files staan wel heel lullig in je ‘finder’. (windows OS lees: verkenner/explorer)
Van RAW naar DNG verlies je ‘normaal’ geen metatata. Bij een gewone omzetting (lossles) wordt uw bestand ook half zo groot. En omdat Adobe/Macromedia toch wel heel sterk staat, denk ik dat DNG een toekomst heeft.
Maar ik ben zelf nog maar recent digitaal / RAW gegaan (daarvoor jpg negatiefscans) dus weinig staat nu al vast.
@Pietel: het gaan niet over metadata-verlies, maar wel over dataverlies. Het raw-bestand wordt eerst oncijferd en dan “hercijferd” naar DNG. Daarbij gaan gegevens verloren, omdat bepaalde raw-data enkel door de oorspronkelijke makers kunnen ontvijferd worden.
Nikon bijvoorbeeld encrypteert bepaalde gegevens in zijn raw-files, en die kun je er gewoon niet helemaal uithalen. Per definitie gaat daar data verloren.
Ja dit is de max. Je moet er een boek over schrijven.
[…] Rauw […]
[…] Rauw — Michel Vuijlsteke's Weblog RawShooter Essentials 2006:. is veruit het snelst om mee te werken wat workflow betreft: tweehonderd beelden visioneren, klasseren, en na elkaar bewerken is … https://blog.zog.org/2006/04/rauw.html – 49k – Gecached […]