Een dooddoener misschien, maar ik zie er lang niet genoeg over geschreven staan: het heeft geen enkele zin om te spreken over “de” jpeg-versie van een raw-beeld.

Een jpeg-versie van een raw-beeld is altijd gemaakt in functie van een hoop factoren—om er maar een paar te noemen: uitzicht en medium en controle. Een eenvoudige analogie. Stel dat je een foto hebt die je in zwart-wit wil hebben, bijvoorbeeld deze van een sympathieke weblogger-verkleed-als-Raspoetin:

Beeld u in dat het kleurbeeld het raw-bestand is, en het zwart-witbeeld de jpeg—ik doe het zo omdat het aanschouwelijker voor te stellen is.

Uitzicht

Je kunt van één raw-bestand een hoop verschillende kleurenbeelden maken. Dat is hetzelfde als met de omzetting van kleur naar zwart-wit:

gewoon gedesatureerd – alle kleur uit het beeld gehaald en naar grijswaarden omgezet:

meer blauw en groen – door middel van de channel mixer het blauw en het groen méér, en het rood negatieve invloed geven op het eindresultaat:

Twee andere beelden, maar wel van dezelfde bron vertrokken. Is er één juist en één fout? Nee. Zijn dit de enige twee mogelijkheden? Nee.

Medium

Hoe zal het beeld gereproduceerd worden? Als het enkel voor het beeldscherm is, kun je bepaalde dingen doen, als het op papier zal zijn, kun je andere dingen doen, voor doek gelden nog andere regels, voor projectie nóg andere,  enzoverder.

Stel dat je die tweede versie van hierboven op stevig glanzend papier wil laten afdrukken, dan ga je de foto wellicht gewoon zó kunnen gebruiken. Maar als je die foto op slecht kwaliteit zeer inktabsoberend recyclagepapier gaat afdrukken, op een inktjetprinter, dan ga je waarschijnlijk iets dergelijks moeten afdrukken:

Stel dat je dat tweede beeld van hierboven op een t-shirt zou willen drukken, en je hebt maar één kleur, dan zou je bijvoorbeeld dit kunnen nemen:

En hou er natuurlijk ook rekening mee dat als je iets naar een krant stuurt, het er met een raster uit gaat komen, en dat het exacte raster óók van enorm belang is voor het eindresultaat, als je het allemaal zelf in handen wilt houden. Hieronder een voorbeeld van één oog met een typisch 100 lpi-raster aan 1200 dpi (klik voor het volledig beeld):

Controle

De olifant in de kamer, waar iedereen nogal vaak helemaal rond kijkt, is dat we tegenwoordig veel vaker niet de minste controle hebben over hoe foto’s er uiteindelijk gaan uitzien.

Photoshop en anderen geven ons allemaal de indruk dat we het allemaal in de hand hebben, met kleurprofielen en -temperaturen hier, en gamma en slidertjes tot op de pixel aldaar, maar de realiteit is helemaal anders.

Wie heeft dit nog niet meegemaakt: je maakt een mooie foto, spendeert redelijk wat tijd om het contrast en de kleur goed te krijgen, haalt er de ruis uit en steekt er meer scherpte in, uiteindelijk ben je er helemaal tevreden van en dan…

• bekijk je de foto op een degelijke moderne LCD-monitor nadat je alle correcties op een oude versleten CRT-monitor hebt gedaan (of vice versa)
• bekijk je de foto die je ‘s nachts thuis met sfeerverlichting naast de monitor hebt bewerkt, ‘s middags met de gordijnen open en de TL-buizen aan 
• wordt het beeld gebruikt in een powerpointpresentatie in een slecht verduisterde zaal
• wordt de foto gebruikt op de voorpagina van een rapport afgedrukt op een vijf jaar oude kleurenlaserprinter, die denkt dat rood eigenlijk beter oranje is en blauw er beter uitziet met een paarsige tint
• blijkt de fotoboer er doodleuk een “automatische fotoverbeteraar” op losgelaten te hebben, waarodoor de mooi subtiele tinten plots carnavalesk geworden zijn, het donkergrijs allemaal dichtgelopen zwart en het lichtgrijs allemaal wit
• blijkt dat de internetwinkel die de foto’s in een boekje afdrukt, eigenlijk de foto’s in CMYK gerasterd afdrukt, waardoor je oranje en fris groen en helblauw plots jaren Luftwaffe-camouflagekleuren geworden zijn

Nee: de enige manier waarop je foto’s min of meer op een voorzienbare wijze kunt laten verschijnen, is als je àlles zelf in handen hebt.

En dan heb je bijvoorbeeld ernstige kleurcalibratie nodig, met een echte kleurenkaart die je fotografeert bij elke photoshoot en een voortdurend gecalibeerde monitor en een gecalibreerde printer en een gecalibreerde foto-afdrukker. Dan heb je ook een goeie monitor nodig, met de juiste temperatuur, en een goeie omgevingsverlichting, en moet je echt wel weten wat je doet, moet je bijna meer afgaan op curves dan op je eigen ogen.

Maar zolang dat niet het geval is, maak ik me geen illusies: ik trek mijn foto’s in raw, laat ze ook in raw staan, en doe zelfs niet de moeite om mijn jpeg-versies op hoge resolutie bij te houden.

Ik schrijf ze weg als sRGB voor algemene Flickr-consumptie, en zorg ervoor dat ze er daar min of meer naar mijn goesting goed uitzien. De raw-files houd ik bij, en de XMP-files (of .rws voor RawShooter, of .bib voor Bibble) houd ik ter informatie bij.

En àls ik ze ooit ga afdrukken, dan zal ik me dàn wel zorgen maken. Dan begin ik gewoon van nul af aan met de originele raw-files, en zorg ik ervoor dat ik een hele stapel testafdrukken op voorhand doe, zodat ik weet hoe en waar ik aan wat moet sleuren in Photoshop om iets te krijgen dat er dan wel op papier goed zal uitzien, maar zeer waarschijlijk op het scherm niet meer.