Zo ongeveer een kwart van de Koran is onduidelijk. ‘t Is te zeggen: is voor zoveel interpretaties vatbaar dat het zelfs voor al-Tabari (lees er alles over op Wikipedia) in de negende eeuw of voor het belangrijkste lexicon van de Arabische taal, Ibn Manzur’s Lisan al-‘arab (geschreven eind dertiende eeuw, gebaseerd op lexica begonnen in het midden van de achtste eeuw, en niets op Wikipedia, ‘t is proper) onmogelijk was om er kop of staart aan te vinden.
Wa-l-lahu ‘alam staat er dan soms in de commentaren. “God weet het best”, waar eigenlijk mee bedoeld wordt: God only knows.
Ik ben een boek aan het lezen van Christoph Luxenberg over de Koran—“Luxenberg” is een pseudoniem, niet onslim van de mens, in acht genomen waar hij het over heeft en hoe achterlijk somme religieuze mensen op dergelijke dingen reageren.
Luxenberg zegt dat het nog erger is dan men denkt: die driekwart die wel begrepen worden (al zijn er vaak nóg veel verschillende interpretaties), daar is een deel verkeerd van begrepen.
Zijn betoog: studie van de Koran houdt al eeuwen voornamelijk (enkel) rekening met Arabisch. Gaat ervan uit dat de Koran, al dan niet Goddelijk geïnspireerd, eerst mondeling overgeleverd werd in het Arabisch, en dan neergeschreven werd in het Arabisch.
Voor Luxenberg — die zich daarbij op stapels onderzoek baseert, maar dan wel onderzoek naar de broegste bronnen in plaats van herinterpretatie van interpretatie — is veel van de Koran veel meer begrijpbaar als men ervan uitgaan dat grote delen uit het Syro-Aramees komen.
De volksstammen in het Arabisch schiereiland waren zowat ongeletterd, de Syrische christenen waren al vanaf de derde eeuw zwaar proselyterend bezig (tot in China, check it out), en voor Luxenberg is het heel erg waarschijnlijk de Koran wellicht gebaseerd is op Syrische teksten. Daar zijn morfologische en lexicografische sporen van te vinden in de tekst. Om te beginnen, de naam van het boek. Het woord qur’an bijvoorbeeld bestond blijkbaar niet in het Arabisch en zou eigenlijk van het Syrische qəryan afkomstig zijn. Een qəryan is een lectionarium, een boek met lezingen uit joodse en christelijke teksten.
De Koran was met andere woorden in oorsprong een Christelijk liturgisch boek met een bloemlezing van teksten uit het Oude en Nieuwe Testament.
En dan worden plots allemaal compleet onduidelijke dingen duidelijk. Sura 19:24 (over Maria) zegt nu in Nederlandse vertaling dit:
Dan riep (Gods boodschapper) haar van beneden toe, zeggende: “Treur niet. Uw Heer heeft een beekje aan uw voet doen ontstaan;”
Een beekje doen ontstaan? Mhu? Wallahu Allam indeed. Na vijftien pagina’s en zesentwintig ellenlange voetnoten waar moeilijk een speld tussen te krijgen lijkt, komt Luxenberg met dit alternatief:
Then he [’t is te zeggen het pasgeboren kindeke Jezus] called to her immediately after her delivery: “Do not be sad, your Lord had made your delivery legitimate”.
…veel beter, effektief. En het heeft maar dertienhonderd jaar geduurd voor we daarop gekomen zijn.
Een ander voorbeeld: Sura 2:259. God heeft een mens honderd jaar dood laten wezen, wekt hem dan weer tot leven, en spreekt hem dan toe. Vertaling in het Nederlands:
Kijk nu naar uw voedsel en uw drank; zij zijn niet bedorven. En kijk naar uw ezel
Kijk naar uw ezel? De Syrisch-Aramese hypothese volgend, is het bovenstaande aldus te vertalen:
Look at your condition (i.e. how you are constituted) and your state: it has not changed. Behold your perfection (or completeness) (i.e. how perfect, how complete you are)!
Leutig. Want, vergis u niet: die “vreemde vertaling” naar het Nederlands is dus niet enkel in het Nederlands of in het Engels (“look at your food and drink; they did not spoil. Look at your donkey”) vreemd: in het Arabisch wordt dat ook zo gelezen. Van eten en drinken en ezels.
Oh, en nog ééntje: de zeventig maagden in de hemel? Verkeerd vertaald. Witte druiven.
Er is natuurlijk (wetenschappelijke) kritiek op Luxenberg, en dat is maar normaal ook.
Maar ik vind het ongelooflijk fantastisch, dat er ook in Koranstudie recente evolutie is. In de wetenschappelijke studie, as opposed to theologische: de twee hebben, net zoals voor de bijbel, hun plaats, maar ik vind vooral de eerste interessant.
Het is zoals met de vroege geschiedenis van het Christendom en het Jodendom, de studie van de “donkere” middeleeuwen in onze kant van Europa, de geschiedenis van Amerika vóór Columbus, dinosaurussen met pluimen: allemaal dingen die zelfs twintig jaar geleden nog helemaal anders bekeken werden dan nu, en die binnen twintig jaar wellicht nog anders zullen bekeken worden.
Wijs!
En verder: het boek, The Syro-Aramaic Reading of the Koran: A Contribution to the Decoding of the Language of the Koran, leest als een trein, zelfs al begrijp ik er geen tiende van, de essentie blijft hangen. En ik ben een fan van boeken met veel voetnoten, en al helemaal als de voetnoten langer zijn dan de tekst:
…of zoals hier, over drie pagina’s (de vorige pagina stond ook al helemaal vol):
Akkoord, die eerste voetnoot is wat overbodig want de inhoud ervan staan ongeveer verbatim nog eens herhaald tweehonderd bladzijden verder, maar toch.
Reacties
17 reacties op “Koran”
Inderdaad erg wijs. Maar alleen zichtbaar vaak als je je in die onderwerpen verdiept.
Interessant. ‘k Zou er wel meer over willen lezen, maar ’t zal wel nogal zware kost zijn om er een volledig boek over te lezen.
Middeleeuwen?
/rolt ogen.
Ik bedoel: meer dan vijfduizend letters, waarvan er niet één over de spelling van het Nederlands gaan, en uw enige reactie is zeggen dat “middeleeuwen” verkeerd geschreven is?
Trr.
Ik snap Bart wel.Kwestie dat er geen verkeerde interpretaties ontstaan wanneer deze blog wordt opgediept in 3309…
Zeer interessant, alleen spijtig dat ze dat daar waarschijnlijk nooit gaan beseffen…
M, zegt het boek in kwestie ook waarom de korangeleerden weigeren om de andere, meer logische interpretatie te aanvaarden, minstens te overwegen ipv een onlogische lezing aan te houden ?
+1 voor e-Mino. Zeer juist gezegd!
Niet in zoveel woorden: het is geen historisch of theologisch werk, al heeft het er natuurlijk onvermijdelijk raakvlakken mee.
De grondreden is dat Arabisch schrift ongelooflijk onprecies is/was. Behalve lange u en i als matres lectionis werden de klinkers niet geschreven — maar veel erger dan dat: van de 28 medeklinkers zijn er maar vijf of zes min of meer onambigu. De b, t en t worden met hetzelfde teken geschreven, net als d en d, net als r en z, etc.
Ten tweede, het Arabisch waarin de Koran geschreven is, is niet het Arabisch dat we nu kennen. Dat lijkt logisch, maar dat is blijkbaar heel, heel erg snel, op een paar generaties tijd, volledig vergeten. De Koran is geschreven in een hybride Aramees-Arabische taal, op basis van Syrisch-Aramese geschriften (onder meer het Diatesseron), en begrijpbaar voor de Aramese bevolking van Mekka en Medina.
Combineer het eerste met het tweede, én het feit –ook in hadith neergeslagen– dat Mohammed zelf weigerde om uitleg te geven en in de plaats twee, drie, vier, zes, zeven verschillende interpretaties lustig naast elkaar liet bestaan, en dat zorgt ervoor dat sommige dingen die al onduidelijk waren nog tijdens de vorming van de Koran, na twee generaties compleet onbegrijpbaar geworden waren.
Een bijzonder sprekend voorbeeld is de heel korte Sura 108. Drie regels, die alsdus vertaald worden:
of in de vertaling van Blachère:
Blijkt, na analyse, dat van die hele sura er heel misschien één woord Arabisch van oorsprong is (a’ta, “geven”), en zelfs dat is niet zeker.
Blijkt dat de tekst bijna ongetwijfeld een pre-Koran-tekst is, die wellicht gebruikt werd aan het begin van een (Syrisch-Aramees) avondgebed, en die zo moet vertaald worden:
Zonder kennis van het Syrisch-Aramees en zonder de context te kennen van de liturgiewas dat onmogelijk goed te begrijpen.
De Koran was namelijk oorspronkelijk geschreven voor mensen die vanzelfsprekend de andere Schrift kenden. Oospronkelijk geschreven, en niet mondeling overgeleverd zoals men dacht, maar wel bijna onmogelijk te begrijpen (in de zin van “klanken op woorden te zetten”) als het niet mondeling gehoord was, omdat zelfs nog maar honderd jaar later, niemand meer de taal sprak waarin de Koran geschreven was.
En ze hebben er duizend-én jaar niet bij stilgestaan dat het wel eens mogelijk zou zijn dat er niet-Arabische invloeden zouden kunnen geweest zijn. En ze zijn er al die jaren van uitgegaan dat de klinkertekens die er in de achtste eeuw in de Koran aan toegevoegd zijn, er aan toegevoegd zijn op basis van een lectio die mondeling correct overgeleverd was.
Het kwam bij hen niet op dat het niet alleen de klinkertekens waren die fouten geïntroduceerd hebben, maar ook al veel vroeger de diacritische tekens die de verschillende medeklinkers van elkaar onderscheidden.
Afijn. In alle geval: het worden fijne tijden voor Koranstudies.
En wat betreft het “hoe konden ze zo stom zijn”: het was niet evident, blijkbaar.
Het is niet alsof er in de Bijbel ook zo geen dingen staan, en het is niet alsof er al heel veel eeuwen aan de Bijbel zelfs maar kán getwijfeld worden.
En het is ook niet alsof het alleen de Moslims zijn die er nooit bij gekomen waren: de grote filologen van de 19de eeuw, die Jahwist, Elohist, Priester en Redacteur gevonden hebben in de Pentateuch, en die Q en vanalles gevonden hebben in de vier evangelies, hebben ook de Koran bestudeerd, en zij zijn er ook nooit op gekomen.
Het is ook niet iedereen gegeven om vloeiend te zijn in Syrisch-Aramees, natuurlijk.
Michel, ongetwijfeld een van uw betere posts.
I take my hat off to thee!
Boeiend! Hoewel nu en dan eens naar uw ezel kijken ook geen kwaad kan.
volledig naast de kwestie, maar Bart jongen, ge hebt ongelijk. Check [url=http://http://woordenlijst.org/zoek/?q=middeleeuwen&w=w[het Groene Boekje]/url]
Dit klinkt zo ongelooflijk interessant (die nieuwe vertalingen/interpretaties), maar ik heb veel te weinig achtergrond om er echt veel van te begrijpen. Frustrerend. 🙁
Ik veronderstel dat ik nog jaren leeswerk voor de boeg heb, alvorens ik ook maar in de buurt kom van jouw onderlegdheid…
Ah well, meer van dit, bitte!
De Nederlandse krant Trouw publiceerde in 2006 een reeks artikelen over de theorie van Luxenberg. Dit is één van die artikels: http://www.trouw.nl/religie-filosofie/nieuws/dossiers/article1253373.ece/Sporen_van_islamitische_kerstnacht.html?all=true (deel 4) de volledige reeks staat op http://www.trouw.nl/religie-filosofie/nieuws/dossiers/article1252223.ece/Het_ontstaan_van_de_islam.html?page=1
Ik zie dat er onlangs nog wat bijgekomen is, dus heb ik weer wat te lezen. En misschien moet ik me ook maar eens aan Luxenberg zelf wagen…
Buy Herve Leger
Koran – Michel Vuijlsteke’s weblog – Michel Vuijlsteke’s Weblog
[…] kijkt vooral naar Hebreeuws, waar Luxenberg naar Aramees keek — wat trouwens alhier samengevat […]