Well, well, well. Wat een kutmaand is juni 2012 wel niet geworden, zeg. En wat een kakmaand belooft juli wel niet te zijn. 

Maar alla. Boeken gelezen, deze maand:

 

Grimm Fairy Tales: Call of Wonderland 1 [02/06]
Dan Wickline (tekst) – Matt Triano en Nacho Arranz (beeld) – Stephen Downer en Thomas Bonvillain (kleur) – Jim Campbell (letters)
Zenescope, mei 2012, 32 blz. en een stapel reclamebladzijden erbij

Man man man. Grimm Fairy Tales, ik dacht: ik ga nog eens zo’n nummertje lezen. De blurb op het internet:

The COUNTDOWN to the brand new WONDERLAND ongoing series begins here!!! The Jabberwocky has been defeated. The Queen of Hearts is dead and Wonderland is in a state of chaos with no ruler on the throne. Enter the Red Knight who is determined to destroy all of Wonderland and the world at large by unleashing a deadly ancient force long thought to be gone. Meanwhile on earth, a literary student researching Lovecraft will discover a long forgotten secret that could save or damn us all. Don’t miss out on this incredible mini-series that sets the stage for the upcoming Wonderland ongoing series! Featuring covers by Zenescope superstar artist Anthony Spay and long time Wonderland fan favorite Rich Bonk.

Een zeer dun excuus om nog eens wat rondborstig al dan niet schaarsgekleed vrouwenvlees te laten zien, ja. Pas op, niet dat ik daar iets tegen heb, verre van. En kijk: er zit zowaar wat Lovecraft in, da’s altijd fijn meegenomen.

Hey, ’t is niet omdat het een massageproduceerde franchise is dat het daarom noodzakelijk slecht is. Ik ga het eens volgen, me dunkt.

 

Karney [02/06]
Bryant Johnson (tekst) – Walt Flanagan (beeld)
IDW, april-mei 2005, 4 x 30 blz.

Ick. Freaks, maar dan veel, veel minder goed. Met moord en verkrachting en veel bloed en dingen.

En niet echt goed, nee. Ik heb graag dat een personage iets meer uitgewerkt is dan “het is een seksmaniak zonder armen of benen” (Prince Randian draait als een bromtol in zijn graf) of “het is een redneck”. Links laten liggen, en misschien toch nog eens Todd Browning op de filmspeler leggen. ’t Is toch gratis, en alles.

Over mensen zonder ledematen gesproken, trouwens: wijs.

 

Saga 1-3 [04/06]
Brian K. Vaughan (tekst) – Fiona Staples (beeld)
Image Comics, maart-mei 2012, 3×32 blz.  

We zitten ondertussen al aan nummer drie van de reeks, en ik vind het nog altijd uitstekend.

 

Pinocchia [06/06]
Francis Leroi (tekst) – Jean-Pierre Gibrat (beeld)
Albin Michel, 1995, 56 blz.

“Ach ja” had ik genoteerd. En veel meer dan dat is er niet echt over te zeggen.

 

Psychanalyse du Super-Héros [06/06]
Reuno – Wandrille
Vraoum, 2009, 16 blz. 

Heh. Flinterdun pamfletje, maar wel grappig.

 

La survivante: lintégrale [09/06]
Paul Gillon
Drugstore, 2008, 192 blz.  

Een vrouw is aan duiken, komt boven, blijkt dat haar twee compagnons dood zijn. Verkoold, achtig. Verpulverd.

En dan blijkt dat iedereen dood is. De robots leven nog, natuurlijk, dat wel. 

Beetje Night of the Living Dead. beetje veel I have no mouth and I must scream. Beetje veel allemaal boeken uit mijn jeugd.

Maar niet echt goed, nee.

 

Je geld of je leven [10/06]
Barbara Stok
Nijgh & van Ditmar,2004, 128 blz.

Eerste werk, eerste miserie. We’ve all been there, nee? Barbara Stok schrijft/tekent over haar eerste job als veel-en-snelschrijver bij een lokale krant, en over hoe dat tot een burn-out leidde, en hoe ze dan besloot om striptekenares te worden.

Oei, ik heb het hele verhaal verklapt.

Herkenbare taferelen, fijn getekend, maar veel meer dan zuiver (ha!) journalistiek verslag geven van de gebeurtenissen rond Stok zelf, is er niet aan.

Niet dat dat hoeft, natuurlijk. En ik was content voor haar dat ze er een uitweg uit vond.

 

Socrate, le demi-chien: Héracle [10/06]
Socrate, le demi-chien: Ulysse [10/06]
Joann Sfar (tekst) – Christophe Blain (beeld) – Audré Jardel (kleur)
Dargaud, 2002-2003, 46 blz.

Socrates is de hond van Hercules. Hercules is een halfgod, Socrates is een halfhond (en half-filosoof). Socrates is een lafaard eerste klas, Hercules is een oermens die eigenlijk vooral wil vechten en vrijen. En Socrates wordt ingeschakeld om te spioneren op vrouwen.

Oh, en dan komen we Odysseus tegen die zijn vrouw verlaat, en begint Hercules iets met Penelope, en komen Odysseus en Hercules tezamen op een boot terecht en is het van homo-erotiek en kannibalisme, en komen we Homeros tegen die blijkt een cycloop te zijn.

’t Klinkt wat belachelijk, maar ’t is van een lichtvoetigheid en een grappigheid: Sfar schrijft zoals hij dat in Le Chat du Rabbin doet, en de tekeningen van Blain zijn wondermooi. Hard aangeraden.

 

Sept prisonniers [11/06]
Mathieu Gabella (tekst) – Patrick Tandiang (beeld) – Yves Lencot (kleur)
Editions Delcourt, 2009, 64 blz.

Er is zo’n hele reeks waarvan het centrale concept is dat ze met zeven zijn. Zeven dwergen, tovenaars, dieven, ninja’s, go-go-danseressen… hier dur midsdadigers.

‘t Is 2062 en zware misdadigers krijgen een eenrichtingsreis naar de Maan aangeboden. Het heeft niet lang geduurd voor de gevangenen van de maan er zelf een maatschappij opgericht hebben zonder inmenging van de Aarde, maar veel komt er niet naar buiten.

De gevangenen hebben recent een prehistorische grot ontdekt. Ze dreigen ermee die grot, die dingen van onschatbare waarde bevat, op te blazen als ze niet vrijgelaten worden, maar het dreigement haalt niet veel uit: de Verenigde Naties zijn erin geslaagd om alle nieuws van ontdekking en ultimatum te onderdrukken.

Behalve één man, de miljardair Laroche Galousseau, die is het te weten gekomen. Hij denkt ook te weten wat er in de grot te vinden is, en zet alles op alles om op de maan te geraken. Hij verzamelt informatie over de gevangenen op het volgende transport, stelt een team samen, en pleegt uiteindelijk zelf ook een moord om mee te kunnen.

En voor de rest: avontuur en spanning. Ik heb de indruk dat er veel meer in zat dan er uit gekomen is, maar misschien ligt het eraan dat ik het gelezen heb over de middag, met allemaal discussies van voetbalpronostieken rond mij.

 

Mysterious Ways [13/06]
Jason Rubin (tekst) – Tyler Kirkham (beeld) – Sal Regla (inkt) – Arif Prianto (kleur) – Troy Peteri (letters)
Image Comics, 2012, 176 blz.  

In het begin van de reeks maakt de auteur zich sterk dat niemand kan raden hoe het allemaal zal eindigen. Dat intrigeerde mij een klein beetje. Minder dan het mij irriteerde, maar alla.

Helaas: ik had het door vanaf ergens einde deel één van de zes. Tips:

• protagonist, Sam, blijkt moorden te doen zonder dat hij weet waarom en of hij het eigenlijk wel echt doet
• Sam ziet eruit als een prototype van een paladin
• antagonist heet “Zassel” en ziet er als het prototype van een, euh, wel… laten we zeggen dat het geleden is van Louis Cypher uit Angel Heart dat het er zo vingerdik op lag
• de titel van de bloederige reeks is Mysterious Ways, zoals in Jesaja 55:8-9 en meer specifiek zoals in “God moves in a mysterious way // His wonders to perform”

Murgh. Niets voor mij, eigenlijk. Weinig subtiel, weinig karakter in de personages, dialogen onbestaande, spanning idemdito, tekeningen niet meteen om over naar huis te schrijven, medium niet meteen goed gebruikt.

Sophomoric, zou ik zeggen, als ik een Amerikaan was.

“En waarom leest ge dat dan?” Haja, het lag er nu eenmaal. En ik was erin begonnen.

 

James the Brother of Jesus: The Key to Unlocking the Secrets of Early Christianity and the Dead Sea Scrolls [22/06]
Robert Eisenman
Penguin, 1998, 1140 blz.

James the Brother of Jesus is een rampologisch slecht geschreven boek. Ik heb er mij in de loop van twee maand doorgeworsteld, met de moed der wanhoop. In het Engels klinkt het beter, vind ik: I slogged my way through Eisenman. 

Het is om te beginnen vier of vijf keer te lang, en het verliest ook telkens hoofd- en bijzaak uit het oog. De man schrijft, en herhaalt, en vult een beetje aan, en herhaalt opnieuw, en zegt dat hij herhaalt, en vult nog een beetje aan, en zegt dat hij gaat herhalen, en herhaalt dan dat hij aan het herhalen is, en vult dan nog een beetje aan, en… you get the drift. 

Ondanks dat is het enorm boeiend en interessant.

De centrale thesis van het boek is zowat onweerlegbaar, op basis van al tweeduizend jaar bekende documenten aangevuld met recent ontdekte documenten: de allerbelangrijkste figuur van het vroege christendom was Jacobus, en de overgrote meerderheid van hoe het vroege Christendom en de figuur van Jezus voorgesteld wordt, is zo ongeveer het omgekeerde van hoe het in het echt was. En dat is heel erg bewust gedaan: de brieven van Paulus, de handelingen van de apostelen en de evangelies proberen Jacobus en de zijnen uit de geschiedenis weg te wissen, en waar ze overblijven, worden ze als kinderachtige idioten voorgesteld, of worden hen diametraal tegengestelde gedachten en daden toegeschreven dan degene die ze hadden en deden. 

⁂

Ze waren met vier, de zonen van Cleophas en Maryam: Jakob, Simon, Judas en Joshua. Vurige Joden, onderworpen aan de wil van God, nationalisten. Ze zien met lede ogen het onrecht rond hen, dat Israël geregeerd en overheerst wordt door vreemdelingen, dat de geboden van God niet meer gevolgd worden. Ze weigeren zich daar bij neer te leggen. Ze leven naar de Wet van God, en ze prediken revolutie tegen de vreemdelingen en een terugkeer naar het rechte pad. 

Zij zijn de Essenen, de sicarii, de gemeenschap van Qumran, de mensen van de Dode Zeerollen. Een extreem-religieuze vorm van Jodendom, met nadruk op zuiverheid. Ze baden meermaals per dag, het zijn asceten (het ideaal is geheelonthouding van vlees, wijn, en sex), ze verwachten het einde van de tijden, en ze hebben een viscerale afkeer van vreemdelingen. 

Ze leven in een periode waar hun land geregeerd wordt door niet-Joden, die in het begin nog een soort half-legitimisering hebben wegens getrouwd met de laatste afstammelingen van de Maccabeeërs, maar als die allemaal afgemaakt zijn, zijn er echtscheidingen, trouwen nichten en neven: anathema, voor een religieuze Jood. Het (hoge)priesterschap van de Tempel in Jeruzalem valt in handen van mensen die de eer niet waard zijn, de (niet-Joodse) heersers bouwen zelfs een terras aan hun paleis waar ze kunnen neerkijken op de offers in de tempel. 

Joshua predikt revolutie. Vreemdelingen buiten! Het koninkrijk van God is nabij! Het einde van de tijden komt! Luister naar de Wet, dat is de enige manier om deze wereld beter te maken!

Joshua is niet de enige: Israël in de eerste eeuw is een broedhaard van revolutionaire en religieuze agitatie — Yohanan, die ze de Doper noemen, zegt gelijkaardige dingen, en het is niet gezegd dat Joshua niet een tijd een volgeling van de Doper was. Wat er ook van weze: de woorden van Joshua vallen in vruchtbare grond, revolutie brouwt, gemoederen raken verhit.

En dan: drama. Joshua wordt gearresteerd en geëxecuteerd. Einde van het verhaal? Neen: begin van het verhaal. 

Het gaat in het boek van Eisenman niet of nauwelijks over Jezus. Het gereconstrueerde verhaal begint net na de dood van Jezus, op het moment dat zijn opvolger moet gekozen worden:

15 In die dagen stond Petrus op te midden van de broeders – er was een groep bijeen van ongeveer honderdtwintig personen – en hij zei: 16 ‘Broeders! Het schriftwoord moest in vervulling gaan, dat de heilige Geest bij monde van David tevoren heeft gesproken met het oog op Judas, de gids van hen die Jezus arresteerden. 17 Immers, hij werd tot onze kring gerekend en had deel aan onze taak. 18 Hij kocht een stuk grond van het loon voor zijn misdaad, viel voorover en barstte open, zodat zijn ingewanden naar buiten puilden. 19 Dit is bekend geworden bij alle inwoners van Jeruzalem en daarom heet dat stuk grond in hun taal Akeldama, dat wil zeggen: bloedgrond. 20 Want in het Boek van de Psalmen staat geschreven:
Zijn landgoed moet worden tot een eenzaam oord,
en niemand mag er wonen;
en ook:
Iemand anders moet zijn ambt overnemen.
21 Daarom moet er van de mannen die steeds met ons zijn opgetrokken, al die tijd dat de Heer Jezus onder ons verkeerde, 22 vanaf het begin, vanaf de doop van Johannes, tot de dag waarop Hij van ons is weggenomen, van hen dus moet er één samen met ons getuige worden van zijn opstanding.’ 23 Ze stelden er twee voor: Jozef Barsabbas, bijgenaamd Justus, en Mattias. 24 Ze spraken dit gebed uit: ‘Heer, U die het hart van alle mensen kent, wijs aan wie van deze twee U hebt uitgekozen 25 om in ons apostolisch werk de plaats in te nemen die Judas heeft verlaten om zijn eigen weg te gaan.’ 26 Daarop lieten ze hen loten, en het lot viel op Mattias, en zo werd hij aan de elf apostelen toegevoegd. (Hand. 1, 15-26, Willibrordvertaling)

Wat hier eigenlijk gebeurd is, volgens Eisenman (en er is niet echt een speld tussen te krijgen), is dat Jakob (James, Jacobus) Jezus opvolgde, net zoals een kalief Mohammed opvolgde.

Hij wordt een soort oppositie-hogepriester. Die wél alle precepten van zuiverheid volgt, die wél de juiste kalender volgt, die niét akkoord is met overheersing door vreemde luizen. Jacobus en de zijnen zijn revolutionairen, guerrilla’s, agitatoren. Ze herlezen de bijbel en vinden er allerlei apocalyptische voorspellingen in. Ze kijken rond hen, en ze zien dat ze in een wereld leven die aan zijn einde aan het komen is, die op de rand van een finaal gevecht tussen goed en kwaad staat, zij zijn de soldaten van de eerste linie, de Herodessen en de Romeinen van deze wereld zijn de tegenstanders. 

De familie van Jezus was enorm veel belangrijker was dan hoe ze in het Nieuwe Testament voorgesteld wordt. 

De vervorming begint als ideologische aanduidingen als “de Nazoreër”, “de Galileër”, “de sicarios” (=de zeloot) werden omgevormd tot geografische: “van Nazareth” (zelfs al was Nazareth een niet-bestaand dorp in het begin van de 1ste eeuw), “van Galilea”, “Iscariot”. Dat Judas, de broer van Jezus, tot de verrader van Jezus wordt omgevormd. Dat de familie van Jezus altijd opgevoerd wordt als “ongelovigen”, dat herhaald wordt dat enkel wie gelooft in Christus zijn echte familie is.

En het gaat dieper dan dat. Het moet iedereen die de bijbel leest toch al ooit opgevallen zijn: de apostelen in de evangelies, wat voor triestige simpelaards zijn dat niet? Ze vertrouwen niet op de Heer om de storm te doen bedaren, ze vallen in slaap als ze moeten bidden en waken, ze begrijpen niets van wat hij zegt, Judas verraadt hem, ze ontkennen dat ze Jezus kennen (Petrus tot drie maal toe begot!), ze geloven zelfs niet in de Heer zelfs als hij verrezen is.

Niet moeilijk: de apostelen in de evangelies zijn grotendeels of volledig een vervorming van de drie broers van Jezus. Simon de Zeloot en Simon Petrus zijn Simon. Jakobus de Meerdere en Jakobus de zoon van Alpheus zijn Jakobus (Alpheus is een misschrijving voor Cleophas). Mattheus is elders ook wel Levi, zoon van Alpheus (opnieuw).  Andreas, de broer van Simon Petrus? “Andreas” is gewoon de Griekse vertaling van “Adam”, “man”. 

Of, misschien wel het duidelijkst van al en het meest schrijnend: Thomas.

Wij kennen Thomas van één ding: dat hij “ongelovige Thomas” was. Hij wordt ook wel Judas Thomas Didymus genoemd in de Bijbel. En volg dan even mee. “Thomas” is Aramees voor “Tweeling”, “Didymus” is Grieks voor “tweeling”, met andere woorden: “Judas Tweeling Tweeling” is Judas Iscariot is Judas Sicarios, is Judas de sicarios, ’t is te zeggen Judas de Zeloot, de broer van Simon de Zeloot en de (tweeling)broer van Jezus. 

Het is moeilijk om geen sympathie te voelen voor de gemeenschap van Jacobus, vreemd aan onze wereld als ze zijn. Zo ongeveer al waar ze voor stonden is op zijn kop gezet. Ze zagen het gebeuren, ze waren erbij als het gebeurde, en ze kookten ongetwijfeld van machteloze woede.

En waarom? 

Het heeft allemaal met Paulus te maken. Een grondig moderne man, een spin doctor eerste klas, opportunist, machiavellistisch, geeft zelf toe de kap altijd naar de wind te zetten en álles te doen om zijn gelijk te halen. 

Op een bepaald moment “bekeert” hij zich tot het Christendom. Niet tot de zienswijze van Jakobus en Qumran, maar een vreemd nieuw iets. Met elementen van mysterie-cultussen van Osiris en Bacchus en Mythras erbij. Waar niet gesproken wordt over de historische figuur van Joshua bar Cleophas, maar over een mythische Jezus de Christus. Geen woord over zuiverheid, maar samen eten en drinken met Grieken en Romeinen en slaven en vrouwen. Besnijdenis? De Wet volgen? Niet nodig! Geen sectaire Jezus voor wie goede daden belangrijk zijn hier op aarde en die tegen de Romeinen was, maar een soort Heiland in de Hemel, voor wie niet gehandeld moet worden maar waar moet in geloofd worden, en die totaal a-politiek is (“geef aan Caesar wat aan Caesar behoort”).

Paul zegt zelf dat hij nooit Jezus gezien heeft, maar dat hij zijn mandaat rechtstreeks van de Hemel gekregen heeft. Hij denigreert voortdurend de mensen die Jezus wél gekend hebben: “de laatste zullen de eerste zijn”, zegt hij, en dan heel expliciet “ik ben de laatste”. 

Zijn afkomst is niet helemaal duidelijk, maar van wat hij zelf schrijft, blijkt dat hij enorm goeie banden heeft met de Herodianen, net de heersers in Israël waar Jacobus het absoluut niet voor heeft. Dat hij goeie banden heeft tot in de keizerlijke familie in Rome. Dat hij, net zoals Josephus, de Romeinen voortdurend naar de mond praat. En dat hij het niet heeft voor “de Joden”. 

Dat hoeft niet eens zelfhaat te zijn: Paulus noemt zichzelf nergens een Jood. Hij noemt zich een farizeeër, een Romeins staatsburger, “van het zaad van Abraham”: de kans is groot dat hij, net zoals de Herodessen, een Edomiet was. 

In de Dode Zeerollen wordt gesproken over een Teacher of Righteousness: dat was Jacobus. Over een Wicked Priest: Ananus, de hogepriester die Jacobus lynchte, en over een Spouter of Lies: Paulus. 

Die alles omkeerde. En er enorm plezier in moet gehad hebben. De Essenen/Jacobus leggen de nadruk op zuiverheid? Hopla, Jezus Christus is vrienden met tollenaars en hoeren. De Essenen/Jacobus tegen de Romeinen en strikt Israëlitisch? Hierzie: de episode met de Romeinse soldaat in Mattheus 8:5-13, en de parabel van de Goede Samaritaan, beter dan om het even welke “echte Jood”. De Romeinse centurio Cornelius in Caesarea stond bekend om zijn schrikbewind en hoe hij genocide en marteling deed? Tadam! We sturen Petrus naar zijn huis in Handelingen 10, en hij wordt de meest sympathieke Romein ooit! De Essenen zijn asceten die geen wijn drinken? Ha, en als we nu eens Jezus water in wijn zouden laten veranderen? Ha! Ha! Ha!

Kunnen we er niet onderuit om familie van Jezus te vernoemen? Dan maken we er een oom van, een tante, een neef in plaats van een vader, een zus, een broer — en komen we tot echt compleet belachelijke constructies als de aanwezige vrouwen bij de kruisiging van Jezus in Johannes 19:25: Maria de moeder van Jezus en haar zus, Maria de vrouw van Cleophas. Maria de zus van Maria — yeah right.

Na het boek van Eisenman is er weinig discussie mogelijk over de Hellenisatie van het Christendom door Paulus, en over hoe de “echte” eerste Christenen knarsetandend, machteloos woedend, met lede ogen allemaal konden zien hoe alles waar ze voor vochten en waar ze voor staan door Paulus omgekeerd, verkracht, genullifieerd werd.

Vies, vies, vies. Schrijnend ontroerend, ook, hoe alien die “echte” vroege Christenen ook mochten zijn: het is het gevoel dat elk gepest kind heeft als zijn pester schaamteloos liegt tegen de leraar, en alles precies verwringt dat het het omgekeerde is van wat er echt gebeurd is. En niets aan te doen, want de pester is gehaaider, gewiekster, en iedereen vindt hem sympathieker. 

Oh en ook: dat dit de rechtstreekse oorzaak reden is voor het antisemitisme dat in het Christendom ingebakken zit. 

Oh, en ook: dat het Christendom van Jacobus niet uitgestorven is. Zij noemden het niet Christendom, in de tijd, maar De Weg (van God). Hun erfgenamen noemen het Overgave (aan God): Islam. 

Er zit in het wetenschappelijk onderzoek en het boek van Eisenman stof voor een epische geschiedenis van het vroege Christendom. Iemand zou hier een serie in een aflevering of twintig van moeten maken, voor op televisie. 

 

Let’s Pretend This Never Happened: (A Mostly True Memoir) [22/06]
Jenny Lawson
Amy Einhorn Books/Putnam, 2012, 336 blz.

Jullie lezen toch ook allemaal The Bloggess hé? Als het niet zo gemeen was, ah what the fuck who am I kidding, zou ik er iets over zeggen in de zin van “even grappig of grappiger als Dooce op haar grappigst, praktisch geen klinische krankzinnigheid“.

Let’s pretend is een boek(je) dat best als een blog gelezen wordt: elke dag een hoofdstuk. Anders begint het allemaal wat op mekaar te lijken. 

Maar behalve dat: aangeraden! En ik wil nog eens herhalen dat ik een opgezet beest wil. Een konijntje met een geweer en een hoed, een vos met een monocle, een vis met lederhosen, een kanarie met een das: ja graag. 

 

2312 [30/06]
Kim Stanley Robinson
Orbit, 2012, 576 blz. 

Kim Stanley Robinson, da’s de man van de Mars-trilogie: nabije-toekomst-SF om uw tanden in te zetten. In Red Mars – Green Mars – Blue Mars lezen we over de Eerste Honderd, die Mars terraformen. Wat er mis liep, wat er goed liep, hoe het vaak anders uitdraaide dan ze verwacht hadden. Op het einde van Blue Mars wordt terloops iets gezegd over Mercurius, hoe er een stad is op rails, die zich voortdurend in de terminator tussen kokendhete dag en ijskoude nacht bevindt. 

2312 begint in die stad, Terminator. We maken kennis met Swan Er Hong, 130 of zo jaar oud, vanalles gedaan in haar leven: terraformer, kunstenaar, buitenaardse microben in haar lichaam gestoken, stukken vogelhersenen in haar hoofd, een quantumcomputer geïmplanteerd. 

Het leest heel erg als een soort blauwdruk voor veel meer andere boeken en verhalen, 2312. Drie grote elementen: het is een thriller-detectiveroman (er is een aanslag op de stad Terminator, en er wordt gezocht naar het hoe en waarom); het is het verhaal van de relatie tussen Swan Er Hong en Wahram, een ambassadeur van Saturnus; en het is een tour d’horizon van de wereld binnen driehonderd jaar.

Thriller-detective: euh nee, niet echt. Het plot was echt heel erg zwakjes. 

Verhaal van een relatie: bwoooof. Ik was niet overtuigd. Kim Stanley Robinson doet vind ik veel te uitdrukkelijk zijn best om van die (haal boven de hoofdletters) Literatuur te schrijven. Een raamstructuur, parallellismen, en in het Engels valt de kunstmatigheid van het geheel nog meer op: Swan is mercurial and from Mercury, Wahram is saturnine and from Saturn. Niet mijn tas Cola Light, sorry. 

De wereld in 2312 daarentegen: ja graag. Het hele zonnestelsel is zowat gekoloniseerd. Mars is een aparte entiteit, Venus wordt hard geterraformed door verschillende clans Chinezen, de Aarde is uitgeleefd en totaal gebalkaniseerd, de meerderheid van de grotere asteroïden is uitgehold en tot leefwereld omgebouwd. Er zijn mannen en vrouwen en alles ertussen: de mensheid heeft ontdekt dat meergeslachtheid (is dat een woord?) één van de sleutels tot langer leven is. Er zijn mensen van drie meter en van één meter — van die kleinere mensen is er op tweehonderd jaar nog geen enkele een natuurlijke dood gestorven. Er is leven op meer dan één plaats in het zonnestelsel. Er zijn allianties en politiek, en economische en politieke experimenten. Er zijn robots en quantumcomputers en dingen die op de grens van zelfbewustzijn staan. 

Wat mij betreft, mocht dit gewoon een omschrijving van het universum zijn. Een geschiedeniswerk, van de toekomst.