Leo de Afrikaan is geboren als al-Hasan ibn Muhammad al-Wazzan al-Zayyati al-Gharnati al-Fasi, ‘t is te zeggen Hassan de zoon van Mohammed de weger van de Zayyati-stam, van Granada en van Fez.

Hij is geboren in Granada, waar zijn vader een belangrijke man was: hij controleerde maten en gewichten. Na de val van Granada vlucht de familie naar Fez, waar ze een nieuw leven opbouwen, Hassan een degelijke opleiding krijgt en kwamsuis diplomaat wordt als de echte diplomaat waar hij mee samen reist komt te overlijden op een missie naar Timboektoe. Allerlei dingen gebeuren, en hij moet verhuizen naar Caïro, doet een Hajj, gaat naar Constantinopel, terug naar Caïro, wordt gevangen genomen door piraten en verkocht aan of all people de Paus.

En daar komt hij de échte geschiedenis binnengewandeld. Amin Maalouf heeft de biografie van het Leo aangevuld, maar het is wel degelijk een echt bestaand personage, hoe ongelooflijk het verhaal soms mag klinken.

Ik begon het boek met lange tanden te lezen — het is altijd wat aanpassen, zo van wegwerpverhalen in het Engels naar literair Frans overstappen — maar uiteindelijk is het helemaal meeslepend om te lezen. En helemaal uiteindelijk is het veel te kort. Ik weet niet goed hoe er de vinger op te leggen, maar het boek lijkt uit evenwicht.

Het lijkt alsof de periode tot zijn pakweg zeventien jaar 80% van het boek zijn, en dat de rest, en vooral dan het hoofdstuk in Europa, er min of meer doorgehaspeld wordt. En, uiteraard: uiteindelijk keert hij terug naar Afrika als hij veertig is, en daar stopt het boek.

Het was bijzonder interessant om die periode rond het jaar 1500, met het einde van de reconquista, de ontdekking van Amerika, de strijd tussen Paus en Keizer Karel, te bekijken vanuit het standpunt van een niet-Europeaan. Maar vreemd genoeg vond ik het een bijna steriel verhaal. Dit gebeurde, en toen gebeurde dit, en daarna gebeurde dat en dan dat. Ik miste diepgang. Ik had het langer gewild. En er zijn echt wel net iets té veel plaatsen waar Hassan door letterlijk ongelooflijke toevalligheden op zijn pootjes terechtkomt.

Maar wel aangeraden hé. Dat wel.