Waarschuwing: dit is iets waar ik eigenlijk een lang en interessant artikel over zou moeten/kunnen/willen schrijven. Zoiets waar ik wat tijd voor zou nemen, mijn gedachten ordenen, een betoog opbouwen, en tralala.

“Maar helaas”, zoals collega Kirsten het verwoordde in haar stuk script voor de Ops Day. Ik zal het dan eens in mijn lange “to do dan eens als er tijd is”-lijst zetten.

Zegt Jim:

Ik heb liever Flickr’s “Flickr is having a massage” dan “Server Error xxxx”, en dan te zeggen dat ik een techie ben.

Euh, ja, dàt wel uiteraard.

Als een website of applicatie mij ?SN ERR 0B8715 in mijn gezicht spuwt, of een ellenlange stack trace van een ontplofte applicatie, dan word ik daar óók lastig van.

Maar Jim’s tegenstelling is er één tussen een nutteloos frivole boodschap en een compleet ondoorzichtige foutmelding.

Ondoorzichtig mag de booschap niet zijn, dat in geen geval. Ik besef dat het met de derde wet van Clarke in het achterhoofd soms moeilijk is om een boodschap te geven die het grote publiek méér zegt dan “Flickr is having a massage” of “We’re having a hiccough”, maar toch. Het verschil op dat niveau is er één tussen

Traceback (innermost last):

• Module ZPublisher.Publish, line 92, in publish
• Module ZPublisher.BaseRequest, line 345, in traverse
• Module ZPublisher.HTTPResponse, line 630, in notFoundError

NotFound: <TABLE BORDER=”0″ WIDTH=”100%”> <TR VALIGN=”TOP”> <TD WIDTH=”10%” ALIGN=”CENTER”> &nbsp; </TD> <TD WIDTH=”90%”> <H2>Site Error</H2> <P>An error was encountered while publishing this resource. </P>

en

Page not found

You entered or followed a link to the following address:

http://www.coleurop.be/qsdf

We’re sorry, but we couldn’t find the page you were looking for.

Click the back button to return where you came from, or alternatively you may find what you were looking for on the College of Europe home page or in the College A-Z.

If you are receiving this message and you suspect you shouldn’t have, something else may have gone wrong. Please get in touch with the webmaster—he may be able to help you out.

Dat heeft nog niets te maken met doen alsof men een persoonlijkheid heeft. Zo’n boodschap van “kijk eens wat voor toffe jongens wij zijn en dat we niet vergeten zijn waar we vandaan komen ha ha” wàs leutig toen Flickr nog een kleine jongen was, nu ze van Yahoo! zijn, is dat minder dan grappig. Idemditto met Feedburner: toen ze nog een “kleintje” waren, wou ik dat wel eens door de vingers zien. Nu ze van Google zijn, verwacht ik professionaliteit.

De dag dat Windows mij begroet met

Bang! Kapowww! Krakkk! Zing!! Boom! We’re having a cataclysmic thing going on here, I’ve no idea whether the guys ‘n gals at Redmond can help us out but I’ll contact them, like, right now!! Fingers crossed!! Meanwhile, why not sit back and enjoy this version of Greensleeves by a thousand and one strings!!

[audio:http://www.vuijlsteke.be/michel/greensleeves.mp3]

…is de dag dat ik op zoek ga naar een ander OS.

Eén probleem is dat er een zeer fijne lijn is tussen “net genoeg persoonlijkheid” en “veel te veel persoonlijkheid”. Waar die lijn precies ligt, hangt onder meer af van het type applicatie: in een spelletche of een net-opgestarte Flickr heb ik geen probleem met veel persoonlijkheid. In een tekstverwerker heb ik er geen enkele boodschap aan: ik wil mijn werk gedaan krijgen, ik ben hier niet om mij te amuseren—en vandaar de irritatie (ahem, understatement alert) over de Office Assistant.

Bij Clippy kwam daar nog eens bij dat de toon vaak helemaal verkeerd was. Mensen worden niét graag behandeld als kleine kinderen. Een gouden regel bij het ontwerpen van dergelijke interactie in interfaces werd verwoord door Cooper in the Inmates are Running the Asylum: “Interactions with a digital system should be similar in tone and helpfulness to interactions with a polite, considerate human”. Mijn reactie op interfaces (of mensen, come to think of it) die me zo willen toespreken, is redelijk voorspelbaar: don’t. patronise. me.

[Een bijkomend aspect, dat er nog los van staat, trouwens: hoe missie-critischer het wordt, hoe minder ambigu de boodschappen mogen zijn. Zelfs mensen in missiecritische situaties moeten exact zijn en spreken als computers.]

Een ander probleem is dat computers nog lang niet intelligent genoeg zijn, en dat net zoals robotica ook computer-mens-conversatie leidt onder het Uncanny Valley-syndroom.

Doe niets aan een computer of programma, en mensen gaan er zó al menselijke eigenschappen aan toeschrijven: “hij wil weer niet mee vandaag”, “alléééz jong, komt er nog iets van?”, bemoedigende klopjes op de monitor, en dergelijke.

Doe een klein beetje en mensen dichten computers/programma’s échte persoonlijkheid toe: ELIZA is het typevoorbeeld, en Floyd in Planetfall (en alle goede Interactive Fiction) is zowat het summum van (geconstrueerde, niet-echte maar wel echt overkomende) geest-in-de-machine. De interacties en de responsen zijn beperkt, en dat gecombineerd met uitstekende schrijvers als Steve Meretzky doet veel voor de suspension of disbelief.

Maar eens voorbij die top gaat het heel snel bergaf: om nog levensechter te lijken, moeten er zó enorm veel kleine dingen nagedaan worden — dingen waar wij (mensen) zó enorm gevoelig aan zijn, dat het heel moeilijk wordt.

In mijn dromen hebben applicaties evenveel persoonlijkheid (en gevoel voor humor) als Marvin, en zijn ze even intelligent (maar minder psychotisch) als HAL. 

Ik ben er helemaal van overtuigd dàt we er geraken, binnen niet eens zoveel jaar. Maar vooraleer we er zijn, moeten we nog voorbij het interface-equivalent van RealDolls.

Ik houd mijn hart vast.