Feit: schoolboeken zijn verschrikkelijk duur, en uitgevers hebben er belang bij dat ze zo duur mogelijk zijn, en zo weinig doorgeefbaar mogelijk, dat er elk jaar zoveel mogelijk van gekocht worden.
Daarom, vermoed ik, zijn stapels oefenboeken in kleuren en groot luxueus formaat, én moeten de leerlingen in het boek zelf schrijven.
Hoe zit dat eigenlijk in elkaar, die schoolboeken? Zijn er richtlijnen voor inhoud en vorm van schoolboeken? Is er een commissie waar de uitgevers met hun boeken naartoe moeten, en die dan een imprimatur geeft?
Wat houdt er de mensen tegen om zélf schoolboeken te maken, eigenlijk? Een team per vak per jaar voor de verschillende richtingen, een team van layoutmensen en illustratoren, fotografen eventueel, een redactie, planning, en alles in de openbaarheid? Met van die oude Web-2.0-van-in-de-tijd-dingen als wiki’s en mailinglijsten en zo? Uiteraard dat het geen crowdsourcing-burgerjournalistiek-we-zien-wel-waar-we-uitkomen-nonsens zou mogen zijn, maar echte mensen die dat kunnen, die een loon uitbetaald krijgen, en die een resem vrijwilligers kunnen begeleiden.
Want boeken maken, het geheel beschikbaar maken op het internet, dat is allemaal geen alchemie. Er zijn al een paar jaar geen noemenswaardige technische barrières meer: software, servers, bandbreedte, da’s allemaal gratis of praktisch gratis.
Inhoud maken, dát is wat moeilijk is. Want om inhoud te maken, zijn er mensen nodig, en uit helaselijke ervaring is het ver-schrik-ke-lijk moeilijk om dingen gedaan te krijgen met mensen in het onderwijs. Serieus: ik heb al met en in grote en kleine bedrijven gewerkt, in ministeries en administraties, in start-ups, grote banken en overheidsmastodonten, en er is niets zo moeilijk als scholen.
Maar als dat zou lukken, met een combinatie van jonge mensen die nog niet doodsbang zijn van de allerkleinste verandering en van meer ervaren mensen die bijvoorbeeld een deel van hun opdracht zouden vrijgesteld kunnen worden: wat houdt ons tegen om een set open source-schoolboeken te maken?
Oh pas op, uiteraard geen computer-onderwijs of zo, of iets waar een internetverbinding voor zou nodig zijn om ze te gebruiken, zie dat van hier dat het zo’n akelige nieuwerwetse iPad-dinges zou zijn. Ook, eventueel, en uiteraard dat het op het internet zou staan, en dat mensen hun ervaringen op het materiaal zouden kunnen doorgeven, en opmerkingen, en geïntegreerd met allerlei en vanalles — maar hou het gewoon normaal genoeg: de best mogelijke boeken gratis of zo goedkoop mogelijk voor iedereen beschikbaar, dat zou het doel moeten zijn.
Allez jong. Dat ze daar nog altijd geen werk van gemaakt hebben.
Reacties
10 reacties op “Natuurlijk dat dat nooit zou werken”
Op klascement delen ze toch lesvoorbereidingen enzo? Waarom zou dat dan zo raar zijn.
Zou ook interessant zijn voor jongeren die examencommissie doen en zelf hun boeken moeten zoeken.
Een bijkomend nadeel van de “werkboeken” (invulboeken) is dat de leerlingen geen zinnen meer schrijven, geen structuur meer aanbrengen maar het dikwijls beperkt wordt tot het hier en daar invullen van een paar woorden of al eens het overnemen van een schema. Nota’s nemen is er voor sommige vakken ook niet meer bij. Er worden wel nog altijd eigen cursussen geschreven door leerkrachten, maar de druk om dat niet te doen is altijd maar groter.
ik denk dat er ontzettend veel tijd in kruipt om degelijke en dergelijke boeken te maken en dat mensen uit het onderwijs nu al met een bijzonder grote werkdruk te maken hebben. Om 2 uur les te geven per week was ik een hele dag aan de slag (er was geen cursus of handboek beschikbaar) met de voorbereiding. En wat de keuze van schoolboeken betreft, vermoed ik dat leerkrachten kiezen met welke boeken ze werken. Tenzij – eigenlijk mag je er niet aan denken dat het zou kunnen – aankoopverantwoordelijken bij scholen in de watten worden gelegd door de uitgevers om toch maar voor hun boeken te kiezen.
Ik dacht dat boeken geschreven worden op basis van de leerplannen en dat ze eerst gecheckt en goedgekeurd moeten worden door de koepel van een net voor ze in een school van dat net verkocht mogen worden. Dat je dus per net een lijst “goedgekeurde” boeken hebt, waar scholen uit kunnen shoppen. Maar ik zou dat hier wel graag bevestigd zien. Iemand?
Ik denk (maar iemand als I. moet dat 1000 keer beter weten) dat het ongeveer het volgende is: een school moet geaccrediteerd zijn, leerplan/eindtermgewijze. Ze moet bewijzen dat ze inhoudelijk onderwijst wat ze moet onderwijzen. Daarvoor zijn twee mogelijkheden: ofwel bewijs je dat als school helemaal zelf, ofwel gebruik je boeken die de accreditatie in zich dragen.
Dat laatste is goedkoper.
Maar dat een (socialistisch) minister geen bovengrens legt op het percentage niet herbruikbare invulboeken (in geld, niet in aantal pagina’s), dat is heel jammer. Als je weet dat kleuterscholen hun schoolreisjes moeten schrappen omwille van een paar euro maximumfactuur, dan zie je dat er helemaal geen evenwicht in zit.
Misschien kunnen ze hier een voorbeeld aan nemen voor een Belgische versie: http://www.khanacademy.org/
Inderdaad heel jammer dat er nog altijd zoveel moet worden uitgegeven aan schoolboeken, en dat ze het volgende jaar niet meer doorverkocht kunnen worden.
Met open-source/vrije boeken zouden bepaalde kosten kunnen vrijkomen die aan andere zaken besteed kunnen worden.
Een school uit het basis- of secundair onderwijs wordt enkel gesubsidieerd indien ze aan een aantal voorwaarden voldoet. Eén ervan is dat ze werkt met goedgekeurde leerplannen. Daarin moeten de eindtermen herkenbaar aanwezig zijn. Deze eindtermen worden door de overheid opgelegd. In de meeste gevallen zijn het vervolgens de koepels die de leerplannen (laten) schrijven. Dat gebeurt meestal op vrijwillige basis door leerkrachten en pedagogische begeleiders. Uitgeverijen brengen handboeken uit die bijdragen tot de realisatie van de leerplannen. Soms matchen deze perfect het leerplan, soms volgt een leerkracht het handboek niet volledig en/of geeft hij extra leerstof, in functie van het beantwoorden aan de leerplannen.
De koepels stellen geen lijsten van handboeken op. De scholen zijn hierin volledig vrij. Aangezien de keuze tussen handboeken niet eindeloos is, vele scholen met elkaar gelinkt zijn (via hetzelfde schoolbestuur, scholengemeenschap, scholengroep), de (netgebonden) pedagogische begeleidingsdiensten de scholen hierin begeleiden, komen vaak dezelfde handboeken bovendrijven.
Dat neemt niet weg dat het perfect mogelijk is dat je met een groepje enthousiastelingen zelf aan de slag kan gaan om goedkope handboeken samen te stellen. In sommige scholen stellen de leerkrachten (voor een deel van hun vak) hun eigen lesprogramma samen.
Go for it 🙂
@Joost.
Bedankt. Heel interessante informatie. Dat vroeg ik me dus al lang af.
Open source-boeken zijn dus geen probleem.
En ook: oefenboeken-in-kleur zijn dus echt een vrije keuze van de scholen. Ik sta versteld, moet ik zeggen.
Ik hoop dat iemand die scholen eens aan de kaak stelt voor dat ik kinderen heb die zo oud zijn 🙂
De onderwijs-wiki-mensen timmeren aan de weg maar het is een beetje de vraag wanneer daar een kritische massa ontstaat (if ever).
Maar wat schandalig is, is als je bedenkt hoeveel geld er met die lesboeken verdiend wordt en hoe weinig daarvan gestopt wordt in het ontwikkelen van nieuwe methoden. Een klassiek geval van innovator’s dilemma waar een aardige hoeveelheid disruptie geen kwaad zou kunnen.
Nu zul je zien dat die disruptie dan weer komt in de vorm van nieuwe bedrijfjes die alles weer gesloten en commercieel doen.