Commentaren op weblogs, ik heb het al meermaals gezegd, daar moet dringend eens rechtspraak en rechtsleer over komen.
Ik heb het gisterennacht nog een paar keer gehoord: mensen die zichzelf opzoeken op Google, en dan op een commentaar uitkomen die ze ooit op mijn weblog hebben geplaatst.
Er zijn (meer dan) regelmatig mensen die mij mailen om te vragen om hun commentaar van die en die datum te verwijderen, omdat ze beschaamd zijn over wat ze toen schreven. Vaak (meestal) ga ik daarop in, behalve als het mensen zijn die mij tegensteken of die het onvriendelijk vragen.
Maar hoe zit dat eigenlijk? Als ik ergens iets achterlaat op een weblog, mag ik dan eisen dat dat weer verwijderd wordt? Kán dat?
Of omgekeerd: de vozigheden van bijvoorbeeld de Tweakers van deze wereld bij Luc (en zie ook, trouwens, het verhaal alhier). Stel dat er op mijn weblog een commentaar staat waarin opgeroepen wordt om niet-Vlamingen het land uit te kloppen, of waar iemand met naam en toenaam een restaurant vermeldt waar zij weet dat er beschimmelde groenten met rotte eieren en kakkerlakken tot soep vermixt worden, of waar een ex-vrouw haar ex-man beschuldigt van pedofilie en links zet naar foto’s waar pefodiele dinges op gebeuren.
Stel dat ik die commentaren niet verwijder, wat dan? Ben ik ook strafbaar? Ik voel aan van wel, omdat ik niet moet wachten tot er klachten zijn om dingen die manifest tegen de wet zijn, weg te halen.
Wat als ik niet 24 uur op 24 aan mijn computer geplakt zit, en zo’n commentaar staat er meer dan een paar uur op, en er wordt ondertussen van overal naar gelinkt, en het staat in de cache van Google en Archive.org en dergelijke?
De enige sluitende manier, vermoed ik, is álles op voorhand in moderatie zetten, en pas na controle on-line laten verschijnen. Maar dan valt het concept “weblog” in het water, natuurlijk. Het is wél wat ze, heb ik menen te begrijpen, doen bij bijvoorbeeld Het Laatste Nieuws. (wat dus wil zeggen dat de vuiligheid die daar soms staat, gewild is door HLN)
Ach, er zijn zo veel vieze mogelijkheden met die commentaren. En er is geen analogie te leggen tussen commentaren/weblogs enerzijds en kranten/lezersbrieven, of drukpersen/kranten anderzijds. Zo ver zijn we al. Maar wat dan wel?
Een antwoord graag. En wel nu. En géén algemene platitudes van “gedraag u zorgvuldig en dan zal de rechter uiteindelijk wel oordelen als er zich een probleem stelt”. Concrete voorbeelden, concrete oplossingen.
Reacties
21 reacties op “Reaguurders, geblogselcommentariaat en ander ongeregeld”
mag je toch niet zoveel klagen? Een businessmodel met advertenties of betaalde abonnementen om meer servercapaciteit te kopen en daarmee een betere beschikbaarheid te kunnen bieden, zal het niet redden vanwege de vele directe gratis alternatieven en dejuridische consequentiesrondom intellectueel eigendom van al die tweets. Een blik in de toekomst Nieuwe aanbieders van dergelijke of toekomstige communicatiemiddelen zullen in hun business model de schaalbaarheid moeten meenemen en de verwachtingen hierover naar hun
Ik zal u een factuur bezorgen ter voldoening van een kleine provisie!
Enkele bedenkingen:
1) Recht is geen wiskunde. In materies als “commentaren op weblogs” zul je, als je met vijf advocaten spreekt, wellicht vijf verschillende antwoorden krijgen. Er is de grondwet, er is de gewone wetgeving, er is de rechtsspraak, er is de interpretatie van de rechter. Niet eenvoudig.
2) Als ik maximaal op veilig wil spelen, dan zou ik elk betwistbaar commentaar kunnen schrappen. Mijn blog is geen rechtsstaat. Commentaar geven op mijn blog is geen recht, maar een gunst. Ik mag, als ik dat zou willen, commentaren schrappen zonder verantwoording, zonder zinvolle reden, bijvoorbeeld omdat de smoel van een bepaalde commentaargever mij niet aanstaat. Eigendomsrecht. Het grondwettelijk recht op ‘vrije meningsuiting’ beschermt burgers tegen de staat, maar niet tegen andere burgers. Maar ik probeer het schrappen tot een minimum te beperken, en ik wil dus niet maximaal op veilig spelen.
3) Als we het strikt juridische overstijgen, maar in maatschappelijke en pedagogische termen gaan denken, dan stel ik de vraag: lost het schrappen van een voor racistische interpretatie vatbaar commentaar eigenlijk überhaupt iets op? Het schrappen van racistische teksten bant het racisme niet uit de maatschappij. Zolang de bewuste commentaar van Tweaker op mijn blog blijft staan, kunnen mensen erover discussiëren. Er kan van gedachten over gewisseld worden. Het probleem kan besproken worden. Schrap zo’n commentaar onmiddellijk, en niemand heeft iets gezien, het racisme komt niet aan de oppervlakte, het blijft wel onderhuids bestaan. Op den duur denkt men dat het verdwenen is omdat men het niet meer ziet of hoort, nochtans is het er wel maar de symptomen worden systematisch onderdrukt.
Maar zoals ik op mijn blog al schreef: ik ga zelf geen vinger uitsteken om het recht op vrije meningsuiting van figuren als Tweaker te verdedigen, dat moeten ze zelf maar doen.
Ik had het eigenlijk niet echt over racisme. Eerder dingen als “Johan Vercastert uit de Groenstraat 12 in Brakenzande is een kinderverkrachter. Klik hier om foto’s van hem te zien met zijn zevenjarige neefje.”
En ook: hoe zit het met die commentaren? Blijven die eigendom van de commentaargever, kan die ze laten weghalen als het hem/haar niet meer past?
En hoe zit het met aansprakelijkheid, en hoe verhoudt zich dat met het al dan niet modereren. En zo.
Ik wil dat je dit comment weer verwijdert. Oh, wacht.
Nee, serieus nu, interessante vragen die ik me ook al gesteld heb.
Er heeft eens een reactie op m’n blog gestaan in de trand van “die kerel zouden ze moeten doodsteken en ik ga het zelf doen als niemand dapper genoeg is”. Ik denk zelfs dat dat bijna letterlijk is, ik zou het eens moeten opzoeken.
Dat heb ik onmiddelijk verwijderd, niet zozeer uit angst voor juridische gevolgen, eerder omdat ik die reactie in het algemeen walgelijk vond en ik er niets mee te maken wil hebben. De reactie heeft er drie minuten opgestaan, maximum.
Ik ben het gaan aangeven en alle informatie uit de serverlogs doorgegeven aan de politie. Volgens mij is daar niets meer gebeurd met die klacht, omdat de persoon aan wie de bedreiging eigenlijk was geuit nooit zelf klacht heeft ingediend.
Wat was er gebeurd als ik dat had laten staan, vraag ik me eigenlijk even hard af als jij. Ik hoop op een followup-post met antwoorden.
In tussentijd blijf ik modereren naar eigen goeddunken. Dingen die mij niet aanstaan of mij in de miserie kunnen brengen gaan er direct af. Ik ben niet dapper genoeg om zo’n dingen voor rechtbanken te laten komen, chapeau voor LVB en anderen die dat wel zijn.
Gelukkig dat ik nog maar één keer zoiets gehad heb. Nooit meer, hopelijk.
Waarom ik geen commentaar toelaat op mijn blog?
Omdat het te veel werk is om te modereren. Bvb op mijn andere site gemiddeld 100 comments per dag; soms ook eens 1000. Daar gaat veel kostbare tijd in om dat allemaal te modereren. Ik hanteer het principe: éénmaal SPAM vanaf een bepaald IP adres, dan alle berichten van dat IP adres weg ineens (zonder lezen). En bovendien ontzeg ik de toegang vanaf dat adres voor de volledige site.
@Bruno
Wat doe je dan met het recht van antwoord?
Als je iets over iemand schrijft heeft die persoon het recht zich kosteloos en via hetzelfde medium te verdedigen.
@Javache
Geen probleem: hier geldt het zelfde als bij tv, kranten en tijdschriften. Mensen die een probleem hebben met wat ik op mijn blog schrijf, kunnen dit altijd laten weten en als dat onder het recht van antwoord valt, dan wordt dat gepubliceerd.
Ik ben niet zo één van die laffe bloggers die hun eigen naam niet gebruiken bij het bloggen, hé. (Die andere site is een iText specifieke site waar vooral veel SPAM naartoe gestuurd wordt in de hoop een betere PR te krijgen.)
Bij een commentaar horen ook jouw gegevens: naam, e-mail, url, IP, timestamp,… Vallen die niet allemaal onder persoonsgegevens die in een databank worden bijgehouden en waar iedereen recht heeft om de eigen gegevens aan te passen of te laten schrappen?
Zelf wis ik enkel spam in mijn comments. Nog geen commentaar gekregen van mensen die elkaar willen vermoorden of zo, hoogstens een beschimping van een publiek figuur zoals je er overal wel vindt. En dan ben ik eerder de mening van Luc toegedaan: discussieer daarover ipv te wissen.
Bij schending van de privacy door vermelding van een adres, verwijder ik het adres (“[adres verwijderd door LVB]”), ik heb dat nog maar één keer moeten doen. Bij iets dat op laster en eerroof lijkt zou ik de commentaar verwijderen, ja.
Op de vraag over aansprakelijkheid heb ik al eens geantwoord, maar je vond het antwoord niet voldoende omdat het niet in alle gevallen van toepassing is, bijvoorbeeld als er gebruik gemaakt wordt van anonymous proxies. Er is geen eenduidig antwoord dat in 100% van de gevallen voldoet, zo gaat dat nu eenmaal met juridische kwesties.
Eigendom? In principe blijft de auteur het auteursrecht behouden, maar ik ga er van uit dat ik dat alleen hoef te respecteren als de auteur gekend is en/of zijn eigen naam gebruikt. Als ik dus een boek zou uitgeven met een bundeling van commentaren, dan zou ik naar best vermogen toestemming vragen aan wie ik daarover kan bereiken. Gaat het om anonieme nicks van totaal onbekenden, dan ga ik ervan uit dat die mensen niks om hun auteursrecht geven. Maar het is niet omdat ik hun auteursrecht respecteer, dat ik verplicht ben die commentaren online te laten.
Maar als iemand mij vraagt om zijn eigen commentaar te verwijderen, dan zal ik op die vraag ingaan. Wie zich registreert op mijn blog kan dat trouwens zelf doen.
In Amerika kan ik me inbeelden dat Attractive Nuisance van toepassing is. In België iets gelijkaardigs?
En wat aansprakelijkheid en dergelijke betreft: het zou al een stuk gemakkelijker zijn als iedereen niet-anoniem zou reageren. Denk ik zo.
Over het niet-anoniem reageren, ik heb daar een probleem mee. Er zijn meningen die ik voor mezelf hou als ik op mijn werk ben. Niet als ik reageer op een blog. Ik vind het verdomd vervelend als ik het zou meemaken dat een IT mannetje (of mijn baas) me volgende maandag komt vertellen hoe goed (of hoe slecht) ik het wel gezegd heb op blog xyz.
@Huug: Misschien is de oplossing dat je voor de buitenwereld anoniem bent, maar dat de blogger zelf jouw identiteit kent?
Maar ook dat is moeilijk waterdicht te maken, tenzij je van iedere geregistreerde gebruiker een copie van de identiteitskaart opvraagt, en dan nog…
Ik werk voor een grote nieuwssite, en dergelijke reacties hebben al meer dan eens voor problemen gezorgd. Volgens het CGKR zijn wij verantwoordelijk voor wat er op onze site verschijnt. (Onzin, vind ik, want dan is een papierwinkel strafbaar voor wat er op haar papier wordt geschreven)
Opletten dus…
Michel,
Jij schrapte mijn vorige reactie.
Toch had ik dat niet gevraagd.
Groetjes,
GDB
P.S. Wedden dat je deze laat staan?
GDB is een zeveraar. 🙂
@Jan : Volgens de getrapte verantwoordelijkheid is een papierwinkel wel strafbaar voor wat er op haar papier wordt geschreven : als de auteur, noch de drukker, noch de uitgever in België gevonden kunnen worden, is de verspreider, i.c. jouw papierwinkel, strafrechtelijke aansprakelijk.
Dacht ik.
En als je het een en ander zou opnemen in een disclaimer (uitbreiding van de huidige)? Laat dat lezen en goedkeuren vooraleer er gepost mag worden? Het is allicht niet geheel rechtsgeldig, maar wel een manier om beperkende bepalingen te stellen. Ik veronderstel dat je je aan de hand van zo’n disclaimer ook wel handig kan indekken, trouwens. Hmm, waar is de tijd dat stoutigheid nog op God kon worden verhaald…
Het duurt zelfs voor jou langer dan ‘een paar uur’ voor Google je pagina cachet, Michel. In de tussentijd zijn zowel de plaatser als de verspreider juridisch aansprakelijk voor inhoud die via een elektronisch communicatienetwerk wordt verspreid. De wetgever is daar dus duidelijk over, maar niet over de vraag of een blog al of niet een elektronisch communicatienetwerk is. Het simpelste en het juridisch meest veilige is om een disclaimer en een ‘reageerreglement’ te gebruiken. Zeker als je je huisreglement door moderatie afdwingt. Dat is zowel naar de letter als naar de geest van de wet: wie een commentaarfunctie wil aanbieden, moet er de verantwoordelijkheid bijnemen, en wie die verantwoordelijkheid niet wil, moet er geen aanbieden. Op datzelfde principe van verantwoordelijkheid steunt ook de fameuze ‘cafébazenwet’ die je verbiedt een half comateuze zatlap nog alcohol te serveren.
Om trollen tegen te gaan, zijn er daarnaast een hoop technische methodes en snufjes, maar da’s Michels winkel.
About abreva http://hyves.kokkupanek.eu/pdf/Abreva%20of%20overgrazing%20abreva%20hunger.pdf
t
Wow!!! Good job. Could I take some of yours triks to build my own site?8