Zo begint Riddley Walker:

On my naming day when I come 12 I gone front spear and kilt a wyld boar he parbly ben the las wyld pig on the Bundel Downs any how there hadnt ben none for a long time befor him nor I aint looking to see none agen. He dint make the groun shake nor nothing like that when he come on to my spear he wernt all that big plus he lookit poorly. He done the reqwyrt he ternt and stood and clattert his teef and made his rush and there we wer then. Him on 1 end of the spear kicking his life out and me on the other end watching him dy. I said, ‘Your tern now my tern later.’ The other spears gone in then and he wer dead and the steam coming up off him in the rain and we all yelt, ‘Offert!’

En het tweede hoofdstuk begint zo:

Walker is my name and I am the same. Riddley Walker. Walking my riddels where ever theyve took me and walking them now on this paper the same.

I dont think it makes no diffrents where you start the telling of a thing. You never know where it begun realy. No moren you know where you begun your oan self. You myt know the place and day and time of day when you ben beartht. You myt even know the place and day and time when you ben got. That dont mean nothing tho. You stil dont know where you begun.

En zo gaat het ook verder, het hele boek lang. De schrijver van het boek is ene Riddley Walker, en we zijn een paar duizend jaar na een atoomoorlog, in het zuidoosten van een erg veranderd Engeland, in een soort ijzertijd.

De weinige bevolking die er is, zit verschanst in “fents”, fenced towns. Buiten zwerven wilde honden, de enige overgebleven wilde dieren. Mensen graven naar ijzer, er is een vaag concept van overheid, the Mincery, die commmuniceren via rondreizende poppenspelers in een soort geritualiseerde voorstelling, de Eusa show.

Het verhaal van Eusa is een verbastering van de legende van de heilige Eustachius, gemengd met vage herinneringen aan computers en atomen — de mensen van time back way back waren de Puter Leat, en Eusa heeft Littl Shyning Man the Addom in twee getrokken en zich daarmee miserie op het hoofd gehaald.

Riddley Walker is een uitzondering, in zijn tijd: hij beseft dat de maatschappij niet meer is wat ze ooit was, en hij legt er zich niet bij neer. Zijn vader sterft bij een ongeluk, en Riddley wordt de nieuwe connexion man, een soort priester/vertaler, die na zo’n Eusa show verbanden legt tussen wat er in de opvoering gezegd werd en gebeurtenissen in het echte leven.

En dan vindt hij tijdens het graven naar ijzer een goed bewaard lijk met een Mr. Punch-pop, verlaat hij zijn dorp, en komt hij Lissener tegen, een blinde en mismaakte “Eusa person”, die op het punt stond om een ceremonieel slachtoffer te worden.

En ja, het is niet eenvoudig om te lezen, in het begin. Het wordt zeer snel gemakkelijker, maar het wordt nooit even vlot als gewoon Engels. Het verplicht een lezer om stil te staan bij de woorden en de zinnen, en het laat u op geen enkel moment vergeten hoe moeilijk dit moet geweest zijn om te schrijven, voor Riddley Walker zelf. Ik heb doorgaans een vreselijke hekel aan dat soort gimmicky gedoe met zelfuitgevonden taaltjes, maar hier is het essentieel, en werkt het.

Riddley is een soort omgekeerde Odysseus, die het omgekeerde van hubris voelt: hij is beschaamd over zichzelf, de staat van de wereld en van de mensheid, en zoekt naar de zin van alles. Zoals Will Self besluit in zijn introductie:

At the very end of the original Planet of the Apes movie, the astronaut played by Charlton Heston escapes from the ape-dominated society and rides off along the deserted shoreline. He hasn’t got too far when he encounters the Statue of Liberty buried up to its neck in the sand, and realises (as do the film’s audience) that what he thought was an alien planet is in fact our own earth in the distant future. In my view this shocking image, coming as it did at the end of that most Promethean of decades, the 1960s, was a kind of tocsin, alerting humanity to the folly of its quest for immortality and the stars. Riddley Walker presents the reader with the opportunity to experience this uncanniness for page after page. Feel free to marvel.

Zo is het maar net.