Ik heb dat nu al meer dan een half leven, dat ik de helft van de tijd wakker ben terwijl ik droom.

Meestal geen probleem en eigenlijk wel wijs: kunnen bijsturen en zo, zeggen “ik ga nu dit eens doen” of “hoe zou het zijn als ik dat zou doen”, en dat de droom dan de richting uitgaat die hij moet uitgaan.

Heel soms, en veel vaker als ik écht moe ben, kan ik niet tussenkomen in mijn dromen maar ben ik wél wakker. En dat is dus niét leutig, want dan zijn het meestal dromen waarbij ik val en dingen.

Vrijdagnacht, bijvoorbeeld: een avond in een appartement van vrienden. In Praag of Budapest, in 1991, maar we zijn allemaal wel tien jaar ouder dan we in 1991 waren.

Er zitten mensen rond de eetkamertafel, er zitten mensen in de zetel, er staan mensen in de keuken, het is gezellig. Ik loop over en weer, mensen spreken met mij, ik probeer met mensen te spreken maar dat lukt niet: om de zoveel tijd val ik omver.

Plets omver, op mijn rechterkant, als een boom. En dan lig ik daar op de grond, ik kan nog wel bewegen, maar ik kan niet spreken en ik kan niet controleren wat ik doe met mijn armen en benen. Ik lig er te plaatse halve stapbewegingen te maken, met een helemaal gekromde rug en verkrampte armen en handen.

En dan gaat het over, en sta ik recht, en doet iedereen zijn best om te doen alsof er niets gebeurd is. Tot een halve minuut of een minuut of twee minuten later, en ik weer omver val. Oncontroleerbaar: ik weet dat het zal gebeuren, en dan gebeurt het en ik weet dat het aan het gebeuren is, en het gebeurt opnieuw, en opnieuw, en opnieuw, en opnieuw.

Oh, en om de tien minuten of zo krijg ik een band van ondraaglijke pijn van mijn voorhoofd over mijn wanger tot onder mijn kin, en plooi ik helemaal op mezelf en begin ik luidop te krijsen van de pijn–opnieuw helemaal ten volle aan het beseffendat het aan het gebeuren is, en niet in de mogelijkheid om er iets aan te doen. Een stuk of tien eindeloze seconden aan een stuk, dat schreeuwen van de pijn, en dan is het weer over.

En opnieuw, en opnieuw, en opnieuw.

Zoals een onvermijdelijk verkeersongeluk, maar zonder te weten hoe lang het nog duurt, en of het eigenlijk nog gaat ophouden.

Tjaha: dromen zijn bedrog, ‘t is toch altijd dat.