Er was eens een school met een website die niet goed was, maar die geen geld had om een betere website te laten maken.

Het lijkt een constante in mijn leven, al sinds pakweg 1994 toen ik dat deed voor de Studio Skoop en Arno: gratis dingen maken waar andere mensen geld voor zouden vragen. Veel geld voor zouden vragen, soms. Websites, applicaties, boekjes, affiches, filmpjes, beeldbewerking, fotografie, advies.

En ja, dat is eigenlijk broodroof: er zijn mensen die (soms veel) geld zouden kunnen verdiend hebben, en die dat dan wegens mij niet gedaan hebben. Mijn redenering is dan: ik doe het enkel als het mensen zijn die het écht niet kunnen betalen, of waar ik van vind dat ze hun geld beter aan andere dingen zouden kunnen besteden.

Meestal is dat aangenaam werken, is het redelijk duidelijk wat de verwachtingen zijn, en steek ik er met plezier werk in.

Het is maar soms dat het verkeerd uitdraait. “Gratis is niets waard”, lijken de mensen dan te denken. Dat soms overslaat naar “gratis is minderwaardig”, of “wie denkt die gast wel dat hij is, het beter weten dan ons?”, en uiteindelijk naar “deze andere kerel vraagt veel geld, dus het zal wel beter zijn, dus stellen we ons geen vragen en hebben we plots geen eisen meer”.

Dan is het grappig (waarmee ik bedoel “niet grappig”) om zien hoe iets dat ik al jaren gratis moest doen wegens geen budget en waar alles onmogelijk was, plots wél alles mogelijk blijkt als het te betalen is. “Maak uw boekje eens aantrekkelijker, kan het niet in kleur? Met een degelijke cover in plaats van een doodgraversding?” is jaren “neen” en “geen budget”, tot het boekje niet meer gratis gemaakt wordt, en het plots wel helemaal in kleur is. Nog altijd totaal ad hoc van inhoud, maar hey, dat duurt dan tot ze een betalende redacteur hebben, vermoed ik.

Of “je maakt best een degelijke en kwaliteitsvolle brochure in plaats van die eeuwige knullige zelf in elkaar geflanste gefotocopieerde A4-tjes” wordt jaren afgedaan als “jaja, we wéten het, laat ons hoofd gerust”, en dan plots is het een grote brochure met matglanzend dik papier en paginavullende foto’s. Wel vol typfouten, maar hey, niemand is perfect.

Ik zucht dan eens heel diep.

En niet getreurd, er zijn altijd andere dingen te doen. Mensen te broodroven, bedrijven tegen te steken.