Gelezen: Lost in Time

A.G. Riddle
Head of Zeus, 2022, 455 blz.

Een groep van mensen (Sam, Nora, Daniele, Hiro, Elliott) hebben een ding uitgevonden. Het was de bedoeling om iets te maken dat dingen ogenblikkelijk zou kunnen verzenden van plaats naar plaats, via quantum entanglement en watnog. Dat was niet gelukt, omdat twee dingen bleek: (a) dingen worden naar een ander universum gestuurd en (b) dingen kunnen alleen naar het verleden gestuurd worden wegens causaliteit.

Ze maken van de nood een deugd en in plaats van het aan de FedExen van de wereld te verkopen, verkopen ze licenties aan staten, om hun misdadigers naar het verre verleden (en een ander universum) te sturen. Ze worden schatrijk.

De vrouw van Sam is gestorven en een tijd later zijn Sam en Nora een relatie begonnen. Op een avond gaan Nora en Sam dat vertellen aan zijn tienerdochter, maar die reageert daar slecht op en er komt slaande ruzie van, met bloed en alles. De dochter loopt naar huis, Sam volgt even later, en de dag erna blijkt dat Nora vermoord is. De dochter is de hoofdverdachte. Zij heeft het niet gedaan.

En dan krijgt Sam een briefje dat hij moet bekennen dat hij de moord heeft gepleegd, of dat er anders onoverkomelijk bewijs zal geleverd worden dat de dochter het wel gedaan heeft.

Waarop hij schuld bekent, en met zijn eigen machine 200 miljoen jaar in de tijd terug wordt gekatapulteerd, naar de tijd van de dinosaurussen. Zijn dochter vertrouwt hij toe aan Daniele.

En dan blijkt dat iedereen geheimen heeft, in het heden en in het verleden. Maar ze zweert dat ze op de één of andere manier haar vader zal terughalen.

⁂

Veel plot twists en dingen, spannend bij momenten, zelfs hier en daar wat ontroerend.

Allez ju, vier sterren op vijf. Omdat het beter is dan verwacht.

Computer Shopper

Pure nostalgie, Computer Shopper. Een maandelijkse blok van een tijdschrift, stampvol advertenties, honderden en honderden pagina’s dik.

Ik kocht het in de late jaren 1980 regelmatig, omdat er nog geen internet was en het één van de beste manieren was om de vinger aan de pols van “mogelijk is dit iets dat ik zou kunnen kopen als ik geld zou hebben” te houden. Jason Scott is al een tijd bezig met die dingen in te scannen en dan ook beschikbaar te maken op Internet Archive.

Ik was door zijn eerste test aan het bladeren, toen ik dit artikel tegenkwam:

…dat ik mij helemaal herinner. Ik was al een tijdje aan het prutsen met dBASE II, dBASE III heb ik nooit gezien, maar dBASE III Plus ben ik aangeraakt via de uitbater van het Seca-tankstation in de buurt. Ik had het al een tijdje toen ik het artikeltje las, wat mijn vertrouwen in de uptodateheid van Computer Shopper wat indeukte.

Maar hoe fantastisch was dBASE III Plus niet, jong. En hoe heerlijk om bijna veertig jaar later iets zo efemeer als Computer Shopper nog eens te kunnen doorbladeren.

Gelezen: Beyond the Burn Line

Paul McAuley
Gollancz, 2022, 455 blz.

Ik vind maar geen boeken waar ik van omvergeblazen word, tegenwoordig.

Veel meer dan “vorig jaar aangeraden door iemand, ik weet niet meer wie” en “verre toekomst, mensen zijn uitgestorven” wist ik niet. Wat ik nu weet: sympathiek idee(tje), véééééél te lang boek.

OK, mensen zijn uitgestorven en er is een verhaal, dan kan het over machines gaan of over een ander dier met intelligentie. Ongeveer de hele eerste helft van het boek neemt ons mee in de wereld van Pilgrim, een persoon die –zo blijkt relatief snel– geen mens is. De MacGuffin is een kaart, waarop steden zouden staan van een andere intelligente soort, en ook nog een derde soort wezens.

Dat meandert maar over en weer, in een verhaal waar niet verschrikkelijk veel écht gebeurt, en dan is er een ontknoping en dan denkt een gewone mens: nu gaan we te weten komen hoe die Pilgrim denkt en zich voelt met de ontknoping, maar neen: we herbeginnen, een tijd later, met andere protagonisten.

Heel die eerste helft had er even goed niét kunnen zijn. En eerlijk: de tweede helft had ook veel beter kunnen zijn. Het gaat een eind vlotter, er zit érgens wat spanning in, maar de personages blijven enorm oppervlakkig, en het allerlaatste stukje waar alles uitgelegd wordt, wordt gewoon deus ex machinagewijs afgehaspeld. En het allerlaatste einde is bijzonder teleurstellend. Ik zou het een cliffhanger noemen, als ik er niet bijna helemaal van overtuigd ben dat het een poging tot diepzinnigheid was.

Nee, niet lezen.

Gelezen: The Rape of Nanking: The Forgotten Holocaust of World War II

Iris Chang
Penguin Books, 1998, 290 blz.

Wel, dát was een ervaring.

Het Japanse leger in de jaren 1930-40 waren geen aangename mensen. Gelijk, écht niet aangenaam. Een mens moet maar wat lezen over Unit 731 om een idee te krijgen. Dit boek heeft het over een andere gruwelijke episode: de paar weken waarin 300.000 of meer inwoners van Nanking grotendeels met de hand uitgemoord zijn. Op de meest degoutante manieren die een mens zich kan indenken.

Ik bedoel: de nazi’s waren ook in de business van mensen dooddoen, maar van op afstand lijkt het alsof de wreedheid bijna incidenteel is, vergeleken met wat de Japanners gedaan hebben, waar het martelen en de wreedheid zowat het doel lijken. Ik bespaar u de details, wie zich grondig slecht wil voelen moet dit boek maar lezen.

Chang is natuurlijk een betrokken partij: haar grootouders hebben ternauwernood Nanking overleefd. En ze zegt zelf dat niet alle bronnen kunnen gecheckt worden. Maar zelfs als hier en daar een naam niet zou kloppen of een datum verkeerd zou zijn: de enormiteit van de slachting blijft. En misschien niet even erg maar toch in de buurt: de manier waarop Japan weigert om er zelfs maar over na te denken.

De reden waarom het zo totaal uit de hand liep, is niet helemaal duidelijk. Ontmenselijking is een enorm grote factor: Chinezen zijn geen mensen maar beesten, en dus wordt vanalles mogelijk — maar dan nog, veel van wat er gedaan werd, zou niemand met een werkend geweten om het even welk dier aandoen. Dat de soldaten zelf als beesten behandeld werden door hun oversten, en die oversten door hun oversten, is ook iets. Dat er indoctrinatie was vanaf de prilste jeugd, ook.

Maar het blijft een mysterie. Een vies, vies mysterie. Dat vooral aantoont dat mensen tot verschrikkelijk veel in staat zijn.

Ik raad dit boek aan niemand aan. Het is niet goed voor het gemoed.

Wederrechtelijk op de tafel

De kat mag niet op de tafel. Logisch. Beesten op tafel, dat is vuil, en bovendien probeert ze dan eten van de borden te stelen en alles.

Als ik alleen in de keuken ben, zit die kat heel de tijd op de tafel. Schande. Iemand laat ze zomaar op de tafel geraken. Bah.

En hoe verwarrend moet dat zijn voor dat beestje, dat er altijd naar geroepen wordt als ik niet alleen aan tafel zit met haar.

De regel

Spreken tijdens tv-programma’s: negen keer op tien als ik het doe is het verkeerd (twee-drie verkeerde opmerkingen zijn genoeg). Negen keer op tien als ik vraag om het niet te doen (na pakweg vijf minuten aan een stuk doortateren), ben ik verkeerd.

Ik zou het moeten weten ondertussen, maar het blijft lastig.

Gelezen: of toch niet

Ik was begonnen aan een boek met de gedachte: ik weet dat het slecht is. Meer nog, met de gedachte: ik weet dat het archislecht is, maar ik ga er mij toch doorbijten, omdat ik wil kunnen zeggen dat ik de hele reeks gelezen heb.

Het is niet gelukt. Ik was er al eens aan begonnen, en ik had het toen na een paar bladzijden opgegeven. Deze keer heb ik het veertien pagina’s volgehouden tot ik me té hard begon af te vragen waar ik in ‘s hemelsnaam mee bezig was.

Ik heb het dan maar even opzijgezet — tot de volgende poging! — en ik ben aan een reeksje boeken begonnen die ik vorig jaar opzij had gezet maar die tussen de plooien van de toegegeven stapels bagger gevallen waren die ik dit jaar tot nog toe veel gelezen heb.

Waar ik dus naar uit kan kijken:

Gruwelijkheden in China, M.A.S.H. maar niet echt, en tijdreisdingen.

Gelezen: Iraq + 100: stories from a century after the invasion

Hassan Blasim (redactie); Anoud, Hassan Abdulrazzak, Zhraa Alhaboby, Ali Bader, Hassan Blasim, Mortada Gzar, Jalal Hasan, Diaa Jubaili, Khalid Kaki, Ibrahim al-Marashi
Comma Press, 2016, 186 blz.

Een reeks scienfictionkortverhalen door Iraakse auteurs (uit Irak zelf en vertaald, of uit de diaspora en in het oorspronkelijk Engels), met als uitgangspunt “Irak binnen honderd jaar”.

Een gemengde zak, gelijk ze in het Engels zeggen, vrees ik. Van de tien verhalen waren er denk ik twee die ik uitstekend vond, een paar degelijk, een aantal waar ik niet meer dan “tja, ‘t is een verhaal en technisch gaat het over Irak binnen honderd jaar” kon zeggen, een aantal die ik gewoon saai vond, ééntje waar ik helemaal niets van begreep, en dat was het dan. Met de beste wil van de wereld hé mensen, maar dit was hem toch niet.

Aan de andere kant: Kahramana door Anoud, het allereerste verhaal in het boek, is wel een mokerslag. Dat alleen maakt het boek de moeite waard.

Geluisterd: Discworld #21, Jingo

Terry Pratchett (auteur), Jon Culshaw (stem), Peter Serafinowicz (voetnoten), Bill Nighy (DEATH)
Penguin Audio, 2023, 13u 28m

Het vierde boek in de reeks van de City Watch, en een vierde klassieker.

In de zee in het midden tussen Ankh-Morpork en Klatch is plots een eiland uit de zee gerezen. Er waren toevallig vissers van de twee naties in de buurt, en veel meer dan een nieuw stuk land is er niet nodig om nationalistische gevoelens te doen ontstaan.

Er komt een diplomatieke missie van Klatch naar Ankh-Morpork, waarop moordaanslagen volgen, en geweld tegen mensen die oorspronkelijk van Klatch zijn maar al zowat heel heel hun leven in Ankh-Morpork leven, en racisme, en jingoïsme, en uiteindelijk oorlog.

Uitstekend. Meer dan uitstekend.

Gelezen: Remembrance of Earth’s Past #3, Death’s End

Liu Cixin & Ken Liu (vertaling)
Tor Books, 2016, 604 blz.

Zozo, ik ben er doorgeraakt. Het was niet met enorm veel plezier, moet ik toegeven.

Ook in dit derde deel was het weer zeer bijzonder heel erg Chinees, met Namen die bijzonder belangrijk zijn, en bevolkingen van miljarden die als één blok heen en weer gaan van opinies over mensen en ideeën.

Het is bij momenten meer dan onwaarschijnlijk, ik ben nog altijd niet emotioneel geïnvesteerd in ook maar één personage, en het blijft een boek met meer goede ideeën dan goede uitvoering.

Neen, ik was niet overtuigd.

Maar wél van het hele verhaal in het groot, in de zin dat ik het degelijk zie geadapteerd worden naar andere media.

Enfin bon. Op naar iets anders. Misschien dat ik eens een boek van nog een andere cultuur lees, om te zien.

Even doorzetten

Sandra was aan de lijn met de klantendienst van Ikea.

Twee keer, wegens eerste keer gingen ze ‘doorzetten’ (waarmee ze bedoelden doorverbinden met iemand anders) maar dat is kennelijk niet gelukt en de lijn was onderbroken.

Twee keer een opwekte vrouw in het meer-dan-Nederlands-Nederlands, en ik werd daar dus verschrikkelijk nijdig van. Het is sterker dan mezelf.