Check it out — nóg een boek dat ik aan elke scholier zou aanraden. De premisse lijkt een beetje op het begin van The Giver: Todd Hewitt is de enige jongen in het dorp Prentisstown (genoemd naar de burgemeester). Alle andere inwoners van het dorp zijn mannen. Er zijn geen vrouwen. Een jaar of twintig geleden was er een grote oorlog tegen de Spackle, een soort vreemde niet-menselijke wezens. En oh ja: alle inwoners van het dorp horen elkaars gedachten.

Die voortdurend ronddraaiende gedachtenmaalstroom — the Noise — ziet er zo uit:

Todd zal binnen een maand een man worden. Dan is er een mysterieuze ceremonie, en na die ceremonie, heeft Todd al gemerkt, zijn de jongens die man worden echt helemaal anders.

Het lijkt alsof het onmogelijk is om geheimen te houden in een dorp waar iedereen elkaars gedachten hoort — niet alleen mensen maar ook dieren, trouwens — maar er is wel degelijk iets duisters aan de hand. Waar zijn de vrouwen naartoe? Wat gebeurt er tijdens die ceremonie? Wat ligt er aan de andere kant van het enorme moeras aan de rand van het dorp? Waarom lijkt het alsof heel Prentisstown zijn adem inhoudt tot Todd een man is geworden?

En dan is Todd op een dag in het moeras en is het alsof er een gat in de Noise zit. Hij vertelt dat tegen zijn pleegvader Ben, en die panikeert meteen:

“We saw something,” I say. “Out there in the swamp. Well, we didn’t see it, it hid, but it was like a rip in the Noise, like a tear–”

I stop talking cuz he’s stopped listening to my voice. I’ve opened up my Noise for him and am remembering it as truthfully as I can and he’s looking at me something fierce and from way behind me I can hear Cillian coming and he’s calling “Ben?” and “Todd?” and there’s concern in his voice and in his Noise and Ben’s is starting to buzz a little, too, and I just keep thinking as truthfully as I can about the hole we found in the Noise but quietly, too, quietly, quietly, so as to keep the town from hearing if I can and here comes Cillian still and Ben’s just looking at me and looking at me till finally I have to ask.

“Is it spacks?” I say. “Is it the Spackle? Are they back?”

“Ben?” Cillian’s yelling it now as he’s coming across the fields.

“Are we in danger?” I ask Ben. “Will there be another war?”

But all Ben says is, “Oh, my God,” real quiet like, and then he says it again, “Oh, my God,” and then, without even moving or looking away, he says, “We have to get you outta here. We have to get you outta here right now.”

Ben had er zich blijkbaar op voorbereid: Todd moet het dorp uit. Hij vlucht weg, komt weer in het moeras, blijkt dat de vreemde stilte een meisje is, dat uit het niets plots op kwam gedoken.

En dan gaan ze met drie op de vlucht, Todd en zijn hond Manchee en het meisje Viola.

Het grote verschil met de Giver-reeks is dat de wereld hier klopt. Er is een reden — een goede reden — voor alles. Dat is het verschil tussen échte science fiction en het soort kul zoals ook Hunger Games of Divergent of Maze Runner er zijn. Geen magisch handgewuif. Wetenschappelijke verklaringen. Zo vertelt de korte prequel die op het einde van het boek zat, The New World, hoe Viola plots tevoorschijn kwam. En voor zover het dan nog niet duidelijk was, geeft het de sleutel van hoe de wereld in mekaar zit.

En ook in contrast met de Giver-boeken: geen ultra-belerend “luister goed kinderen, hiér komt de les aan”.

Het is soms niet gemakkelijk om lezen wegens hartverscheurend triestig, maar het is wél een uitstekend boek. Ik ben benieuwd naar het vervolg. Ik dénk dat ik een degelijk idee heb van de richting die het zou kunnen uitgaan, maar ik hoop aangenaam verrast te worden.