Michel Vuijlsteke's weblog

Ik kwam gisteren op de reddits deze tegen:

Het stond er onder de titel Whales might as well be spec evo 🥴 they’re just that weird, waar “spec evo” voor “speculative evolution” staat, ‘t is te zeggen “wat als”, maar dan met evolutie. Eén van de meest uitgewerkte van het genre is “wat als we een lege planeet zouden populeren met alleen een paar grassen, paardebloemen, wat soorten zonnebloemen en klaver, mieren, twee soorten karpers, en een koppel kanaries” — het gevolg is het fantastische Serina.

Maar onder die post van de walvissen maakte iemand de opmerking dat de meeste spec evo-projecten niet echt ambitieus zijn, en uiteindelijk varianten maken op wat wij nu al kennen. Terwijl evolutie bij ons echt wel enorm rare dingen heeft gedaan.

Voorbeelden!

Een dinosaurus zo klein als een bij die nectar eet

Vertrek van een dinosaurus die meters groot is, tonnen weegt en vlees eet, eindig bij een vliegend beestje van een paar centimeters dat anderhalve gram weegt en nectar eet.

Een blind haarloos zoogdier dat geen pijn voelt, nooit water drinkt, leeft zoals bijen en mieren, en beweeglijke tanden heeft

Vertrek van iets dat er als een cavia uitziet, eindig bij een beest dat in kolonies leeft met een koningin, een klein knaagdier is dat meer dan dertig jaar oud kan worden, een kwart van zijn gewicht in zijn kaakspieren heeft, zijn tanden onafhankelijk kan bewegen en gebruiken als chopsticks, en zijn eigen uitwerpselen opeet. Oh, en geen pijn voelt.

Een vis met twee ogen aan één kant van zijn kop, die met zijn rug- en buikvinnen loopt zoals een miljoenpoot

Vertrek van een vis die zoals al zijn collega’s proper symmetrisch is, met aan elke kant van zijn hoofd een oog. Eindig bij een vis die symmetrisch geboren wordt, maar waarbij naarmate hij ouder wordt zijn ene oog naar boven verhuist, en dan gewoon helemaal naar de andere kant.

Een vliegend zoogdier dat leeft van bloed en roept om te zien waar het vliegt

Vertrek van een insectenetend beest dat in de bomen leeft, eindig met een vampier.

(En ik hoop dat we ooit een fossiel vinden van een primitieve vleermuis die er nog niet als een vleermuis uitziet.)

Een vliegend reptiel zo groot als een giraf, dat kan vliegen van zodra het uit het ei komt

Begin met een klein reptiel dat op insecten jaagt, eindig met een vliegend reptiel van bijna vijf meter hoog met een vleugelspanwijdte van elf meter.

Een reptiel met ribben buiten zijn lichaam en alleen spieren aan de binnenkant van zijn schedel, dat kieuwen in zijn achterwerk heeft en dat ademt door zijn lever te bewegen

Begin met een normaal uitziende hagedis, eindig met een beest dat ademt met zijn lever en zijn gat. Serieus.

Jan De Grauwe is overleden. Meneer De Grauwe. Hij was 93.

Heerlijke man. Fantastische leraar. Kenner van kartuizers.

Hij is als koloniaal de Congo opgevaren met alleen Xenophon en een Franse grammatica, en toen hij terug aan de monding van de stroom was, kende hij beide van buiten — mogelijks herinner ik me na meer dan 35 jaar de precieze details niet meer, maar dat is wat hij was.

Jan De Grauwe was een leraar die in het midden van het examentoezicht kon zeggen dat hij naar het toilet ging en dat we braaf moesten zijn, en die zó veel gezag had dat niemand een woord sprak of zelfs maar aanstalten deed om af te kijken.

Hij was mijn klastitularis in het vijfde jaar, en op die ongenaakbare (en helaas ook al een tijd overleden) andere Jan, de beste leraar die ik ooit heb gehad.

Ik heb, nadat mijn jongste dochter mijn goede velo kwijtgeraakt was (wie kon raden dat een dure elektrische velo op een lege parking laten staan terwijl ge een half uur met een vriendin naar het wc gaat een recept was voor een gestolen dure elektrische velo?) uit arren moede de goedkoopste velo in de winkel gekocht.

Een zoveelste voorbeeld van Sam Vimes’ theorie van sociaaleconomische oneerlijkheid: ik heb er ondertussen denk ik al de helft van de aankoopprijs aan reparaties aan gehad.

The reason that the rich were so rich, Vimes reasoned, was because they managed to spend less money. Take boots, for example. He earned thirty-eight dollars a month plus allowances. A really good pair of leather boots cost fifty dollars. But an affordable pair of boots, which were sort of OK for a season or two and then leaked like hell when the cardboard gave out, cost about ten dollars. Those were the kind of boots Vimes always bought, and wore until the soles were so thin that he could tell where he was in Ankh-Morpork on a foggy night by the feel of the cobbles. But the thing was that good boots lasted for years and years. A man who could afford fifty dollars had a pair of boots that’d still be keeping his feet dry in ten years’ time, while a poor man who could only afford cheap boots would have spent a hundred dollars on boots in the same time and would still have wet feet. This was the Captain Samuel Vimes “Boots” theory of socioeconomic unfairness.

Eén deel van mijn problemen is dat ik ooit een stamp heb gekregen op mijn achterwiel van een andere weggebruiker (auto, moto, voetganger, geen idee) waardoor een paar spaken verbogen waren. Ik heb dat wegens geen tijd niet meteen laten repareren, tot er een paar spaken gesprongen waren, en mijn wiel waarschijnlijk wat verbogen was, waardoor ik nu al voor de tweede keer een paar spaken moet laten vervangen.

De velomaker komt dinsdag om nieuwe remblokken te zetten (ik weet hoe ik dat zelf moet doen, maar ik heb geen goesting om mijn wielen eruit te halen, sue me), dus moet ik dinsdag ofwel met de bus naar het werk, ofwel van thuis werken. En die spaken gaan op één dag en thuis niet gerepareerd raken, dus zal het nog wat rondrijden worden met kapotte spaken. Wat niet ideaal is, want het wiel, en ja, ik weet het.

Dat het geen vet boekenjaar geworden is, 2022. In totaal och here 26 boeken en 8648 pagina’s gelezen. As opposed to in 2021 driehonderd boeken en 100.607 pagina’s, maar bon, dat was misschien ook een beetje overdreven.

Ik ga er in 2023 wel iets aan doen: het is een slecht teken als ik zeer hard moet scharten om een serie te vinden die ik écht wil zien aan de ene kant, en een stapel eigenlijk echt wel te lezen boeken aan de andere kant.

En ja, series kijken is zoveel gemakkelijker en het verstand op nul en ik kan tegelijkertijd nog wat op het interweb rondputteren en Youtube kijken, maar bon. Il faut ce qu’il faut.

Het jaar is low effort maar goed ingezet met Children of Memory, het laatste boek in de Children of Time-trilogie van Adrian Tchaikovsky (goed en aangeraden, zowel serie als boek). Ik ga dan eens de lijsten van prijswinnaars en andere aanraders afgaan om te zien wat ik nog allemaal lees, zie.

Misschien nog een paar andere boeken van diezelfde mens, misschien het derde boek in de Locked Tomb-reeks van Tamsyn Muir — al is dat ondertussen al geleden van februari 2022 en ik niet weet of ik het nog allemaal weet, behalve dan dat ik er toén heel hard naar uitkeek om het vervolg te lezen. Misschien lees ik nog wat Gor-rommel. Misschien is Sara J. Maas’ Crescent City romance die degelijk is. Nikki Erlick’s The Measure klinkt ook intrigerend. En Emily St. John Mandel’s Sea of Tranquility.

En ik heb ook nog altijd het plan om ooit eens mijn hele collectie SF Masterworks en Fantasy Masterworks te herlezen.

Aaargh.

Het gebeurt niet veel, maar deze keer heb ik een Koreaanse serie ontdekt die de dochters nog niet gezien hadden en die helemaal aan te raden is.

Moord en doodslag! Liefde en haat! Dubbelgangers! Verraad en doorgestoken kaart! Intergenerationeel gedoe! Bijzonder zeer schlechte schlechteriken! Spannend! Romantisch! Grappig! Dramatisch!

Het heeft alles, dat het alles heeft.

Ik dacht, zou het geen goed idee zijn om eens een quizronde te maken waar elk antwoord een letter langer is dan het vorige antwoord? En ook, dat elk antwoord een isogram is, ‘t is te zeggen, een woord waar geen enkele letter in herhaald wordt? En ook, dat de antwoorden alfabetisch op elkaar volgen? En om het mij gemakkelijk te maken, dat ik alle artikels van Wikipedia in het Nederlands en in het Engels als input zou nemen?

Welzeker, dacht ik. Python to the rescue!

import sys
import string
import gzip
import re
import unicodedata
from prettytable import PrettyTable

if len(sys.argv) != 4:
  print("Please specify a starting letter, a lengte, and a taal as command lijn arguments.")
  sys.exit()

begin = sys.argv[1].lower()
lengte = int(sys.argv[2])
taal = sys.argv[3].lower()

if taal == "nl":
  text_file = "nlwiki-20221230-all-titles-in-ns-0.gz"
elif taal == "en":
  text_file = "enwiki-20221230-all-titles-in-ns-0.gz"
else:
  print("Invalid taal. Please specify 'nl' or 'en'.")
  sys.exit()

with gzip.open(text_file, 'rt', encoding='utf-8', errors='ignore') as f:
  isograms = set()

  for lijn in f:
    woorden = lijn.split()

    for woord in woorden:
      woord = re.sub(r'\(.+\)', '', woord)
      woord_lengte = 0

      for ch in woord:
        ch = unicodedata.normalize("NFKD", ch)
        if ch in string.ascii_letters:
          woord_lengte += 1

      if woord_lengte == lengte and woord[0].lower() == begin:
        woord = woord.lower()

        uniekeletters = set()

        for letter in woord:
          if letter not in string.ascii_lowercase:
            continue
          elif letter in uniekeletters:
            break
          else:
            uniekeletters.add(letter)
        else:
          woord = woord.replace('_', ' ').title().rstrip()
          isograms.add(woord)

table = PrettyTable()
table.field_names = ['1', '2', '3', '4', '5', '6']

isograms = list(isograms)

for i in range(0, len(isograms), 6):
    row = isograms[i:i+6]
    while len(row) < 6:
        row.append('')
    table.add_row(row)

print(table)

Dat krijgt een beginletter, een lengte en een taal mee, opent dan het archief met alle wikipedia-titels in de taal, haalt de tekst tussen haakjes uit de titels en zoekt dan naar unieke isogrammen waarbij alleen de letters tellen (om bijvoorbeeld “The Musical Box (band)” niet voor 22 maar voor 13 karakters te laten tellen). En dan print het dat allemaal in een tabelletje uit.

Voor python .\iso.py q 10 nl krijg ik dan bijvoorbeeld:

+---------------+-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+
|       1       |      2      |      3      |      4      |      5      |      6      |
+---------------+-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+
|  Quirks Mode  |  Quebrachos | Quaker City | Quiet Chaos |  Qafzehgrot |  Quasigroep |
|  Quezon City  |  Quackplein | Quezon-Stad |  Quaschwitz |  Quadriceps |  Quirksmode |
| Qumarlêb Xiàn |  Qiongzhuea |  Quakertown | Quasi Forte | Quinto Real | Qalb Tounes |
|   Quizmaster  | Qafzeh-Grot |  Quadcopter |  Qwertyuiop |             |             |
+---------------+-------------+-------------+-------------+-------------+-------------+

Ik heb het al meer dan eens gezegd, maar het is zo fantastisch om op eentweedrie te kunnen wat er in uw hoofd zit. Nu nog goede antwoorden vinden en daar dan goede vragen op maken.