Tijdens de Gentse Feesten bracht vzw cirQ tien dagen lang het sociaal-artistiek project Batacratie. Batacratie was een experiment in extreme democratie, en zou naar de verkiezingen gaan: de Gemeenteraad in Gent, en de Provincie in heel Vlaanderen. Na rijp beraad hebben we beslist dat toch niet te doen.

CirQ heeft een lange traditie van innovatieve en uitdagende projecten tijdens de Gentse Feesten. Zo was Batahlan in 2016 opgebouwd rond het thema vluchtelingen, en Datakamp in 2017 ging over privacy in een digitale wereld.

In 2018 lag het voor de hand om rond het thema ‘Verkiezingen’ te werken. Voor Batacratie vertrokken we van een aantal observaties:

• Er moet iets beter bestaan dan partijpolitiek: niemand kan het 100% eens zijn met één partij. Bovendien werken partijen in de gemeenteraad vaak gewoon meerderheid tegen oppositie.
• Er is steeds meer vraag naar burgerparticipatie: mensen zijn eigenlijk echt wel geïnteresseerd in politiek, en één keer om de zes jaar een paar bolletjes kleuren is niet genoeg.
• De ene kant van het politieke spectrum zegt dat ze weten wat de “gewone Vlaming” denkt, de andere kant organiseert bevragingen en enquêtes en burgerplatforms.
• We zien overal burgerpartijen en -groeperingen opstaan. Een aantal daarvan zijn nauwelijks verholen één-standpunt-lijsten die vaak niet meer doen dan tégen iets opkomen.

We besloten “iets met extreme democratie” te doen: wat als we (echt) naar de verkiezingen zouden gaan, en dan in de gemeenteraad zélf geen enkele opinie zouden hebben maar álles zouden laten beslissen door onze leden?

Extreme democratie in de praktijk

We hadden contacten met experten en spraken met politici en professoren. Toen we wat verder doordachten kwamen we twee grote problemen tegen.

Om te beginnen: de meerderheid heeft niet altijd gelijk. Neem de Brexit, iets dat enorme gevolgen voor de toekomst heeft. Is het wel eerlijk dat die er vooral gekomen is door de stem van oudere mensen (die die toekomst niet meer zo lang gaan meemaken)? Of kijk naar de aanleg van een park in een willekeurige wijk: hebben de bewoners in de buurt van dat park niet méér te zeggen dan mensen die op 10 kilometer afstand wonen?

We dachten voor Batacratie daarom aan meervoudig stemrecht: geef voor sommige domeinen sommige mensen meer stemgewicht.

Een tweede duidelijk gevaar is populisme: mensen zijn emotioneel, egoïstisch, laten zich snel meeslepen door slogans op Facebook en Twitter. Politici spreken in ongenuanceerde slogans, en dat werkt. Maar de meeste (politieke) problemen zijn niet zwart-wit te benaderen. Er zijn altijd kosten en baten, er moeten altijd keuzes gemaakt worden, en vaak kan niet iedereen tevreden gesteld worden.

Batacratie stelde voor om elk probleem in bevattelijke taal uit te leggen, vóór er gestemd zou worden. Wij zijn er van overtuigd dat als mensen een probleem begrijpen in al zijn facetten, ze ook genuanceerder gaan denken en dus stemmen. Daarom zouden we ook hier het stemgewicht aanpassen: als je minimaal geïnteresseerd bent in het probleem, als je méér dan enkel de vraag maar ook de uitleg gelezen hebt, krijg je meer stemgewicht.

Batacratie op de Gentse Feesten

Tijdens de Gentse feesten brachten we onze Batacratie naar het publiek. Het waren 10 politiek interessante dagen.

Ruim 35.000 bezoekers deden mee aan het experiment, en over partijgrenzen heen werd duidelijk dat politiek leeft bij jong en oud. Dat het huidige systeem van democratische vertegenwoordiging in vraag wordt gesteld. Dat de goesting bij veel mensen leeft om meer betrokken te zijn. Dat ook kinderen enthousiast zijn over inspraak en participatie. Dat ons stemrecht naar waarde wordt geschat. Dat de burger beseft dat het belangrijk is om goed geïnformeerd te zijn. Dat de discussie werd opengetrokken omtrent het algemeen enkelvoudig stemrecht versus een gewogen stemgewicht naargelang thema en persoonlijk profiel. Dat beroepspolitici door ons experiment hun eigen functioneren kritisch gingen bekijken.

We verzamelden handtekeningen genoeg om voor de gemeenteraad op te komen in Gent, en konden in alle Vlaamse provincies een provincieraadslijst indienen. We spraken met verrassend veel mensen die geïnteresseerd waren om mee te werken, zelfs om op een lijst te staan. Het was duidelijk dat we een gevoelige snaar raakten.

Toch niet naar de verkiezingen

We denken dat Batacratie een waardevolle aanzet is om een aantal problemen op te lossen. Maar toch gaan we er niet mee naar de verkiezingen.

We hopen dat andere lijsten of partijen iets met onze ideeën doen, want we blijven er onverkort achter staan. Maar Batacratie staat of valt met het engagement van de initiatiefnemers, en als we al onze beloften waar willen maken, moeten we er meer werk in steken dan we in de praktijk kunnen.

We kunnen er veel meer over zeggen, maar het komt er gewoon op neer: als het is om het half te doen, en één keer te stunten maar het daarna te zien verwateren, doen we het liever niet.

Het te belangrijk om er (op dié manier) de zot mee uit te hangen.

En wat nu?

We hebben veel geleerd. Niet in het minst dat je niet aan partijpolitiek hoeft te doen om op het debat te wegen. CirQ moet doen waar het goed in is: kietelen, prikkelen, lastige vragen stellen, schenen schoppen, subversief blijven. Batacratie is op zich geen burgerinitiatief, maar het zal burgers tot initiatief inspireren.

De vele kandidaat-batacraten die intekenden op onze lijsten roepen we op om zich te organiseren. Blijf aan politiek doen. Met oog voor nuance. Van onderuit.

Ja, je kan!

Fotoots: Annelies Vanhove

Het heeft de wereld veel geschonken, Nederland.

Ah en ook: deze jongens komen naar de Student Kick-off. Alle kinderen hier ten huize kunnen het blijkbaar meezingen. En ik nu ook.

Niet dat ik vind dat ze zoooo belachelijk danst, Theresa May:

…maar dat is dit toch van een andere orde.

Mijn allervroegste herinneringen waar ik zeker van ben dat het geen herinneringen van films zijn, maar echte herinneringen, zijn van toen we in dit huis woonden (dat nu te koop staat, trouwens):

(tien op tien voor de shittyhdr, gasten, trouwens)

Ik herinner me dat ik bij mijn vader in de living zat, en dat die in zijn haar krabde boven de plank daar rechts naast de zetel, voorbij de cassettehaard, en dat hij het deed “sneeuwen”:

Ja, één van mijn allereerste herinneringen was er niet geweest als Head & Shoulders was geweest. Ik herinner me ook dat waar nu die zetel staat, er een park stond, en dat ik daar soms in zat, te spelen met letters die tussen de spijlen zaten en die rond konden draaien.

Ik herinnern mij ook dat er op het terras(je) hieronder, dat ook zichtbaar is van de voorkant op de eerste foto, twee grote rode opblaasbare zetels stonden.

Een beetje zoals deze dingen:

Ik zou moeten kunnen reconstrueren hoe oud ik was, misschien een jaar of drie vier? Ik heb er zo nog een hele stapel, herinneringen, die niemand boeien en waar niemand nog iets mee is, maar die mij altijd zullen bijblijven.

Zoals het eerste televisieprogramma dat ik mij herinner, en dat ik nooit van mijn leven zal vergeten. Omdat het mijn leven sinds mijn allerprilste jeuds tot nu nog om zeep heeft geholpen.

Het was, op het minuskule zwart-wit-televisietje dat we hadden, en waar toen nog geen teledistributie aan hing en dat het dus jaren naar posten met de draaiknoppen en de antenne was, een denk ik komisch programma.

Premisse was dat er een toestel was, waarmee mensen van brein konden wisselen. Of dat ze in het hoofd van iemand anders konden zitten. Of iets dergelijks. Wat in het echt wellicht tot FC De Kampioenen-niveau Kluchten en Esbattementen leidde — maar die mij als driejarige stijfversteven van panische angst maakte, en jaren- en jarenlange nachtmerries tot gevolg had.

Probleem was namelijk: de mensen die “leeg” waren terwijl die machine hun persoonlijkheid ergens anders in deed terechtkomen, die kregen wijdopengesperde witte ogen. En als er iets is waar kleine kinderen instinctief bang van zijn, is het wel het wit van de ogen. Test het gerust zelf eens uit, op het openbaar vervoer bijvoorbeeld: kijk een kind aan, blijf stokstijf staan en trek uw ogen zo wijd en zo groot mogelijk open. Gegarandeerd bleiting.

…maar dat was dus het begin van mijn fascinatie met horror. Ik heb ze allemaal gezien, denk ik, de horrorfilms. En de boeken. En ik ben van de meeste nog altijd bang.

Nu kan ik het allemaal natuurlijk wel relativeren, maar toch: ik ga nergens naartoe in het donker. Ik steek altijd het licht aan. Zelfs op mijn 48 jaar.

*
*      *

Om dus maar te zeggen dat ik net naar Hereditary gekeken heb, en dat het een klassieker is waar ik als kind weken slecht van zou geweest zijn.

Goeie film.

Ze kunnen het niet aan. Ze zijn mentaal te zwak. Wenen, wenen. 🙂

Ze kunnen niet tegen humor, ze kunnen niet tegen kritiek, ze kunnen niet tegen vragen waar ze geen antwoord op hebben.

Waarom nu? Ze hadden op hun Facebook dit gepost:

Ik had daarop gereageerd met iets in de zin van “Gent Wake up heeft het ‘andersdenkenden pesten’ al onder de knie. Nu de deskundigheid nog. :)”

En jawel hoor, een like of vier vijf later was ik verbannen van hun Facebook-dink.

Het zou hén eens moeten overkomen, de kreten van censuur!! zouden niet van de lucht zijn. Denk misschien toch twee keer na vóór ge voor dergelijke mensen stemt, in oktober. Als dit de manier is waarop ze met de dingen omgaan.

Zozie, de wekelijkse mentale hygiëne zit er ook alweer op. Links de rekeningsuittreksels, rechts het budget. Alle verrichtingen die er niet automatisch in stonden, er in zetten, alle dingen die er wel automatisch inzaten goedkeuren en/of van bedrag aanpassen (voor dingen zoals abonnementen die in prijs fluctueren met de dollarkoers).

(Ik vind het het gemakkelijkst een screenshot te nemen van de netbanking, en die dan lijn per lijn te doorstrepen. Het heeft iets handmatigs en voldoeninggevends.)

De meeste budgetposten zijn groen, dat wil dus zeggen dat we (bijna) weer een maand doorgesparteld zijn. Volgende maand wordt het spannend, wegens opnieuw school. De schoolboeken en zo zijn wel gebudgeteerd, maar ge weet nooit wat er van onverwachte kosten op ons afkomt.

 

Jawel. Ik ben bereid 10 euro per maand te betalen voor een Vlaamse Netflix.

Meteen.

Zonder discussie of zelfs maar nadenken.

Maar! Daar moet dan wel álles op staan. En ten eeuwigen dage.

Ik wil niet alleen het nieuws van vandaag, maar ook dat van gisteren en van 13 januari 2001 en 3 mei 1963 kunnen bekijken.

Ik wil Keromar terugzien, en Spel Zonder Grenzen, en Hoger Lager en de Collega’s en Willy’s en Mariëtten en alle afleveringen van Jambers en Panorama en Terloops en Argus en Temptation Island.

En alle Vlaamse (Belgische) films kortfilms en documentaires die te vinden zijn, in degelijke kwaliteit. Niet een selectie van films die in een soort rollend venster van 30 dagen te zien zijn, maar alles en altijd.

Als ik het volledige archief van alle programma’s van alle Vlaamse zenders in één degelijke interface krijg en alle films: hier! Pak mijn geld! Waar moet ik tekenen?

Het was een ingewikkelde week.

• Maandag: werken aan een ontwerp (a), briefing geven over een ander project (b), Skypemeeting voor een derde project (c), briefing krijgen voor een vierde project (d)
• Dinsdag: naar de klant gaan van project (a). Uitleg geven en uitleg krijgen, zicht op wat ik moet doen voor volgende maanda. In de namiddag: werken aan een ontwerp voor project (b).
• Woensdag: de hele dag naar de klant van project (b).
• Donderdag: de hele dag workshop en conceptuele ontwerpen voor project (d).
• Vrijdag: denken dat ik een vergadering had in Gent voor project (e), niet zeker weten wanneer, dan maar gokken dat het 9u zal zijn, daar ter plaatse niemand vinden en dan maar werken aan het ontwerp voor project (b). Een uur later iemand zien, horen dat het eigenlijk volgende week was, even spreken over (e), en dan de trein naar Brussel. Op de trein en in Brussel verder doen aan (b), even over weer voor (d), en dan een soort dry run voor project (f) volgende week.

“En werken jullie dan meestal aan één ding tegelijkertijd?” vroeg iemand van project (d) donderdag. 🙂

Mijn huisgenoten blijven mij de duivel aandoen.

Ik was naar Brussel gaan werken, met mijn gerief in mijn rugzak. (Ja, een rugzak. Ik had vroeger een klein valiesje met een schoudertas, daar paste mijn computer, een muis, een voeding en een schrijfboekje in. Tegenwoordig is mijn computer iets groter, heb ik meet schrijfgerief mee, moet ik ook nog een tweede computer met monitorkabel en voeding meezeulen, zit er altijd wel een extra leesboek in, en extra kabels en dingen voor andere monitors.)

Ik kom thuis van het werk, ik stap af van de trein, ik steek mijn rugzak in mijn fietstas, en dan beslis ik wat laxeermiddel te gaan kopen in de Delhaize (suikervrije spekken, tien eten en prijs gegarandeerd).

Ik kom uit de Delhaize, ik steek de boodschappen in de fietstas, ga naar huis, loop naar binnen, steek iets dat in de frigo moet in de frigo, loop weer naar mijn fietstas, neem de rest van de boodschappen er uit, ga naar boven, werk op de computer, ga wat later naar beneden, eet, ga weer naar boven, kijk wat afleveringen op de Netflix, besluit voor een vergadering van morgen nog eens rap na te kijken, zie dat mijn werk nog niet gesynchroniseerd was (vergeten saven misschien, of te snel computer toegesmeten in Brussel), pak mijn computer uit mijn rugzak…

Euh hang on. Waar is mijn rugzak.

Niet boven.

Niet in de gang. Niet in mijn fietstas. Niet in de keuken.

Niet in de slaapkamer.

Nee, nog altijd niet in de gang, en nee, mijn fietstas blijft leeg.

De keuken is verdacht opgeruimd voor één keer, en dus is hij rap afgezocht: niets.

Niet in de slaapkamer.

Gevraagd of iemand mijn rugzak gezien heeft, verveelde blikken van the peanut gallery in de zetel: nee, natuurlijk niet.

Terug naar de gang. Geen rugzak. Ook niet achter de fiets. Niet in het wc. Niet in de keuken. Niet in de living. Niet in de slaapkamer.

Er. Zijn. Geen. Andere. Plaatsen. Waar. Ik. Geweest. Ben. 

Ik ben er redelijk zeker van dat ik mijn rugzak aanhad toen ik de Delhaize binnenstapte, maar niet 200% zeker dat ik hem aanhad toen ik naar buiten kwam.

Ramp- en doemscenario’s. Vergadering van morgen afbellen wegens geen computer? Nee, dat is niet nodig. Maar hoe verzekerd zijn we tegen verlies?

Snel, inventaris van wat er in zat. Mijn boekje, dat ik niet wil kwijtraken. Twee computers van twee verschillende werken. Mijn goeie muis, mijn goeie monitorkabel, mijn goed adapterstuk, mijn goeie andere muis, die ik allemaal zelf gekocht heb.

Nog eens alles afgelopen: gang, keuken, living, bureau, slaapkamer. Niets.

Iets kils heeft mijn hart in een wurggreep. Ik heb hier écht geen zin in. Eurgh.

*
*      *

En dan, omdat ge nooit weet, ga ik kijken in de buurt van de achterkeuken, alwaar de frigo staat.

Wat graadt ge? Juist, één van mijn huisgenoten had mijn rugzak daar verborgen. Serieus. Maar echt serieus. Wie doét zoiets in ‘s hemelsnaam?

Ik nam de trein en kwam tegen…

Een meneer die met zijn dochter (2.5 à 3.5 jaar, schat ik) naar Brussel was gegaan. En die dan een mevrouw tegenkwam, die eerder op de trein gestapt was met iemand die zij kende, maar toen ging plots dat meisje op de schoot zitten bij de mevrouw, en is ze er de hele treinrit niet meer weg te slaan geweest. Was de mevrouw een geode vriendin? de vrouw? een ex? een zus van de meneer? Mysterie!

Een mevrouw die een offerte van 153.000 euro aan het afmaken was, waar het ging over fraude en geld en alles. In mijn hoofd was ze consultant van een outfit genre PWC of KPMG en was het een offerte om financiële malversaties onder de mat te schuiven, en zat die mevrouw met allerlei gewetensbezwaren, en ging ze het document niet alleen afmaken, maar ook op een anonieme usb-stick zetten en ergens in de brievenbus van een Internationale Fraude-squad droppen.

Een meneer die een lederen boekentas vol papieren en mappen met afgeprinte krantenartikels had. En die dan een tijdschrift voor beleggers bovenhaalde. Waar het editoriaal de zin bevatte “laat u niet afschrikken door de risico’s”. En daarop haalde de meneer een fluostift uit zijn boekentas, en zette hij een dikke gele fluostreep over “laat u niet afschrikken door de risico’s”. En hetzelfde bij random zinsnedes links en rechts, en zelfs op individuele namen van aandelen in de inhoudsopgave.

Vreemde mensen op de trein.

Ziet, een filmpje:

Ik vermoed dat niet veel mensen het tot het einde zullen bekijken, maar in het kort:

• mensen uit Oost-Europa komen naar Gent
• worden verwelkomd
• krijgen kansen
• vinden achterpoorten in sociale wetgeving
• zeggen tegen hun vrienden en familie “het is hier het land van melk en honing”
• lather, rinse, repeat

Ik weet ook niet hoe dat op te lossen. Enerzijds: we leven in Europa, er is vrij verkeer van mensen, hoe kunnen we mensen uit een ander Europees land verbieden hier te komen werken? Anderzijds: sociale fraude is kak, en valsspelers verkloten het voor iedereen.

Maar! Om het allemaal op Gent te steken, dat is verscheidene bruggen te ver.

Het gaat om sociale zekerheid, en meer bepaald het “Fonds tot vergoeding van de in geval van Sluiting van Ondernemingen ontslagen werknemers” (FSO). Dat is een bevoegdheid van Kris Peeters, niet van de Stad Gent.

In het filmpje lieten ze tijdens de reportage ter plaatse iemand aan het woord liet die sprak over verwelkomen en integratie, en in de studio werd daar meteen op gezegd werd dat “deze mensen” (Roma) naar een nieuwe omgeving verhuizen “waar het gedrag jegens hen en hun integratie totaal anders is dan in hun thuisland”. Ahem ja, is daar niet ook ergens een grond van het probleem? Dat “deze mensen” ook in hun “thuisland” als vreemdelingen behandeld worden?

Ik ben verre van een specialist ter zaken, maar het betoog van de gast in de studio zat er nogal vaak helemaal naast. Hij spreekt van 20.000 Roma in Gent, ik dacht dat er lang niet zoveel waren. Hij beweert ook dat Termont een etnisch quotum zou opgesteld hebben, waarbij Turken een bepaald percentage van de “burgemeesters en andere authoriteiten” zou moeten uitmaken. Dat klinkt zeer angstaanjagend, maar zijn dat niet gewoon de diversiteitsquota die door de Vlaamse overheid opgelegd zijn?

Ugh. Zo vermoeiend allemaal. Want natuurlijk is welke nuance dan ook onwelkom. En blijft alleen hangen dat het de schuld van de sossen is.

Fimpje stond trouwens op de Facebookpagina van “Gentse Burgers“, de zoveelste malcontente groupuscule in het zog van Gent Wake Up en gelijkaardige. De links op hun website vertellen u zoniet alles, dan toch veel:

En wie zijn de Gentse Burgers? Geen mens die het weet.