Dit waren de allerlaatste gedachten van mijn burgemeester.

Even terugspoelen. Cerol Idkan is één van de oorspronkelijke zeven waarmee ik Rigòthbudam, “Craftsyearlings” oprichtte, in de heuvels van The Respectful Point in het Continent of Woods. De omgeving was rustig, de natuur over het algemeen vriendelijk, en het grootste probleem was dat ik mijn landbouw niet degelijk aan de praat kreeg, waardoor ik een chronisch gebrek aan alcoholische drank had.

Maar behalve dat was alles in orde: mijn vesting groeide, trok alsmaar meer dwergen aan, en we waren cosmopolitisch genoeg dat mensen, trollen en zelfs elfen getolereerd werden. Als barden, acrobaten of andere entertainers natuurlijk — niet meer dan dat.

Cerol Idkan wordt al sinds jaar en dag herverkozen als burgemeester van de vesting — ook misschien omdat hij er telkens weer in slaagt om de beste deals met handelskaravanen te sluiten. Hij ziet er indrukwekkend uit:

…maar het is ook gewoon een sympathieke kerel:

He has a natural ability with music, a great deal of patience, a very good feel for social relationships, willpower and a good spatial sense, but he has a meager kinesthetic sense.

He doesn’t often feel envious of others. He has little interest in joking around. He takes offered help and gifts without feeling particularly grateful. He tends to think before acting. He likes to take it easy. He doesn’t focus on material goods. He has a calm demeanour. He generally acts with a narrow focus on the current activity. He tends to consider what others think of him.

When he’s thinking, he clicks his tongue repeatedly.

He needs alcohol to get through the working day.

Like others in his culture, he holds craftsdwarfship to be of the highest ideals and celebrates talented artisans and their masterworks has a great deal of respect for the law, greatly prizes loyalty, values family greatly, sees friendship as one of the finer things in life, believes that honesty is a high ideal, greatly respects artists and their works, really respects those that take the tine to master a skill, deeply respects those that work hard at their labors, respects fair-dealing and fair-play, finds merrymaking and partying worthwhile activities, values martial prowess, values leisure time, respects commerce, values knowledge and finds nature somewhat disturbing. He personally dislikes cooperation. He dreams of creating a great work of art.

Het enige probleem dat ik met Burgemeesten Ceran heb, is dat hij, nu onze vesting boven de honderd bewoners heeft, extravagante eisen begint te stellen over zijn accommodaties. Hij heeft, zoals het een burgemeester betaamt, een bureau om afspraken in te houden en besprekingen te doen, een eigen fancy eetkamer en een ruime, luxueuze slaapkamer, maar hij is niet tevreden. Ik weet wat zijn wensen zijn, en de standbeelden en meubels die ik in zijn kamer heb laten installeren zijn niet naar zijn goesting:

Ik doe letterlijk maanden aan een stuk mijn best om olivijn te proberen mijnen, ik probeer hemel en aarde te bewegen om iemand een zilveren standbeeld van een uil te laten maken, ik vraag zelfs aan alle handelaren die voorbijkomen of ze geen kippen kunnen meenemen, die ik dan in een kooi zou kunnen zetten om de burgemeester content te maken.

Ik ben zo bezig dat ik ergens gemist heb dat er een schermutseling is geweest met een baby-weerwrattenzwijn. Het ding was op eentweedrie doodgeklopt — het was Datan Uzollenod, de 71 jaar jonge miliecommandante, die de genadeslag gaf met haar kruisboog van vingerlindenhout. Genadeslag en niet genadeschot, omdat ze vergeten was kruisboogpijlen mee te nemen, ahem.

Typische soldaat ook, Datan — nuchter, stressbestendig, met focus op het hier en nu:

She likes to present herself boldly, even if it would offend an average sense of modesty. She is generally unhindered by the thoughts of others concerning her actions. She is very ambitious, always looking for a way to better her situation. She is grateful when others help her out and tries to return favours. She does not easily hate or develop negative feelings She is often cheerful, though she remains put off by deliberate merrymaking. She is often nervous. She is curious and eager to learn. She isn’t given to flights of fancy. She can handle stress. She likes to brawl. She generally acts with a narrow focus on the current activity. She has little interest in joking around. She is trusting. She enjoys the company of others.

She winks during conversations. She speaks very deliberately when she’s angry.

She needs alcohol to get through the working day.

Wat ik niet gemerkt had, was dat zij een beet of een krab of wat dan ook van dat weerwrattenzwijn moet gekregen hebben. Waardoor deze situatie ontstond: de maand na de aanval verandert Datan in een weerwrattenzwijn, en voor ik het goed en wel besef heeft ze een stapel dwergen gedood, maar veel erger: nog een grotere stapel besmet. Waardoor maand na maand meer en meer van mijn dwergen vermoord worden door meer en meer weerwrattenzwijnen.

Tot we in de situatie geraken waarmee ik begon:

“I feel so good!”, zegt de burgemeester. Maar eigenlijk voelt hij zich natuurlijk niet goed. Nu net heeft hij het lijk van zijn goede vriend, de dichter Daslut Cloutdream, zien liggen. Daslut was één van de eerste slachtoffers van Datan die het overleefde. Nu ja, “overleven”:

Het lijk van Daslut ligt naast dat van een andere goede vriendin van Ceran, de bard Cadi “Puzzlepleats” Nekariki, die er net voor ze stierf zo uitzag:

She almost never feels discouraged. She lives an orderly life, organized and neat. She is slow to trust others. She isn’t particularly curious about the world. She is stubborn. She doesn’t tend to hold on to grievances. When she is excited during conversations, she often can’t help interrupting others. She licks her lips when she’s nervous.

…maar zoals bijna iedereen tegen nu:

She doesn’t really care about anything anymore.

Ook Ceran is getraumatiseerd tot in de kern van zijn bestaan. De volle maan komt eraan. Hij waadt door lijken en stukken lijken, poelen van opgedroogd bloed en overgeefsel, van het ene miasme naar het andere, en zet zich, compleet murw van de emotie, in zijn bureau. Hij wordt er aangeklampt door de nog overlevende dwergen, waarvan niemand weet of ze al dan niet besmet zijn en dreigen weerwrattenzwijnen te worden. Hij bedenkt nog dat hij trots is herverkozen te zijn als burgemeester (er waren nog zes stemgerechtigde dwergen), en ook wel dat hij zijn omgeving écht niet in orde vindt — He doesn’t feel anything after conducting a meeting in a poor setting — en dan verandert zijn trouwe militiecommandante Datan Uzollenod in een weerwrattenzwijn en stampt ze hem zó hard in het gezicht dat zijn hoofd letterlijk ontploft en zijn tanden tot achteraan zijn slaapkamer terechtkomen:

…en dan veranderen de twee monsters die in het bureau van de burgemeester stonden terug in dwergen. Samen met elders in de vesting een derde dwerg en een goblin-dichter.

Ze hebben geen flauw idee wat er gebeurd is, behalve dat ze wakker worden in een kamer die één plas bloed is. Ze dwalen door de vesting en vinden alleen maar lijken. Stapels en stapels voedsel en alcohol, maar geen mensen meer. Ze zijn nog met drie dwergen en een goblin. Ze weten niet wat doen, en beginnen dan maar lijken op te ruimen. Een maand later veranderen ze weer in monsters, en als ze een nacht later wakker worden, zijn ze nog met twee dwergen: Atîs Keskalidek de herborist, die na de laatste nacht waar er nog anderen waren om tegen te vechten nog moeilijk dingen kan vastpakken, en alleen nog kan kruipen:

…en Mûthkat Arrosid de dokter met een specialiteit in diagnoses stellen, die als bij wonder geen enkele zichtbare wonde (meer) heeft:

Ze weigeren Craftsyearlings te laten ondergaan, en met heelder kelders vol eten en drank, zitten ze vast in een breindodende routine: dag en nacht opkuisen, lijken wegdragen, schade herstellen, en dan bij volle maan monsters worden, en alles in de buurt kapot maken, en dan weer wakker worden en herstellen en opkuisen.

Ze weigeren op te geven, om de één of ander reden. Met de maand worden ze depressiever, met de maand verergeren de wonden van Atîs, en hoeveel ze ook werken, de skeletten en lijken geraken niet opgeruimd — ook al omdat er wielde dieren binnenkomen, die ze dan afslachten en liggen te rotten.

⁂

Als zij niet opgeven, geef ik ook niet op, dacht ik. Ik volg ze tot ze wie weet vermoord worden door een inval van vijanden. Maar plots, drie en een half jaar nadat Ceran, de burgemeester en ook de laatste niet-besmette dwerg is vermoord, komt er een stapel dwergen geïmmigreerd. Ondanks dat het al jaren stil was en handelskaravanen geen nieuws meer brengen van Craftsyearlings. Ze komen een lege vesting tegen, met buiten de poorten een enorme stapel lijken en beenderen van dwergen, mensen, goblins en elven. Het enige geluid is het onophoudelijke zoemen van miljoenen bijen, in lange rijen bijenkorven aan de ingang.

Ze zien of horen niemand, en nemen dan maar de vesting in hun bezit:

Een paar dagen later, in een ijselijk stille vesting vol lijken en vernieling, zien ze twee dwergen, overduidelijk met zware PTSD, die uit een diepe mijnschacht naar boven komen om drinken te komen halen.

Ze puzzelen bijeen wat er moet gebeurd zijn, en nemen het enige mogelijke besluit: Atîs Keskalidek en Mûthkat Arrosid worden meteen verbannen. Nieuwe bewoners in Craftsyearlings, die met een nieuwe lei kunnen beginnen.

…ware het niet dat er niet alleen overal nog skeletten rondliggen, maar ook dat de geesten van de niet-begraven slachtoffers de vesting een levende nachtmerrie maken:

Er zit maar één ding op: iedereen inschakelen in de begrafenisondernemerij. Een industrie van gedenktekens en doodskisten maken:

En, met een tweede en derde golf aan immigranten, beginnen aan een massieve necropolis. Iedereen ongelukkig. Iedereen depressief. Maar er zijn stapels lijken te begraven en geesten die moeten rust krijgen met gedenktekens. Chop chop.

De hecatombe van Craftsyearlings en de opofferingen van Atîs Keskalidek en Mûthkat Arrosid zullen nooit vergeten worden!

Ah well.

15 uur spelen later, vrees ik dat dit dan het einde is van mijn Dwarf Fortress. Ik had een weerwrattenzwijn overwonnen, en alles zag er in orde uit, maar dan was het volle maan en ahem ja.

Een spoor van bloed en vernieling, en aangezien iedereen die gebeten wordt, zelf ook een weerwrattenzwijn riskeert te worden…

Gruwelijke situaties — vooral omdat zelfs weerwrattenzwijn zijnde, ze allemaal ook nog gevoelens hebben. Hie hebben we Cadi Necariki, die ooit een bard was, die content is dat hij zijn bijt-skills heeft verbeterd nadat hij een baby-alpaca zijn poot afgebeten heeft, om dan zó hard in de nek geraakt te worden door een dwerg met een pikhouweel dat hij zijn hoofd verliest en schielijk komt te gaan:

En bijna iedereen heeft gevochten, dus bijna iedereen kan besmet zijn. Damned.

…en jawel, een maand later was het weer van dat, en in plaats van 100 contente bewoners heb ik nu nog 21 boze bewoners. En overal geesten en miasmen en dode lijken.

Of nee wacht, nog 7 bewoners.

Them’s the breaks. 🙂

‘t Is raar, hoe die recepten van Ottolenghi met nauwelijks een handvol ingrediënten en weinig om handen, zo goed uitdraaien.

Er waren twee lamsbouten, ingewreven met een pasta, een nacht in de frigo, dan een uur of vier vijf in de oven met zilverpapier erop, en dan nog anderhalf uur zonder: perfect zacht, niet verbrand, niet uitgedroogd of niets.

(Hierboven liggen ze nog in één braadslee, uiteindelijk moest het in twee schotels anders konden de groenten er niet meer bij.)

‘t Was de eerste keer dat we het hier gemaakt hebben; voor de volgende keer hebben we geleerd dat we er de groenten best niet vanaf het begin bijsmijten omdat die voorbij gekaramelliseerd naar gemummificeerd raken, maar behalve dat: voor herhaling vatbaar.

Hierzo recept:

2 lemons, zest finely grated, to get 1 tbsp, then juiced, to get 4 tbsp
6 garlic cloves, peeled and crushed
1 tbsp paprika
½ tsp fenugreek seeds, lightly crushed
2 tsp ground cumin
25g mint leaves
15g coriander
3 tbsp olive oil
Salt and black pepper
1 large lamb shoulder (about 2kg)
1 celeriac, peeled and cut into 3cm-wide wedges (850g net weight)
5 large carrots, peeled and cut in half, widthways (600g net weight)
2 whole heads garlic, cut in half widthways

Put the lemon zest, lemon juice, crushed garlic, spices, herbs, and oil in the small bowl of a food processor with a teaspoon and a half of salt and plenty of pepper. Blitz to a rough paste and set aside.

Put the lamb in a large bowl and stab the meat all over about 30 times with a small, sharp knife. Rub the spice paste all over the meat, massaging it into the incisions, then cover with clingfilm and refrigerate for at least four hours (and ideally overnight).

Heat the oven to 170° C. Transfer the lamb and all its marinade into a large, high-sided baking dish about 30cm x 40cm. Cover the tray tightly with tin foil and roast for an hour, then turn down the heat to 160° C, add the celeriac, carrots, and half garlic heads (put these in cut side up) to the tray, and cover again with the same foil. Roast for another four hours, basting three or four times during the cooking time (and resealing the tray with foil each time).

Remove the foil and roast for another hour and a half, until the lamb is browned all over, the meat is falling apart, and the vegetables are caramelised.

Duizend jaar geleden, of misschien was het wel 35 jaar geleden, was er een fijn programmaatje dat Babble heette.

Dat had een aantal teksten in zich zitten, en met wat sliders kon een mens dan zeggen hoe die gemengd moesten worden om een nieuwe tekst te maken. Verre van artificiële intelligentie natuurlijk: gewoon gepruts met Markovketens. Tekst wordt ingelezen, er wordt één lange lijst van woorden van gemaakt, en dan wordt er een woordenboek van n-grammen gemaakt om te zien welke woorden meestal volgen op welke andere woorden — pak dat de tekst “Dit is een test, allo allo” zou zijn, dan zou dat woordenboek iets zijn als

• (“Dit”, “is”): “een”
• (“is”, “een”): “test”
• (“een”, “test”): “allo”
• (“test”, “allo”): “allo”

Dan is het gewoon een zaak van te beginnen met een n-gram, en te zoeken naar een plausibel volgend woord, en dan daarmee weer op zoek te gaan naar nog een volgend woord, enzoverder.

Hopladiejee, rap eens maken zie. Waarom? Ah zomaar.

Dat geeft, als ik als input Simon Carmiggelts boekje “Vogeltjes” uit 1974 neem:

Onderaan had iemand met een bruin soort inkt de naam Leenders op een rij puntjes geschreven. “Kamer dertien, tweede etage,” zei de portier. Berustend in het feit dat ik de kleur van zijn kijkers nooit zou kennen, besteeg ik wat trappen en liep door lange, droevige gangen, beschilderd met zo’n ondefinieerbare rijkskleur, die aan de uitwerpselen van een hagedis doet denken. Op een donkere deur had iemand aan het begin ‘s nachts een paar maal geschreeuwd, dat neemt ze me natuurlijk kwalijk: ‘Wijf, leg je kop neer en snork, dat doen ik ook’.

Het cahier dat ik mocht inzien bevat twee verhalen: ‘Een lumbale punctie’ en ‘Zondag’. Ze zijn lang niet zo gaaf van vorm als het grotendeels voor de oorlog geschreven werk dat haar naam in de literatuur vestigde, maar er staan toch wel erg mooie zinnen en observaties in. Natuurlijk moest het Mary Dorna gebeuren dat haar ‘lumbale punctie’ werd verricht op een dag toen het vertrek waar deze onaangename ingreep plaatsvond, in verband met iets feestelijks was gepavoiseerd met bloemen en slingers. De zusters, die haar stevig omklemd hielden, keken glimlachend, wetend en oneindig barbaars. Ik werd wel niet met teer ingesmeerd en met veren versierd, maar hetgeen volgde zal in elk geval meer pijn hebben gedaan dan teer en veren. Toen het voorbij was merkte ik dat er tranen langs mijn wangen liepen en honger had ik ook nog.

Of nog:

Vorige week woensdag ging ‘s middags de telefoon. Ik nam de hoorn op en riep mijn naam. Aan de andere kant klonk enige tijd gekraak. Toen sprak een heldere jongensstem: “O ja, meneer. Die jongen, die u net heeft opgebeld, hé…” Sprak ik nu met de leider? “Ja, wat is daar mee?” “Hij weet niet of hij eronder leed. Het schoonheidsideaal is erg veranderd sinds mijn jeugd. Hij stond vlak naast mij in de eivolle bus, die over de dijk reed, en hij wierp schichtige blikken de wereld in. Langs allerlei nodeloze omwegen kwamen die blikken zonder uitzondering te land bij een blond meisje dat, op een bankje naast het onze. Een van hen ving mijn blik met koele ogen en vroeg opeens: “You hate Americans?” “No,” zei ik. Hij wendde zijn hoofd af. Het meisje bleef even staan bij de twee negers en zei: “Jullie kunnen beter hier uitstappen en een taxi nemen, anders moeten jullie bij de volgende halte eruit.” Ze bleven zitten. De chauffeur kwam achter zijn stuurwiel vandaan, ging voor in de bus staan en zei nijdig: “Laten ze teruggaan naar Amerika! Ik kan niet eeuwig blijven staan. Ginds ligt dat rotschip van ze.” Ik zei in mijn beste Engels: “U moet eruit.” Het had geen uitwerking. Ze bleven zitten, een en al wantrouwen. Nu stond de lange, eenzame neger op. Hij liep, een beetje gebogen, om zijn hoofd niet te stoten, door de bus en zei, in het dialect van de streek: “Wat-ie deed weet ik niet. Maar eh … hij was ‘n goeie buur.” Daarop knikte hij enige malen met mijn vinger langs mijn jasje en gaf mijn gezicht een vragende uitdrukking.

Het is een kort boekje met weinig herhaling, dus zijn er hele stukken die aan één stuk uit het origineel komen. Als ik een andere tekst neem, pakweg, ik zeg maar iets, het verkiezingsprogramma van Vlaams Belang uit 2019:

Vanaf 1970 werd België omgevormd tot een (schijnbaar) federale staat, in een poging Vlamingen en Walen bij elkaar te houden door hun een zekere autonomie te geven. Het resultaat is vaak een inefficiënt bestuursapparaat, dat bovendien bezeten is door regelneverij door zich met alles en nog wat te willen moeien. En als klap op de vuurpijl kost het ons nog handenvol geld ook. Ook op het uitvoerende vlak dient een daadwerkelijke machtsparticipatie van de Nederlandstaligen gegarandeerd te zijn.

• Het Vlaams Belang wil een afschaffing van de ‘Snel Belg’-wet, anders blijft de fameuze ‘Belgenfabriek’ onverminderd verder draaien. Dat hoeft op zich ook niet te verwonderen, aangezien de beruchte wet hooguit werd vervangen door een gezonde munt die wordt gedeeld door een aantal Noord-Europese landen met de nodige begrotingsdiscipline.
• Het Vlaams Belang wil de Belgische unitaire sociale zekerheid splitsen tussen toerekeningsvatbare en ontoerekeningsvatbare kavels en mensen met een beperking op de wachtlijst.
• De samenleving moet studenten financieel stimuleren om opleidingen te volgen voor beroepen waar vaak niet eens de moeite gedaan wordt om de feiten te onderzoeken.

We moeten ons niet beperken tot één tekst, natuurlijk. Ik kan pakweg VB en Groen en CD&V uit 2019 samenkappen, en dat geeft dan dit:

Een pan-Europese investeringsstrategie maakt Europa koolstofarm, onafhankelijk van fossiele energie, remt de gevolgen van de verplichte bedenktijd. Bij draagmoederschap vragen wensouders aan een andere vrouw om zwanger te zijn met de nodige competenties voor de uitdagende functie van directeur. In het kader van het antidiscriminatiebeleid: geen praktijktesten of mystery calls. De burger moet met betrekking tot het bosbeleid ter bescherming van zwakke weggebruikers, een zwarte doos in elke wagen, een intelligente snelheidsassistent, een interface voor een alcoholslot en een achteruitrijcamera. Als er tóch iets gebeurt, telt elk moment. Een EHBO-cursus volgen in het kader van langdurige, perspectiefbiedende pleegzorg, moeten recht krijgen op een aangepaste (werkloosheids)uitkering en statuut. Daarnaast onderzoeken we hoe we voor mensen die zorg nodig hebben, een andere ingesteldheid en een leercultuur bij werknemers en werkgevers inzien. Dat wordt ondersteund door een multidisciplinair netwerk. In dat netwerk staat de mantelzorger staat aan de zijlijn. De organisatie van parkeergelegenheid en uitstapzones voor mensen met een handicap worden weggewerkt.

Eindeloos plezier. En hoe meer idiosyncratisch een tekst is, hoe leutiger het wordt. Dit is met de tekst van The Blade Itself, het heerlijke eerste boek in de First Law-serie van Joe Abercrombie:

Logen plunged through the air. It was very good: well balanced, the long blade from its sheath with a faint hissing sound. Glokta mentally compared his features to those of Bayaz’ statue in the Kingsway. Both bald, both stern, both bearded… but what am I thinking? Major West is such an unattractive man. How could I have expected so beautiful a sister?’ West snorted with laughter. He’d been in a lot of fights, they didn’t say whether he’d won. It was other things. The way he sat—still but not quite so violently.

‘I have a more pressing task for you.’ Glokta looked up.

‘Really? And?’

‘And not a lot. An old house. Very old and very well respected. Their notes are good as gold among the merchants. They’ve got offices all across Midderland, Angland, Starikland, in Westport, in Dagoska. Even outside the Union. Powerful people, by all accounts. All kind of folk owe them money, I reckon. Strange thing though, no one seems ever to have met a Valint or a Balk. Who can tell with banks though, eh? They love secrets. You want me to bring these Northmen to heel. Twelve regiments of the King’s palace and partially… eaten?’

‘Er…’ Kandelau gave a worried glance sideways towards the entrance. Glokta turned to Barnam, and the old man and the stinking woman behind him. His head was splitting. The eye was still staring down at her. A pretty girl certainly, but too dark, too tanned, too clever by half, simply dressed with no jewels, and with a man for long enough, you get an understanding. You learn how he thinks and you come to us for the night-time stuff, eh, friend?’

‘Who is this Bayaz?’

‘The First of the—’

‘Yes. He’s here.’

But the door swung open, and Glokta shielded his leg. He was going to make all the effort. He gave a gormless grin. Secret meetings in the darkness? His skin prickled with excitement at the prospect. But secrets have a way of coming to the surface, and what if her brother found out? That thought brought on a fresh rush of nerves. He took the slip of paper in both hands, ready to tear it in half, but he ranted on. And what happens if, as is far more likely, you give the Adeptus Metallic a good view of his missing finger?

‘Logen Ninefingers, then. The one they call the King of the Union?’ Goodman Heath licked his lips. The Bloody-Nine. That was far in the past, but not far enough for his liking. His mouth still tasted like metal, like salt, like blood. Touching a man with a big boil on his face, round his eyes, long hair plastered to his skull with spilled wine. ‘Going sho shoon?’ ‘Mmm,’ said Jezal as he took his mark.

Om een klein beetje in examenstemming te blijven: vraagstukken! ChatGPT is en blijft heerlijk, en ik blijf er graag mee babbelen.

Ik heb random gezocht naar vraagstukken op de interwebs en ik kwam op een artikel van Het Laatste Nieuws uit: Hoe groot is jouw wiskundeknobbel?

ChatGPT heeft geen enkel probleem met Nederlands, dus ik kan gewoon copypaste doen en hem een examen geven. Waarop hij soms eens juiste antwoorden geeft, en soms eens foute antwoorden — allebei met evenveel aplomb.

Een derde van een kudde bestaat uit geiten, de rest zijn schapen. Er zijn twaalf schapen meer dan geiten. Uit hoeveel dieren bestaat de kudde in totaal?

Laten we de hoeveelheid geiten en schapen aanduiden met x. Als een derde van de kudde geiten zijn, dan zijn er x geiten. Als er twaalf schapen meer zijn dan geiten, dan zijn er x+12 schapen. De totale hoeveelheid dieren in de kudde is dan x geiten + x+12 schapen = 2x+12 dieren.

Omdat een derde van de kudde geiten is, kunnen we de volgende vergelijking maken:

x/(2x+12) = 1/3

Door 3 naar beide kanten te vermenigvuldigen, krijgen we:

3x = 2x + 12

We kunnen nu x alleen op één kant zetten en de constanten optellen:

x = 12

Er zijn dus in totaal 2x+12 = 2*12+12 = 36 dieren in de kudde.

Een juist antwoord. 78 procent van de scholieren antwoordde correct op deze vraag.

In een groep mensen vertellen sommigen altijd de waarheid, de rest liegt altijd. De groep bestaat uit 2016 personen. Op een dag zit de groep samen in een cirkel. Elke persoon in de groep zegt: “Zowel de persoon links van mij als die rechts van mij zijn leugenaars.” is het tussen het grootste en het kleinste aantal mensen die de waarheid zouden kunnen vertellen?

Laten we het aantal mensen dat de waarheid vertelt aanduiden met x. Als x mensen de waarheid vertellen, dan zijn er 2016-x mensen die liegen. Als elke persoon in de groep zegt dat de persoon links van hem of haar en de persoon rechts van hem of haar leugenaars zijn, dan geldt dat voor 2x mensen. Als het aantal mensen dat de waarheid vertelt x is, dan geldt dat voor 2x mensen dat de persoon links van hen en de persoon rechts van hen leugenaars zijn.

We weten ook dat voor 2016-x mensen dat de persoon links van hen en de persoon rechts van hen leugenaars zijn. Dit zijn dus in totaal 2x + (2016 – x) = 2016 mensen.

We kunnen deze twee zinnen samenvoegen tot: “Voor 2016 mensen geldt dat de persoon links van hen en de persoon rechts van hen leugenaars zijn.” Dit betekent dat elke persoon in de groep zegt dat de persoon links van hem of haar en die rechts van hem of haar leugenaars zijn.

Dus het aantal mensen dat de waarheid vertelt, x, is een oplossing als 2016 – 2x mensen liegen.

Als we dit vergelijken met de opgave, dan zien we dat het aantal mensen dat de waarheid vertelt, x, een oplossing is als 2016 – 2x mensen liegen.

Dit betekent dat 2016 – 2x = x liegende mensen zijn, of x = 1008.

Dus het aantal mensen dat de waarheid vertelt is 1008.

We kunnen nu nagaan welke waarden voor x nog meer oplossingen zijn: als we 1008 vervangen door 1008+2016=3024, dan zijn er nog steeds 2016 – 2x = x liegende mensen. Dus ook x=3024 is een oplossing.

Hetzelfde geldt voor x=5032, x=7040, etc.

Dus het grootste aantal mensen dat de waarheid vertelt is 1008, en het kleinste aantal is 2016-1008=1008.

Het verschil tussen het grootste en het kleinste aantal mensen dat de waarheid zou kunnen vertellen is dus 1008-1008=0.

Fout.

W= waarheidsverteller; L = leugenaar

Elke W moet een L aan beide kanten hebben. Elke L heeft ofwel een W aan elke kant (1) ofwel een L aan één kant en een W aan de andere kant (2).

Je krijgt het hoogste aantal W’s in geval (1), met dit patroon WLWLWLWLWLWL… In dit geval is het aantal W’s gelijk aan de helft van 2016.

Je krijgt het kleinste aantal W’s in geval (2), met dit patroon LLWLLWLLW… In dit geval is het aantal W’s gelijk aan een derde van 2016.

Het verschil tussen het kleinste en het grootste aantal is dus 2016/6=336.

5 procent van de scholieren antwoordde correct op deze vraag.

Elke dag neemt Sonia de roltrap naar haar werk. Als ze stilstaat, duurt het 60 seconden om van beneden naar boven te geraken. Op een dag is de roltrap stuk, dus moet Sonia zelf naar boven stappen op de stilstaande roltrap. Dat duurt 90 seconden. Hoeveel seconden zou het duren, mocht Sonia aan dezelfde snelheid als voordien naar boven stappen als de roltrap wél werkte?

Laten we aannemen dat het duren van Sonia naar boven stappen op de stilstaande roltrap t seconden duurt als de roltrap wél werkt.

We weten dat het 60 seconden duurt als de roltrap stilstaat, en 90 seconden als Sonia zelf naar boven stapt. Dus hebben we de volgende twee vergelijkingen:

t = 60 t = 90

Om het gemiddelde te berekenen, kunnen we de twee vergelijkingen optellen en het resultaat delen door 2:

(t + t) / 2 = (60 + 90) / 2 2t / 2 = 150 / 2 t = 75

Dus als Sonia aan dezelfde snelheid als voordien naar boven stapt als de roltrap wél werkt, duurt het 75 seconden.

Dat is fout. Ik vraag het nog eens.

Laten we het aantal seconden dat Sonia zou moeten lopen als de roltrap wél werkte aanduiden met x.

We weten dat als Sonia stilstaat op de roltrap, het 60 seconden duurt om naar boven te geraken. Dus als Sonia aan dezelfde snelheid als voordien loopt, dan duurt het x seconden om naar boven te geraken.

Als Sonia aan dezelfde snelheid als voordien loopt, maar de roltrap stilstaat, dan duurt het 90 seconden om naar boven te geraken.

We kunnen deze twee zinnen samenvoegen tot: “Als Sonia aan dezelfde snelheid als voordien loopt, duurt het x seconden om naar boven te geraken als de roltrap wél werkt, en het duurt 90 seconden als de roltrap stilstaat.”

Dit betekent dat x = 90.

Dus als Sonia aan dezelfde snelheid als voordien naar boven stapt als de roltrap wél werkt, dan duurt het 90 seconden.

Fascinerend. Nog altijd verkeerd. Hoeveel varianten zou hij zou uit zijn mouw schudden?

Sonia neemt de roltrap 60 seconden om van beneden naar boven te geraken als de roltrap stilstaat. Als Sonia zelf naar boven stapt, duurt het 90 seconden. Dus het kost Sonia 30 seconden langer om naar boven te stappen dan om de roltrap te nemen.

Als Sonia aan dezelfde snelheid als voordien naar boven stapt als de roltrap wél werkte, dan zou het 60 seconden duren. Dus Sonia zou 30 seconden sneller naar boven komen als ze de roltrap nam dan als ze zelf naar boven stapt.

Het zou dus 60 – 30 = 30 seconden duren als Sonia aan dezelfde snelheid als voordien naar boven stapt als de roltrap wél werkte.

Nog altijd niet.

d = de afstand tussen het begin en het einde van de roltrap.

Als de roltrap stilstaat, legt Sonia elke seconde d/60 af. Als ze stapt, legt Sonia d/90 per seconde af.

Als Sonia dus op een werkende roltrap stapt, legt ze per seconde (d/60) + (d/90) af.

(d/60) + (d/90) = (3d + 2d)/180 = 5d/180 = d/36

5 procent van de scholieren antwoordde correct op deze vraag.

De vloer bestaat uit een patroon tegels dat uit twee types tegel bestaat: regelmatige zeshoeken en gelijkzijdige driehoeken. De lengte van de zijden van de gelijkzijdige driehoeken is gelijk aan de helft van de lengte van elke zijde van de regelmatige zeshoeken. Welke van de volgende breuken ligt het dichtst bij het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte?

A. 1/8
B. 1/10
C. 1/12
D. 1/13
E. 1/16

De zwartgekleurde vloeroppervlakte bestaat uit zowel regelmatige zeshoeken als gelijkzijdige driehoeken. Als de lengte van de zijden van de gelijkzijdige driehoeken gelijk is aan de helft van de lengte van elke zijde van de regelmatige zeshoeken, dan is de oppervlakte van de gelijkzijdige driehoeken ook de helft van de oppervlakte van de regelmatige zeshoeken.

Als we de oppervlakte van een regelmatige zeshoek berekenen, krijgen we:

Oppervlakte = (3 * √3 * s^2) / 2

Waarbij s de lengte van de zijde is.

De oppervlakte van een gelijkzijdige driehoek is:

Oppervlakte = (√3 * s^2) / 4

Waarbij s de lengte van de zijde is.

Als we deze twee formules gebruiken, kunnen we het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte berekenen. Als we ervan uitgaan dat het aandeel van de regelmatige zeshoeken in de vloeroppervlakte gelijk is aan 1, dan is het aandeel van de gelijkzijdige driehoeken gelijk aan 1/2.

Dus het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte is 1 + (1/2) = 1.5.

Als we nu naar de antwoordmogelijkheden kijken, zien we dat 1/13 het dichtst bij 1.5 ligt. Dus het juiste antwoord is (D) 1/13.

Juist! Maar het antwoord zelf is niet echt wat verwacht wordt.

De volledige vloer kan gelegd worden met de tegels S. Deze vorm bestaat uit een regelmatige zeshoek en twee gelijkzijdige driehoeken.

De lengte van een zijde van de gelijkzijdige driehoeken is de helft van een de zijdes van de regelmatige zeshoeken. Dus de oppervlakte van de zeshoeken is 24 keer groter dan de oppervlakte van de driehoeken.

S bestaat uit twee zwarte driehoeken plus een zeshoek die 24 keer groter is dan een zwarte driehoek. De totale oppervlakte van S is dus gelijk aan 2 + 24 = 26.

Het aandeel van de zwarte oppervlakte is dus gelijk aan 2/26 = 1/13.

3 procent van de scholieren antwoordde correct op deze vraag.

Eens kijken wat hij doet als ik hem vraag of hij wel zeker is.

In de vloer zijn zowel regelmatige zeshoeken als gelijkzijdige driehoeken. De zijden van de gelijkzijdige driehoeken zijn de helft zo lang als de zijden van de regelmatige zeshoeken. Dit betekent dat een gelijkzijdige driehoek 1/4 van de oppervlakte van een regelmatige zeshoek inneemt.

Als we het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte willen weten, dan moeten we het aandeel van de regelmatige zeshoeken en het aandeel van de gelijkzijdige driehoeken bij elkaar optellen. Als we aannemen dat de regelmatige zeshoeken en de gelijkzijdige driehoeken in de vloer in evenredige hoeveelheden voorkomen, dan is het aandeel van de regelmatige zeshoeken 1 – 1/4 = 3/4.

Het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte is dus 3/4 + 1/4 = 1. Dit betekent dat alle tegels zwart zijn, dus het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte is 1.

Alle antwoordkeuzes zijn kleiner dan 1, dus geen van de gegeven antwoordkeuzes is het juiste antwoord. Het juiste antwoord is dus geen van de gegeven keuzes.

Hihi. En nog?

De zeshoeken en driehoeken vormen samen regelmatig patroon op de vloer. Als we het patroon op een blad papier tekenen, dan zien we dat elke zeshoek omgeven wordt door twaalf driehoeken. Dit betekent dat elke zeshoek twaalf keer kleiner is dan het totale vloeroppervlak dat omgeven wordt door de zeshoek en de twaalf driehoeken.

De zeshoeken vormen dus 1/13de van het totale vloeroppervlakte. Aangezien de zeshoeken zwart zijn, is ook 1/13de van het vloeroppervlak zwart.

Dus het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte is 1/13, wat het dichtst bij antwoord (D) ligt.

Nog een correct antwoord, maar nog eens een verkeerde redenering. Fascinerend:

Een regelmatige zeshoek bestaat uit 6 gelijkzijdige driehoeken, dus het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte ligt het dichtst bij 1/6. Dit komt het beste overeen met antwoord (A).

We kunnen dit ook bevestigen door te kijken naar de andere antwoorden:

• 1/8 is kleiner dan 1/6, dus het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte ligt niet zo dicht bij 1/8.
• 1/10 is nog kleiner dan 1/8, dus het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte ligt nog verder van 1/10 verwijderd.
• 1/12 is nog kleiner dan 1/10, dus het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte ligt nog verder van 1/12 verwijderd.
• 1/13 is nog kleiner dan 1/12, dus het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte ligt nog verder van 1/13 verwijderd.
• 1/16 is nog kleiner dan 1/13, dus het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte ligt nog verder van 1/16 verwijderd.

Dus het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte ligt het dichtst bij 1/6, wat overeenkomt met antwoord (A).

Het grappig is natuurlijk dat er met ChatGPT kan geredeneerd worden, ‘t zijn niet alleen alleenstaande vragen en antwoorden. Dus als ik zeg

Neen, dit gaat ervan uit dat de zijde van de zeshoek en de zijde van de driehoek gelijk zijn. De zijde van de driehoek is de helft van de zijde van de rechthoek.

In dat geval bestaat een regelmatige zeshoek uit 12 gelijkzijdige driehoeken, dus het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte ligt het dichtst bij 1/12. Dit komt het beste overeen met antwoord (C).

Neen. Het zou duidelijker zijn als ik een tekening zou kunnen tonen, maar het is een vlakvullende tegeling. De volledige vloer kan gelegd worden met herhaalde patronen S van één regelmatige zeshoek en twee gelijkzijdige driehoeken. De lengte van een zijde van de gelijkzijdige driehoeken is de helft van een de zijdes van de regelmatige zeshoeken. Dus de oppervlakte van de zeshoeken is 24 keer groter dan de oppervlakte van de driehoeken. S bestaat uit twee zwarte driehoeken plus een zeshoek die 24 keer groter is dan een zwarte driehoek. De totale oppervlakte van S is dus gelijk aan 2 + 24 = 26. Het aandeel van de zwarte oppervlakte is dus gelijk aan 2/26 = 1/13.

Begrijp je dit nu?

Ja, ik begrijp het nu. Het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte ligt het dichtst bij 1/13, wat overeenkomt met antwoord (D).

Bedankt voor de uitleg. Als u nog vragen heeft, aarzel dan niet om me opnieuw te contacteren. Ik sta altijd klaar om te helpen.

Ik voel mij een beetje een leraar, maar dan ook niet — want als ik hem vraag waarom hij foute antwoorden gaf, gaat hij mij een beetje gaslighten begot:

Ik begon met het gegeven dat een regelmatige zeshoek uit 6 gelijkzijdige driehoeken bestaat, wat niet juist was gezien de gegeven informatie. Dan corrigeerde is dat en ging ik ervan uit dat een regelmatige zeshoek uit 12 gelijkzijdige driehoeken bestaat, wat ook niet juist was gezien de gegeven informatie. Ik gaf deze antwoorden omdat ik niet voldoende informatie had om het aandeel van de zwartgekleurde vloeroppervlakte correct te berekenen.

Ik ben een computerprogramma en ik ben afhankelijk van de informatie die ik word gegeven om te kunnen functioneren. Als de gegeven informatie onvolledig of onjuist is, kan het zijn dat ik fouten maak. Het is altijd belangrijk om ervoor te zorgen dat alle relevante informatie wordt gegeven om ervoor te zorgen dat ik het best mogelijke antwoord kan geven.

Ik heb aan Midjourney een portret gevraagt van ChatGPT terwijl hij dit zei, en het is precies juist:

Ineens in de loop van de dag was er geluid buiten het venster, en dan nog wat later keek er ineens iemand in de living van buiten de vensters:

En kijk nu! Ziet! Er staat een stelling tegen de gevel!

Dit is wat er gepland was:

1. Beschermen van ramen en vloeren
2. Plaatsen en verwijderen van stellingen
3. Verwijderen van oude verflaag
4. Herstellen van beschadigd pleisterwerk
5. Herstellen van de gevellijst
6. Uitvlakken, schuren en schilderen
7. Opkitten met acrylkit van alle binnenhoeken
8. Afbranden verf van de dakgoot, opkitten, primen en schilderen in 2 lagen
9. Vernieuwen van de afvoerbuis in zink
10. Schilderen van plint
11. Opkuis en meenemen van alle werfvuil

Ik ben niet honderd procent zeker dat stap 8 zonder slag of stoot zal verlopen — wie weet is de kroonlijst (‘t is niet echt een dakgoot) rot, en moet dat bijna tweehonderd jaar oud hout geheel of gedeeltelijk vervangen worden.

Ik ben ook niet honderd procent zeker dat ze de juiste kleur voor de gevel hebben. Het oorspronkelijke plan voor de kleur van de voorgevel was NCS S 1030-R90B voor de ramen en deuren vooraan (een donker cyaan), en dan een raster daarvan (20% of zo) voor de gevel en een iets donkerder raster (30% of zo) voor de strook onderaan de gevel — maar geen idee hoe we dat best communiceren. Ik denk dat we best een staaltje laten mengen en dat dan tegen de muur verven om te zien wat het geeft.

(Zie mij “raster” gebruiken alsof ik nog in een prepressbedrijf werk.)

In principe zou dat dan ongeveer min of meer zoiets geven:

We gaan op het werk Drupal gebruiken. Ik wil rap een paar screenshots nemen, dus ik zoek de eenvoudigste manier om zelf een Drupal draaiend te krijgen. Google geeft mij deze pagina:

Perfect, dat is precies wat ik nodig heb. En het ziet er zeer eenvoudig uit:

sudo apt install php-cli php-curl php-gd php-mbstring php-sqlite3 php-xml php-mysql
mkdir drupal && cd drupal && curl -sSL https://www.drupal.org/download-latest/tar.gz | tar -xz --strip-components=1
php -d memory_limit=256M ./core/scripts/drupal quick-start demo_umami

(Gelukkig dat ik niet op de tweede link heb geklikt die Google mij voorschotelde, want dat is Getting started with Quickstart, dat dan doorlinkt naar Quickstart: Prebuilt Drupal Development Environment, dat een no longer supported project is, dat al negen jaar lang geen updates meer heeft gekregen. Ah, Drupal, never change.)

Maar bon, deze Quickstart doet wat het zou moeten doen. Behalve dat het niet werkt omdat het ding zeer specifieke versies van php-gd en php-sqlite3 en zo verwacht, niet wat er standaard wordt geïnstalleerd, maar bon, zo’n dingen zijn we ondertussen al gewoon.

(sudo apt install php-gd deed niet wat ik dacht dat het ging doen, het moest expliciet php8.1-gd zijn)

Na wat hassle zit ik op die demo-site, allemaal goed en wel. Helaas: na een minuut of twee of zo houdt het ding gewoon op met werken. Geen boodschap, geen error, gewoon: stop. Kan nergens meer op klikken, reload doet niets, pagina is dood. Logs bevatten niets vreemd, en het heeft niet te maken met wat ik aan het doen ben.

Server herstarten lost het op, maar na een minuut of twee is het weer kapot.

Zoeken op het internet, en jawel hoor: een issue van vorig jaar, Drupal Quick Start freezes. Beschrijft precies wat mij overkomt. Consensus op dat issue: discussie moet verhuizen naar een issue voor een nieuwere versie van Drupal. Het nieuwere issue is aangemaakt in maart van dit jaar: quick-start stops responding. Perfect reproduceerbaar, en hey, ‘t is maar de eerste optie die Drupal aanraadt om rap zelf een Drupal in gang te krijgen hé: op https://www.drupal.org/try-drupal staat dit meteen onder de Pantheon- en Acquia-opties:

…wat dan naar een andere pagina gaat, Evaluator Guide. Waar de instructies niet precies hetzelfde zijn als hierboven maar wel dit:

mkdir drupal
cd drupal
curl -sSL https://www.drupal.org/download-latest/tar.gz | tar -xz --strip-components=1
php core/scripts/drupal quick-start demo_umami

Dat werkt op den duur natuurlijk ook, maar het heeft nog meer risico op allerlei alarmerende boodschappen over ontbrekende php-dingen.

Maar goed.

Terug naar dat issue van quick-start stops responding. Geen antwoorden meer sinds negen maand. Dit zijn de laatste boodschappen:

Zoals ik al zei: never change, Drupal. Zucht.

Ondertussen staat er op de quickstartpagina wel een “troubleshooting” sectie: