Boek elf was een sprankeltje hoop na duizenden en duizenden bladzijden niet echt zo goede boeken. Het was ook meteen het laatste boek van Jordan: daarna was hij namelijk dood.

Het was absoluut niet gezegd dat de reeks degelijk af zou geraken, want met nog maar één boek te gaan en heelder reeksen plot points op te lossen… Kwam daar nog bij dat er een auteur moest gevonden worden met genoeg voeling voor het verhaal en de stijl, die bereid zou zijn om niet al te veel van zijn eigen in het verhaal te steken om niet al te veel af te steken tegen de oude boeken: niet simpel.

De weduwe Jordan ging voor Brandon Sanderson, die toén nog niet de fantasy-superheld was die hij nu is, en ho boy, was dat even een goede keuze.

Personages die al elf boeken lang vastgeroest zaten, kregen plots dimensie. Een verhaal dat al een eeuw niet vooruit leek te gaan, bleek in dit boek helemaal niet stil gestaan te hebben. Details die nutteloos leken vier of vijf boeken geleden, zijn ineens in een context te begrijpen.

Neen: Robert Jordan had goede ideeën, maar was niet genoeg schrijver om ze boeiend neer te pennen. En het mag duidelijk zijn: Brandon Sanderson is dat wel.

Zeer aangenaam boek om lezen. En ik ben blij dat “het laatste boek” uiteindelijk niet in één boek bleek te passen, dat ik nog een paar duizend bladzijden heb.

[van op Boeggn]

Ho-hum, dacht ik, daar we weer. Veel te veel omschrijving, een plot zo snel als een hommel die in een pot honing zwemt…

Hola!

Ergens na een hoofdstuk of twee dacht ik plots dat ik een andere auteur aan het lezen was. Ik heb het voor de zekerheid nagekeken on-line, maar nee hoor: dit elfde deel zou wel degelijk door Robert Jordan zelf geschreven zijn. En toch kan ik het niet geloven: pakweg een vijfde of een kwart van het boek is nog altijd vintage Jordan, maar de rest van dit boek is gewoon beter geschreven.

Omschrijvingen die niet clichématig zijn, woorden die nog nooit gebruikt waren, dat soort dingen.

En een verhaal dat zowaar vooruit gaat: de al drie boeken aanslepende problemen met Perrin/Faile, Tuon/Mat en Elayne worden opgelost, er zijn stappen in de Egwene / White Tower historie, en er is zelfs een groot gevecht met Rand en Forsaken en alles.

Het verhaal gaat soms zelfs té snel vooruit: voor een situatie die al drie boeken aansleept, is de Perrin/Faile-historie behoorlijk anticlimactisch opgelost, en het Forsaken-gevecht met Rand is over voor de lezer goed en wel beseft dat het begonnen is (het is een val, Rand! ik weet het. niet naartoe gaan, Rand! oh, ik ga toch gaan. blam, ‘t is een val. oei, mijn hand is af. oh, ik ben gewonnen. allez ju). En voor al wat er gesproken wordt over machinaties rond Elayne, gaat het daar ook veel te snel: ontvoering out of the blue, een paar bladzijden later bevrijding, kort gevecht, “okay, ik ondersteun u” “en ik ook” “ah ik ook”, hopla, een probleem dat al vier of vijf boeken aansleept: opgelost.

En dan is er nog Aram, een Tinker (totaal geweldloos volk) van geboorte die een volleerde vechter geworden was. We weten al een tijd dat de Aiel (totaal Ninja-achtig Fremen-achtig volk) een afsplitsing zijn van de Tinkers, dus men had kunnen vermoeden dat Aram een soort bruggenbouwer zou kunnen geweest zijn, met een verzoening eventueel tussen… ah neen, sorry, pets, Aram is out of the picture. En de Shaido Aiel, die een soort niet-eerbare afsplitsing van de Shaido zijn, en die al sinds boek één of twee een luis in de pels van iedereen zijn? “Zeg, we zijn terug naar waar we vandaag kwamen.” “Ah ok goed.” Wég!

Maar bon, dat zijn maar details. Ik vond dit geen verkeerd boek.

Voor wie de reeks zou willen lezen: ik dénk dat het zonder enig probleem doenbaar moet zijn om Path of Daggers, Winter’s Heart en (vooral) Crossroads of Twilight over te slaan en enkel de korte inhoud te lezen op het internet, en dan weer aan te sluiten bij dit elfde deel, en dan door te steken naar het einde.

Op naar het laatste rechte stuk!

[van op Boeggn]

Okay, vervolg van vervolg van vervolg (van vervolg, etc.). Deel tién. En nog maar eens honderden bladzijden van, euh, niet erg veel actie, deze keer de pro-versie: echt helemaal niets. Ik denk dat het ondertussen bijna drieduizend bladzijden geleden is dat het écht vooruit ging. Zei ik dat er beterschap kwam? Helaas, neen.

Een hele reeks hoofdstukken met Mat en de vrouw waar hij verliefd op moet worden terwijl hij nog altijd op de vlucht is voor de Seanchan. Een hele reeks hoofdstukken met Perrin die nog altijd een reeks mensen moet bevrijden. Egwene is nog altijd op weg naar de White Tower.

Um. Waar had ik het nog niet over gehad? 

Aha! De spanking-fetish van Robert Jordan. Om de één of andere reden worden vrouwen voortdurend lijfelijk gestraft. Over de knie, kleren uit, haarborstel of zweep erop. Goed, een mens schrijft natuurlijk wat hij wil in zijn vrije tijd, maar toch, naar mijn smaak: ofwel beperkt men het tot een vermelding om de pakweg paar honderd bladzijden (in plaats van om de tien bladzijden), ofwel doet men meteen een A.N. Roquelaure, en mag het er helemaal over en in geuren en kleuren.

Maar het equivalent van “oooh Matron! she’ll be in for such a switching!” begint op den duur ernstig tegen te steken. Vooral: Jordan steekt moeite in omschrijvingen van allerlei verschillende culturen (enfin ja, hij doet zijn best), maar hoe het ook uitdraait, of het nu the Kin of Aes Sedai of Sea Peoples of wie dan ook is — allemaal hebben ze lijfstraffen voor vrouwen, liefst nog eens naakt.

Het viel andermaal niet zo op (les livres se suivent et se ressemblent), maar ik denk dat dit het nadir van de plotontwikkeling bereikte: niets, niets, niets, of toch bijna niets. Geen slechteriken, of het zouden de snuitkevers in het graan moeten zijn, geen karakterontwikkeling, en als ik op het gevoel moet afgaan, zijn er maar een dag of vier vijf voorbijgegaan op 800 ofzo bladzijde.

Zucht. Het zou nu toch wel eens mogen beginnen vooruit gaan, vind ik. 

(Als bonus: een knip en plak extract van een Amazon review, dat de vinger niet op maar in de zwerende wonde legt:)

Phone Rep: “Hello, this is ****, representing Bigelow Tea and other fine beverages. How may I help you?”

Caller: “Well, see, I have this problem with my tea…”

P: “Which variety of tea are you having the problem with?”

C: “Bigelow Blueberry Blast.”

P: “Alright…what seems to be the problem?”

C: “See, there was this one batch of tea I brewed for myself one morning. I brewed it into a gleaming silver pitcher with a matching silver ropework tray and a set of three silver cups, each with its own saucer that was engraved around the perimeter with tiny flowers. I had bought the set in Saldea. Oh, the Sea-folk porcelain is wonderful, but I’m prone to breaking it. Anyway, I poured myself a cup of tea. There were piping hot scones in a silver bowl on the tray next to the tray that held the tea. The basket was covered with a white embroidered cloth slashed with blue silk, much like my dress. Oh, the neckline is a bit too low-cut for some of my acquaintances, who prefer good stout woolens to that Arad Domai silk that clings to the body in such a way as to leave very little to the imagination. So, as I was eating a scone and drinking my cup of tea, the steam from each rising and intertwining together like dueling serpents, I noticed a peculiar taste in the tea: it was cool and refreshing, with a hint of mint. Of course, I thought nothing of it. Giving my earlobe a tug and my braid a pull, I remembered the idiocy of every one of my male friends, indeed every male I have ever come into contact with, or ever will for that matter. The lot of woolheads can never compete with the superior logic and rock-solid reasoning that every female in the known universe possesses. It’s no wonder we all behave the same.”

P: “Um…what was your problem with the tea?”

C: “Oh yes, I’m sorry. After I had consumed the tea, I placed the cup on the silver ropework tray and covered the gleaming silver basket of scones again with the white embroidered cloth slashed with bands of blue silk, much like my dress. I remembered the stout man in the streets of Tar Valon: a vendor of sausages he was. Though I know I will never see him again, I felt it necessary to familiarize myself with every aspect of his appearance and personal history. He was a short, stout man with black hair that was beginning to grey at the temples, slicked back on his head in the manner of warriors, though it was obvious he was not one. He wore brown shoes of stained leather that rustled softly against the dirt of the streets, kicking up clouds of dust that lingered in the air even after he had passed. His pants were of stiff wool, dyed green and patched in many places. He wore a leather jerkin over a soiled white peasant’s shirt, the cuffs of his sleeves rolled up and out of his way. Around his neck was a silver chain with a medallion attached to it that bore the image of a bear. He spoke with a gruff voice…”

P: “The TEA, ma’am.”

C: “Well you don’t have to be rude about it. I was only filling you in on the relevant details.”

P: “I don’t have all day, ma’am.”

C: “You do remind me of a lad I once knew, back when I used to frequent the palace in Camelyn…”

P: “Look, we’ll send you a case of Blueberry tea, alright?”

C: “Oh…alright then, I suppose that will do nicely.”

P: “Do you have any other problems?”

C: “Well, there is this one other problem I have, but it’s not with your tea. The other day, I was pouring myself a goblet of spiced wine. Only the wine had grown cold after being left on the windowsill for whatever reason. So I siezed hold of saidar. It was pure rapture…like opening all of my petals to the sun, for I am a flower. It was like floating in a river that tore along with great speed: resist it and you would be consumed by it. So I accepted it and was consumed by the sweet joy. I sent a tiny thread of fire into the pitcher to warm the wine. Soon, steam rose from the pitcher of gold, sunlight rebounding on the inset gems. I removed the pitcher from the stark Cairheinien plinth of the finest marble and poured myself a glass. But the use of saidar had turned the spices bitter…”

*CLICK*

C: “Hello? Hello? Wool-headed sheep-herder…”

Huilen van het lachen. Of lachen van het huilen, ik wil er van af zijn. Bij de tienduizend bladzijden al. Ik ben er bijna van af.

[van op Boeggn]

Zo, kijk nu, er komt zowaar beterschap in Jordan’s schrijven.

Ik had al bij het vorige boek de indruk dat er bij zijn uitgever eindelijk iemand besloten had om het overdreven trekken aan haar en platstrijken van rokken er uit te wippen, maar hier viel zowaar Faile (al een paar boeken de vleesgeworden irritante jaloezie) mee als karakter. En er was, in tegenstelling tot het vorige boek, zowaar een climax!

Niet dat alles koek en ei is: ook dit boek had op een derde van de pagina’s kunnen geschreven worden, en ook hier worden er honderden (letterlijk, “honderden”) zij- en neven- en bij-personages ten tonele gevoerd die er eigenlijk niet echt toe doen (maar die vreemd genoeg wel allemaal een unieke naam krijgen, alsof er nérgens anders in de wereld iemand de naam “Mat” heeft).

Ik keek trouwens al een tijd uit naar de manier waarop één van de voorspellingen die op Mat betrekking hadden, zou uitkomen: teleurstellend. Er zijn een aantal personages die dingen voorspellen in dromen en dergelijke en er zijn vage voorspellingen van duizenden jaren geleden: die zijn proper ambigu en orakelachtig (van het genre “ge zult moeten sterven om te leven”, “als ge de rivier oversteekt, zal een groot rijk vallen”). En dan zijn er een aantal voorspellingen waar weinig twijfel over interpretatie is, genre “X zal trouwen met Y”, zoals in het geval van Mat. 

Maar in plaats dat dat dan organisch gebeurt, is het van “oh, de voorspelling zegt dat ik moet trouwen met Y, ik er zal dan maar beter verliefd op worden zeker?”

En met de voorspellingen van een ander personage, Min, is het nog erger: die ziet een aura met beelden rond sommige mensen, en als ze begrijpt wat de beelden zeggen, dan komt haar voorspelling altijd uit. Dus zitten we met een situatie dat het al voorspeld is sinds boek één dat Rand verliefd zal zijn op drie vrouwen en drie vrouwen op hem, en ah ja, dan is het polygamie, ‘t zal wel moeten zeker, à la guerre comme à la guerre. Of voorspelt ze een tweeling voor een personage, wat dan meteen een vrijgeleide is voor dat personage om om het even wat te doen tijdens haar zwangerschap want, ah ja, ik ga zeker een tweeling krijgen dus ik overleef de zwangerschap.

Afijn. Brandon Sanderson heeft ooit gezegd dat het altijd de bedoeling was om de reeks in één ruk uit te lezen, en niet boek per boek met maanden of jaren tussentijd. De man had gelijk: ook dit boek heb ik op geen tijd gelezen, zonder noemenswaardige verkeersdrempel tussen deel 8, deel 9 en deel 10.

Niet afgrijselijk slecht, zeker niet in de buurt van goed ook. Maar bon. Nog even en het wordt beter, verzekert men me.

[van op Boeggn]