Journalist Joshua Foer gaat naar een geheugenwedstrijd, zo’n evenement waar mensen de volledige volgorde van een pak kaarten van buiten leren, of duizend getallen na elkaar, of allerlei details over een hele stapel mensen.

Hij geraakt erdoor geïntrigeerd en maakt kennis met een aantal van de mededingers. Die vertellen hem allemaal dat zo ongeveer iedereen kan doen wat zij doen, en dat ze echt niet superintelligent of autistisch of zo zijn.

Waarop Foer beslist om het ook te proberen.

De “truuk” is duizenden jaren oud en doodeenvoudig: maak beelden van de dingen die moeten onthouden worden, liefst zo absurd mogelijk, en plaats ze ergens in een ‘geheugenpaleis’. Om de te onthouden dingen te weten te komen: loop het geheugenpaleis af en zie de dingen gewoon voor u staan.

Een voorbeeld. Om de woorden muis en lamp te onthouden, maak ik een verhaal dat bijvoorbeeld zo gaat. Ik sta aan de ingangsdeur van mijn huis (mijn echt huis, dat ik mij dus heel erg levendig kan inbeelden), en in plaats van een klink zit er een roze muis aan de deur. Als ik ze vastneem om de deur open te doen, voelt ze zacht en warm aan, en piept ze alsof ze vermoord wordt. Ik doe de deur open en ik loop voorbij het wc. Door de open deur zie ik een lamp, zo eentje van het model Luxo Jr, op het toilet zitten, hard scheten aan het laten. Als ik nog dertig woorden erna moet onthouden, maak ik nog dertig taferelen.

En ja, dat lukt. Plastische beelden, die in uw hoofd blijven zitten, vastgehamerd op een locatie die u bekend is: mensen zijn gebouwd om dergelijke dingen te onthouden.

Al de rest zijn details, van de methode: begin met elk getal een beeld te geven, en iets als 1873159429720546 is te onthouden als een wandeltocht door de wijk, bijvoorbeeld, met 16 objecten op 16 plaatsen in een duidelijke volgorde, bijvoorbeeld in elk deurgat één. Geef elke combinatie van twee cijfers een beeld, en het wordt 18-73-15-94-29-72-05-46 en het zijn maar 8 zaken meer.

Of doe combinaties: zoek 100 van elkaar onderscheiden onderwerpen (Einstein, de hond van de buren, uw blauwe teddybeer, Armand Pien) en 100 acties (moonwalken, eten, valschermspringen, snorkelen), en hop — elk getal van 0 tot 9999 heeft één duidelijk en onvergetelijk beeld. Dan is 1873-1594-2972-0546 bijvoorbeeld Einstein aan het moonwalken aan de voordeur, de hond van de buren aan het eten in het toilet, uw blauwe teddybeer die met een valscherm van de trap springt, een minuscule Armand Pien aan het snorkelen in de pompbak.

Een vreemd boek, Moonwalking with Einstein. Het leest als een lang artikel over de Foer en zijn belevenissen tussen die eerste keer dat hij het kampioenschap meemaakt, en het jaar erna, als hij van plan was om ook mee te doen; met tussen de verschillende episodes stukken over het geheugen, de gebruikte methodes, portretten van mensen zonder of juist met een heel goed geheugen.

Aangenaam, daar niet van. Snel uit, relaxerend op een fuck wij zitten écht raar in mekaar-manier, wat licht anders bekeken ook wel eens “verontrustend op een fuck wij zitten écht raar in mekaar-manier” zou kunnen zijn.

[van op Boeggn]

Het vervolg op The Way of Kings stond al een tijdje op de “te lezen”-lijst. Ik heb eerst in de rapte The Way of Kings herlezen, en dan hopla gewoon aan één stuk door Words of Radiance doorgelezen.

Redelijk letterlijk “aan een stuk door”, trouwens: ik lag met oorontsteking en koppijn te bed, en tot mijn verbazing lukte lezen wél deze keer — dus heb ik een halve dag en een nacht doorgelezen, en het boek was uit. Spijtig, vond ik. Natuurlijk is het nog altijd geen grote literatuur, en natuurlijk blijft het allemaal wat formulaisch, en soms wordt het zelfs wat kinderactig (die woordspelingen!), maar hey: een mens leest ook soms eens om te onspannen, en dat is bij deze helemaal gelukt.

De wereld van Stormlight Archive (tien! boeken gepland!) is typische Brandon Sanderson: een volledig uitgedacht geheel van in elkaar hakende rassen en samenlevingen en geschiedenis en magische systemen, bevolkt met personages die zowaar meestal ménsen zijn en geen karikaturen.

Voor sommige mensen, als ik het internet wat afspeur, lijkt het alsof er weinig gebeurt in deel twee van de serie, maar da’s niet wat ik ervan vind. Het is Traag, maar op een vals plat-manier: het lijkt alsof er niet zo enorm veel gebeurt, maar er gebeurt eigenlijk wél vanalles. Zowel de wereld als de personages zijn een heel eind duidelijker geworden. Waar Shallan in het eerste deel bijna irritant was, met haar voortdurende grapjes, wordt ze in deel twee zowaar een tragisch personage. Waar het in het eerste deel nog voor een groot stuk raden was naar de motieven en de mechanismen, zijn er nu weliswaar nog altijd mysteries, maar het wordt min of meer mogelijk om een lijn te zien in de zaken, en stuk voor stuk te reconstrueren wat er gebeurd is, en te beginnen raden naar wat er nog gaat gebeuren.

Shallan Davar en Kaladin kunnen allebei iets magisch, hoera, en er is uitzicht op nog veel andere mensen die iets magisch kunnen doen, en er zijn zeker twee viewpoints van de andere kant van het conflict (Szeth de moordenaar en Eshonai de leidster van de Parshendi): dat bouwt allemaal naar epische dingen.

Oh, en natuurlijk is zelfs de serie van tien boeken maar een onderdeel van de Cosmere, het universum waar veel van Sanderson’s boeken zich in afspelen, met een wezen dat in zestien shards uit elkaar spatte, en met onder meer Hoid, die van reeks naar reeks over en weer gaat en alles — ik zal dan toch nog Warbreaker moeten lezen, vermoed ik.

All in all: degelijk boek. Op naar nummer drie. Ergens in de lente van 2016, zegt één bron, nog voor het einde van 2015, zegt een andere.

[van op Boeggn]

Hoera en bravo! Allegiant is bij deze één van de allerslechtste boeken die ik ooit gelezen heb, en dat wil veel zeggen want ik heb veel boeken gelezen, en véél slechte boeken.

Om de één of andere reden besloot Roth in dit boek in plaats van alles uit het eerstepersoonperspectief van Tris te vertellen, afwisselend Tris en haar “lief” Tobias/Four aan het woord te laten. Vervelende beslissing, want het is compleet onduidelijk wie wie is: de twee personages hebben exact dezelfde onrealistische stem, en het is alleen als ze aan elkaar expositie aan het doen zijn, of als er eens een persoonlijk voornaamwoord in komt dat het geslacht verraadt, dat de lezer weet of Tris of Tobias aan het woord is.

Niet dat het dan écht duidelijk wordt, want de Tris en de Tobias van dit boek zijn totaal verschillend van die van het tweede boek, en dié waren al anders dan die van het eerste boek.

Maar alla. Het heeft trouwens ook geen enkele zin om na te denken over het plot — iets met genetica, en “nurture” die “nature” zou corrigeren, en onzuivere genen of godweetwat — want het is zowel wetenschappelijk als verhaaltechnisch complete kul. En oh ja, die “divergence”, waarbij het hoofdpersonage méér was dan alleen maar die ene karaktertrek van één “faction”? Ah ja, dat was ook maar om te lachen.

En er is een einde, gelukkig, maar het trekt op niets. Plotgaten zo groot dat er verschillende olietankers, hand in hand, door kunnen wandelen.

Slecht, slecht, slécht boek.

[van op Boeggn]

Goeie help.

Ik dacht: mevrouw Roth zal in dit vervolg toch een tandje bij steken, met de hulp van misschien een goede redacteur? Ik dacht ook: met wat meer ervaring na dat eerste boek, kan het toch beter worden, nee?

Nee dus.

Minder dan ééndimensionale karakters, een soort stuitend anti-intellectualisme, TEENAGE ANGST!!! aan honderd per uur, een liefdeshistorie die zelfs een meisje van dertien niet gelooft, een hoofdpersonage dat irritant is, depressief, onlogisch, en had ik al gezegd irritant? En alles en iedereen is zwart-wit, tot ze plots wit-zwart zijn en dan weer zwart-wit.

To-taal ongeloofwaardige wereld, nog altijd (blijkt bijvoorbeeld dat alle facties hun eigen “serums” hebben: vreedzaamheidsserum, vergeetserum, doodserum, wsaarheidsserum, bla die bla. Way to gemakkelijkheidsoplossing, Roth), en totaal ongeloofwaardige personages die van set piece naar set piece geteleporteerd lijken. Slécht.

En het einde was al doorgetelegrafeerd van het begin van het eerste boek.

Ik lees niet meer verder uit interesse, maar uit ramptoerisme.

[van op Boeggn]

Paasvakantie! Geen school voor de kinderen! Er was een vriendin van Zelie in huis, en plots was er besloten om naar een film te gaan, en wel Divergent.

Ik had de naam al vaag gehoord, maar geen idee waar het over ging. “Iets met science fiction”, werd mij verzekerd, dus hey, waarom niet, dacht ik.

Het begon goed in de cinema, met een soort voorfilmpje voor Divergent zélf, net voor de film. Ik probeer zoveel mogelijk voorfilmd te vermijden, dus ik zat daar met mijn ogen dicht en mijn vingers in mijn oren — proper, ongetwijfeld.

Afijn. De film bleek een soort kruising tussen Logan’s Run en Hunger Games en dergelijke te zijn. Niet per se slecht, niet per se goed, maar wel intrigerend genoeg om mij zin te geven om het vervolg te weten te komen, en dus om het boek van de film te lezen en dan de vervolgen op het boek van de film.

Neen, ik heb niet veel nodig, neen.

En dus: Divergent, het boek. Dat blijkt onduidelijker en verwarder te zijn dan de film. Ik vond het boek minder goed dan de film, ja.

Niet omdat de film zo uitstekend goed is, maar omdat ik het boek gewoon niet goed vond. Spijtig.

Divergent speelt zich af in één stad, ergens in een onbestemde periode na een onbestemde catastrofe, en het is duidelijk dat er een soort sociaal experiment aan de gang is. Mensen worden opgedeeld in facties: Abnegation, Amity, Candor, Dauntless en Erudite, op basis van een test en eigen keuze. De grote meerderheid van de mensen passen exact in zo’n factie (ze zijn zelfopofferend, vredelievend, radikaal eerlijk, avontuurlijk of intelligent), het hoofdpersonage –uiteraard– past niet in één vakje, is “divergent”, een gevaar, tralala.

Ik snap wel dat het een boek voor tieners is, maar het had er toch een béétje minder vingerdik op mogen liggen.

Hoofdpersonage Beatrice (Tris) gaat van Abnegation naar Dauntless (in een soort sorting hat-ceremonie), blijkt na een tijdje natuurlijk uitstekend te zijn in al wat ze doet, wordt verliefd, spannende avonturen, zucht, geeuw.

De film steekt er tenminste nog een beetje Matrix-achtigs in, met simulaties waar Tris de simulatie om zich heen buigt, maar in het boek gaat het er gewoon om dat ze weet dat ze in een simulatie zit, en dat haar hartslag dus naar beneden gaat, en da’s al waar de test op wacht. Ik ben geen fan van mevrouw Roths schrijfstijl, maar daar nog helemaal naast: ik ben een beetje allergisch aan slecht uitgedachte werelden.

Het materiaal, in het bijzonder de wapens en de hoogtechnologische dingen, kunnen duidelijk niet gemaakt zijn in enkel die ene stad. Het aantal inwoners is véél te klein voor een samenleving zoals omschreven. Het sociale experiment kan duidelijk alleen overleven als er ergens een Big Brother is die het leidt, de potentie voor chaos is daar veel te groot voor, en de manier waarop de macht verdeeld is, is totaal het tegengestelde van wat een mens zou verwachten. En er is een enorme muur rond de hele stad, dat alleen al is voldoende om al vanaf het eerste boek (of de film) te wéten dat we buiten die muur gaan kijken.

Het leest als een inderhaast uitgevonden wereldje, zonder geschiedenis, zonder bestaansreden, zonder maatschappij. Die Dauntless, waar het overgrote deel van het boek zich afspeelt, lijkt op niet veel meer dan een straatbende die bezigheidstherapiegewijs rondlummelt op trams. Ja, er wordt ons wel gezégd dat ze “de orde handhaven”, maar het is absoluut onduidelijk waar er conflict zou kunnen zijn in het ideale wereldje.

Ugh, tegenstekelijk slecht. En zo prekerig! Hopen dat het vervolg beter is.

[van op Boeggn]