(Op verzoek, omdat er een en ander niet duidelijk was qua timing en foto’s.)
Elvire Marie De Belder wordt geboren op 23 januari 1868 in het huis van haar moeder, Jeanne De Belder, in de Hundelgemsesteenweg nummer 159 in Ledeberg. Haar geboorte wordt aangegeven door Pieter Frans Broeckaert, een eenendertigjarige “tapper” in Ledeberg.
Jeanne De Belder is 20 jaar oud en ongetrouwd. Elvire’s vader is de 19-jarige Jan Bourtscheidt, die uit Keulen naar Gent geëmigreerd is — geen idee wanneer of waarom, het enige dat we weten is dat zijn moeder, Christina Bourtscheidt, 24 was en “dienstmaagd” toen ze van hem beviel, zonder vader in zicht.
Elvire wordt gewettigd als Elvire Bourtscheidt als haar ouders op 19 februari 1868 trouwen.
Op 9 september 1887 is Elvire negentien jaar oud en bevalt ze van haar dochter Elza. Elvire is niet getrouwd, maar de geboorte wordt wel aangegeven door Elza’s vader, Pierre Gilliet, een vijfentwintigjarige tekenaar uit Ledeberg. Vijf maand later trouwen Pierre en Elvire, en wordt Elza Gilliet gewettigd.
Op 9 april 1890 wordt Jeanne Gilliet geboren, op 2 september 1892 Florent Oscar Gilliet (die al sterft op 20 oktober 1892), op 17 november 1894 Lucienne Louis Gilliet.
Pierre is ondertussen gaan werken als graveerder in de zaak van zijn vader, lithograaf Basile Gilliet; als die in 1890 sterft, neemt de 28-jarige Pierre de zaak over. Elvire verdient geld bij als naaister, en het gezin verhuist van Ledeberg naar het ouderlijk huis aan de Grote Huidevettershoek.
Op 2 januari 1896 wordt Olga Gilliet geboren. Pierre is 33, Elvire 29, en de aangifte wordt gedaan door ene Oscar Myin, een 33-jarige handelsreiziger oorspronkelijk uit Dinant.
Het moet zijn dat er duidelijk een haar in de boter zit: Pierre Gilliet trekt naar de Rechtbank van Eerste Aanleg, die op 6 mei uitspraak doet. Naast de geboorte-akte van Olga Gilliet staat in kleine lettertjes:
il est ordonné que l’acte ci-contre sera rectifié en ce sens que l’enfant y dénommée ne pourra porter le nom de Gilliet, qui n’est pas son père et à la famille duquel elle ne peut appartenir.
…en op 29 juli 1896 scheiden Elvire Bourtscheidt en Pierre Gilliet. Genoeg is genoeg, moet hij gezegd hebben, en ik ga niét met mijn voeten laten rammelen. Enfin, vermoed ik toch.
Op 17 oktober 1896 gaat Oscar Myin nog een aangifte doen:
un enfant sans vie du sexe féminin, sorti du sein de sa mère en sa demeure boulevard Frère Orban avant hier à midi et y décédée avant hier à trois heures du soir, fille de Pierre Constantin Gilliet, graveur et d’Elvire Marie Bourtscheidt, tailleuse, divorcée à Gant le 19 juillet dernier.
Zucht. Ook dat nog: een dochter die geen dag oud wordt. Geboren drie maand na hun scheiding, en anderhalf jaar na de geboorte van Olga, waarvan Pierre Gilliet de vader niet was.
Nog geen jaar na zijn scheiding, op 1 mei 1897, hertrouwt Pierre Gilliet met Juliana Vandenbossche, 33, stiefdochter van schilder Augustus Van Hecke.
Elvire blijft niet bij de pakken zitten: zij trouwt op 21 juli 1897 met, ahem ja, Oscar Myin, waarmee ze al een tijdje samenwoont op de Frère Orbanlaan. Oh ja, en ze was ook redelijk ver zwanger: minder dan een maand later, op 7 augustus 1897, wordt Yvonne Myin geboren.
Yvonne haalt haar eerste verjaardag niet: ze sterft op 17 april 1898.
Op 8 februari 1899 wordt Simonne Myin geboren, maar een jaar later is het weer triestig nieuws: Olga, och here vier jaar en een maand oud, overlijdt op 26 augustus 1900. Hoe ze overleden is, is niet zeker — de familie-overlevering is dat ze verdronken is in de meersen. Dat zou kunnen: in 1900 waren er in de buurt van Gent, zelfs aan de Zuid en dus op een steenworp van waar Pierre Gilliet woonde, nog altijd moerasachtige meersen.
We hebben thuis een schoentje, dat opnieuw volgens de overlevering één van de schoentjes zou geweest zijn die Olga aanhad toen ze verdronk.
Op het doodsprentje dat we hebben, staat er “Olga Myin”, maar in de overlijdensakte staat ze niet als Olga Myin, en ook niet als Olga Gilliet. Er staat “Olga Bourtscheidt”: de cirkel is een beetje rond, ze heeft net zoals haar moeder en haar grootvader de achternaam van haar moeder.
De negentiende eeuw was voor veel mensen in Gent géén plezante eeuw — pak een verre nicht van Pierre Gilliet, Elvira Paulina Gilliet: op haar overlijdensakte staat lakoniek “fabriekwerkster, dood gevonden te Nijverheidsboulevard”, en het is pas later dat doordringt dat ze nog geen vijftien was — maar de gezinnen Gilliet-Bourtscheidt-Myin waren absoluut geen arbeiders: graveerders, vergulders, boekhandelaars.
En toch is het bij hen nóg niet gedaan met de miserie. Elvire heeft nog twee kinderen met Oscar Myin, maar ze moet ze allebei begraven: Paula wordt geboren op 26 juli 1902 en sterft drie weken later, Norbert wordt geboren op 13 februari 1905; hij sterft als hij vier en een half jaar is, op 20 juli 1909.
Ook de zoon van Pierre met zijn nieuwe vrouw, Julius Gilliet, sterft in mei 1898, net drie maanden oud.
Da’s dus bijeengeteld elf kinderen tussen 1887 en 1905, waarvan er in 1910 nog drie (mogelijks vier) in leven zijn. Van Elza Gilliet is geen spoor meer te vinden, ik vermoed dat ze overleden is niet zo lang na haar geboorte; blijft over: Jeanne Gilliet, die in 1915 trouwt met mijn overgrootvader, Maurice Vuijlsteke, Lucienne Gilliet, die trouwt met Jules Laureys, en Simonne Myin, die tot het einde van haar leven ongetrouwd zal blijven en tante Simonne zal zijn.
Ik heb er nog vage herinneringen aan, aan tante Simonne, en aan de ook ongetrouwde zus van Maurice Vuijlsteke, tante Joséphine: zij waren in mijn hoofd de oudst mogelijke mensen die er konden zijn — al waren ze eigenlijk maar ergens respectievelijk begin en eind de 70 toen ik ze kende, net voor ze stierven.
Elvire zag er op foto’s wel eens streng uit:
…of op het griezelige af matriarchaal, zoals hier met van links naar rechts: mijn (wazige) overgrootmoeder Jeanne Gilliet, Oscar Myin gezeten met bolhoed, Simonne Myin, Maurice Vuijlsteke, Elvire Bourtscheidt (de enige die boomstil en dus haarscherp op de foto staat), en Lucienne Gilliet:
…maar dan zijn er ook foto’s van haar met haar dochter en vooral met haar kleinzoon (mijn grootvader, die, ahem, trouwens ook maar drie maand na het huwelijk van zijn ouders geboren is). Hier moet ze net voorbij de 50 geweest zijn, ‘t is wat donker maar duidelijk een en al amusement, grootmoeder als koningin in de keuken, dochters Jeanne en Simonne en kleinzoon Arthur (die koperen ketels op het schap hebben we trouwens nog staan):
Of nog een paar jaar later, ergens in denk ik 1920, helemaal blinkend van trots (en ja, ze zit in een stoel die we ook nog staan hebben, ah ha! niets gaat verloren meneer mevrouw!) samen met mijn grootvader:
Elvire Bourtscheidt sterft in 1946, 78 jaar en vier maanden oud. Ik heb één foto van een paar jaar voor haar dood, begin de jaren 1940, met haar kleinzoon André Laureys:
Oud, zeer zeker. Maar nog altijd indrukwekkend, vind ik.
